Οι φόροι αυξάνουν τα έσοδα του κράτους και αν οι κυβερνήσεις τους διαχειρίζονται σωστά επιστρέφουν στους πολίτες υπό τη μορφή κοινωνικών παροχών, υπηρεσιών και αναβάθμισης των υποδομών. Πόσο από τους ακαθάριστους μισθούς τους πληρώνουν στην πραγματικότητα οι εργαζόμενοι σε φόρους;
Αναλύοντας τα ποσά που πληρώνει ο μέσος μισθωτός σε όλη την Ευρώπη μπορεί κανείς να εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα. Χρησιμοποιώντας στοιχεία της Eurostat γίνεται ανάλυση για τις μέσες ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές και τους αφαιρόμενους φόρους εισοδήματος υπό διαφορετικά σενάρια, λαμβάνοντας υπόψη την οικογενειακή κατάσταση, τον αριθμό των εισοδηματιών σε ένα νοικοκυριό και τον αριθμό των εξαρτώμενων τέκνων, εάν υπάρχουν.
Οι φορολογικοί συντελεστές διαφέρουν σημαντικά ανά χώρα
Το σύνολο δεδομένων, που φιλτράρονται από το Euronews Business, μας επιτρέπει να παρακολουθούμε τις ακαθάριστες αποδοχές, τις καθαρές αποδοχές, τα οικογενειακά επιδόματα και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αλλά και τους φόρους εισοδήματος των εργαζομένων.
1) Φόροι για άγαμο άτομο χωρίς παιδιά
Το 2023, ένας άγαμος μέσος εργαζόμενος χωρίς παιδιά στην ΕΕ είχε ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές 41.004 ευρώ, από τις οποίες αφαιρούνται 7.075 ευρώ που καταβάλλονται για φόρους εισοδήματος. Αυτό σημαίνει ότι οι φόροι εισοδήματος αντιπροσώπευαν το 17,3% των ακαθάριστων αποδοχών.
Το ποσοστό αυτό διέφερε σημαντικά μεταξύ των 31 υπό εξέταση χωρών και κυμαίνεται από 3,2% στην Κύπρο έως 36% στη Δανία. Στην Ελλάδα το ποσοστό αντιστοιχεί σε 10,9%.
Στη Δανία, οι μέσες ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές ανήλθαν σε 65.506 ευρώ, με 23.757 ευρώ να αφαιρούνται σε φόρους εισοδήματος. Στην Ελλάδα με μέσες ετήσιες αποδοχές 23.536 ευρώ κάτι περισσότερο από 2.500 ευρώ αφαιρούνται από φόρους εισοδήματος.
Στην Κύπρο, ένας ανύπαντρος μέσος εργαζόμενος χωρίς παιδιά κέρδιζε 26.689 € σε ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές και πληρώνει μόνο 853 € σε φόρους εισοδήματος.
Η Δανία είναι η μόνη χώρα όπου οι φόροι εισοδήματος υπερέβαιναν το 30% σε αυτό το σενάριο, ενώ η Ισλανδία και το Βέλγιο κατέγραψαν φορολογικούς συντελεστές άνω του 25%,
Η αναλογία των φόρων εισοδήματος προς τα ακαθάριστα κέρδη ήταν επίσης πάνω από 20% σε πέντε ακόμη χώρες: Ιρλανδία, Ιταλία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο και Νορβηγία.
Στο άλλο άκρο του φάσματος, εκτός από την Κύπρο, το φορολογικό ποσοστό ήταν επίσης χαμηλό, κάτω από 10%, στην Πολωνία (5,7%), τη Ρουμανία (7%), τη Βουλγαρία (8,6%) και την Τσεχία (9%).
Μεταξύ των «τεσσάρων μεγάλων» της ΕΕ, η Ιταλία (22,1%) είναι η μόνη χώρα που υπερβαίνει το μέσο όρο της ΕΕ, ακολουθούμενη από τη Γερμανία (17%), τη Γαλλία (16,2%) και την Ισπανία (15,6%).
Εξετάζοντας τις γεωγραφικές τάσεις, προκύπτουν τα ακόλουθα βασικά συμπεράσματα:
- Οι σκανδιναβικές και δυτικοευρωπαϊκές χώρες έχουν τα υψηλότερα φορολογικά ποσοστά, ενώ τα εκτεταμένα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας είναι κοινά σε αυτές τις περιοχές.
- Οι χώρες της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης τείνουν να έχουν χαμηλότερα φορολογικά ποσοστά και φυσικά χαμηλότερους μισθούς.
- Η Κεντρική Ευρώπη ευθυγραμμίζεται πιο κοντά στο μέσο όρο της ΕΕ.
2) Φόροι για ζευγάρι δύο μισθωτών χωρίς παιδιά
Στην ΕΕ, ένα ζευγάρι δύο μισθωτών χωρίς παιδιά είχε μέσο ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα 81.732 ευρώ, με 14.000 ευρώ να καταβάλλονται σε φόρους, που αντιστοιχούν στο 17,1% του εισοδήματός τους.
Το ποσοστό των αποδοχών που καταβλήθηκε σε φόρο εισοδήματος για αυτή την ομάδα κυμαίνεται από 3,3% στην Κύπρο έως 35,5% στη Δανία.
Τα ποσοστά αντικατοπτρίζουν σε μεγάλο βαθμό εκείνα ενός άγαμου ατόμου χωρίς παιδιά, με τη μεγαλύτερη διαφορά να είναι μικρότερη από δύο ποσοστιαίες μονάδες.
Στην Ελλάδα με μέσο ετήσιο ακαθάριστο εισόδημα στα 52.930 ευρώ οι 6.643 καταβάλλονται σε φόρους.
3) Φόροι για ζευγάρι με ένα εργαζόμενο και δύο παιδιά
Η ύπαρξη εξαρτώμενων παιδιών επηρεάζει σημαντικά την αναλογία των φόρων εισοδήματος στις ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές. Τα ποσοστά είναι σημαντικά χαμηλότερα για τα νοικοκυριά σε ένα ζευγάρι με έναν εργαζόμενο.
Στην ΕΕ, οι μέσες ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές για ένα ζευγάρι με δύο παιδιά ανέρχονταν σε 41.043 ευρώ και οι φόροι που αντιστοιχούν φτάνουν στις 3.311 ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί σε φορολογικό συντελεστή 8,1%.
Τέσσερις χώρες εφαρμόζουν πολιτικές αρνητικής φορολογίας εισοδήματος
Ένας αρνητικός φορολογικός συντελεστής σημαίνει ότι οι φόροι επιστρέφονται αντί να αφαιρούνται. Η επιστροφή αυτή δεν αποτελεί μέρος του οικογενειακού επιδόματος, καθώς τα οικογενειακά επιδόματα καταγράφονται χωριστά στο σύνολο δεδομένων.
Για παράδειγμα, ο φορολογικός συντελεστής -14,1% της Σλοβακίας σήμαινε ότι το ζευγάρι έλαβε επιστροφή φόρου ύψους 2.381 ευρώ αντί να πληρώσει φόρο εισοδήματος. Επιπλέον, τους χορηγήθηκε οικογενειακό επίδομα ύψους 1.440 ευρώ.
Εκτός από τη Σλοβακία, το φορολογικό ποσοστό ήταν επίσης αρνητικό στην Τσεχία (-6,5%), την Πολωνία (-1,1%) και τη Γερμανία (-0,2%) για ζευγάρια με έναν εργαζόμενο και δύο εξαρτώμενα παιδιά.
Οι σκανδιναβικές χώρες έχουν τις υψηλότερες φορολογικές επιβαρύνσεις σε αυτή την κατηγορία, ενώ η Ανατολική και η Νότια Ευρώπη έχουν χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.
4) Φόροι για ζευγάρι με δύο μισθωτούς και δύο παιδιά
Στην ΕΕ, ένα ζευγάρι δύο μισθωτών με δύο παιδιά είχε μέσο όρο ακαθάριστων αποδοχών 81.732 ευρώ το 2023 και οι φόροι που αντιστοιχούν φτάνουν στις 3.311 ευρώ. Αυτό οδηγεί σε φορολογικό συντελεστή 14,6%.
Οι φορολογικοί συντελεστές κυμαίνονταν από 1,3% στη Σλοβακία έως 35,5% στη Δανία.
Στην Ελλάδα με μέσο όρο ακαθάριστων αποδοχών 52.930 ευρώ οι φόροι που αναλογούν είναι 6.397 ευρώ.
Μερικές διαπιστώσεις
Από την ανάλυση των στοιχείων γίνεται κατανοητό ότι η Δανία κατέχει την πρώτη θέση στην αναλογία φόρων σε όλους τους τύπους νοικοκυριών. Το Βέλγιο κατέχει την τρίτη θέση σε τρεις κατηγορίες, εκτός από τα ζευγάρια με έναν εργαζόμενο και δύο παιδιά. Οι σκανδιναβικές χώρες, από την άλλη πλευρά, έχουν γενικά τους υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές σε όλους τους τύπους νοικοκυριών, παρόλο που δεν κατατάσσονται πάντα στην πρώτη πεντάδα.
Οι χώρες της Ανατολικής και Νότιας Ευρώπης έχουν γενικά τους χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, ενώ ορισμένες από αυτές προσφέρουν ισχυρά φορολογικά οφέλη για τις οικογένειες. Αυτό ισχύει για τη Σλοβακία, την Πολωνία, την Τσεχία.
Στο μεταξύ, η Γερμανία, η Σλοβακία και η Πορτογαλία παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη πτώση στην κατάταξη για τις οικογένειες με έναν εργαζόμενο, γεγονός που υποδηλώνει ισχυρά φορολογικά κίνητρα για τα νοικοκυριά με παιδιά.
