Ο παγκόσμιος Τύπος – και όχι μόνο – επιχειρεί να εκτιμήσει ποιες επιπτώσεις θα έχουν οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στην, κατά τον ίδιο, «Ημέρα Απελευθέρωσης» των ΗΠΑ.
«Είναι η διακήρυξη της οικονομικής μας ανεξαρτησίας», δήλωσε ο Τραμπ
Οι Financial Times γράφουν, σε ανάλυσή τους, ότι οι πρόεδροι των ΗΠΑ, από τον Ρόναλντ Ρίγκαν έως τον Μπιλ Κλίντον και τον Τζορτζ Μπους, έχουν χρησιμοποιήσει τον Ροδόκηπο του Λευκού Οίκου για να γιορτάσουν σημαντικές στιγμές στην προσπάθεια της Αμερικής να απελευθερώσει την παγκόσμια οικονομία.
Ωστόσο, την Τετάρτη, ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε το συγκεκριμένο μέρος για να ανακοινώσει νέους δασμούς σε όλες τις εισαγωγές με επιπλέον επιβαρύνσεις για πολλούς από τους κορυφαίους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής, υψώνοντας ένα προστατευτικό φράγμα γύρω από τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, σε μια αλλαγή καμπής για τη διεθνή οικονομική πολιτική των ΗΠΑ, προσθέτουν οι FT.
«Είναι η διακήρυξη της οικονομικής μας ανεξαρτησίας», δήλωσε ο Τραμπ, παρουσιάζοντας τον κατάλογο των χωρών που θα πληγούν από τους δασμούς.
«Για χρόνια, οι σκληρά εργαζόμενοι Αμερικανοί πολίτες αναγκάζονταν να κάθονται στο περιθώριο, καθώς άλλα έθνη γίνονταν πλούσια και ισχυρά, σε μεγάλο βαθμό εις βάρος μας, αλλά τώρα είναι η σειρά μας να ευημερήσουμε», πρόσθεσε.
Ο Ντόναλντ Τραμπ παρουσιάζει τον κατάλογο με τους δασμούς που επέβαλαν οι ΗΠΑ.
Κρίσιμο ερώτημα
Ένα κρίσιμο ερώτημα, σημειώνουν οι FT, είναι αν ο Ντόναλντ Τραμπ θα είναι σε θέση να διατηρήσει αυτές τις επιθετικές εμπορικές πολιτικές για παρατεταμένο χρονικό διάστημα ή αν τελικά θα τις πάρει πίσω υπό το βάρος της οικονομικής, εμπορικής, πολιτικής και ακόμη και νομικής πίεσης.
Ενώ ο σκεπτικισμός γύρω από το παγκόσμιο εμπόριο έχει αναπτυχθεί στις ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία και ο ίδιος ο Τραμπ επέβαλε δασμούς σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια κινεζικών προϊόντων κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, οι οποίοι διατηρήθηκαν από τον Τζο Μπάιντεν, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει πλέον προχωρήσει πολύ πέρα από την αποκλειστική στοχοποίηση του Πεκίνου.
Οι χώρες που πλήττονται από τους δασμούς των ΗΠΑ. Πηγή: Financial Times
Ο Τραμπ εγκαινιάζει τώρα μεγαλύτερο οικονομικό διαχωρισμό από ένα πολύ ευρύτερο φάσμα χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και της ΕΕ, μεγαλώνοντας δραματικά το διακύβευμα – και το ενδεχόμενο οικονομικής ζημίας.
«Αν επιβάλλετε δασμούς σε μια χώρα, όπως η Κίνα, τουλάχιστον έχετε άλλες αγορές στη διάθεσή σας. Αν τους επιβάλλετε σε όλους, τότε έχετε να βασιστείτε μόνο στη δική σας αγορά», προειδοποίησε ο Ρίτσαρντ Φοντέιν, πρόεδρος του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, μιας δεξαμενής σκέψης στην Ουάσινγκτον.
«Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, οι χώρες το δοκίμασαν αυτό και συνήθως κατέληξαν σε χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη, λιγότερη απασχόληση, υψηλότερες τιμές, λιγότερη ποιότητα», πρόσθεσε.
«Ελπίζω ότι (σ.σ. ο Τραμπ) θα πάρει κάποια από αυτά πίσω, γιατί νομίζω ότι συνδυάζει μια οικονομική πολιτική που δεν είναι παραγωγική με μια εξωτερική πολιτική που δεν είναι παραγωγική», δήλωσε ο Φοντέιν.
«Κανείς δεν έχει κάνει κάτι παρόμοιο»
Παρόλο που ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε προεκλογική εκστρατεία για σκληρή εμπορική πολιτική κατά τη διάρκεια των εκλογών του 2024 – όπως και το 2016 -, η αποφασιστικότητά του να καταστήσει τους υψηλούς δασμούς την κορυφαία οικονομική του προτεραιότητα κατά τους πρώτους μήνες της δεύτερης θητείας του ήταν εντυπωσιακή, λένε οι FT.
Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου τόνισαν ότι πιέζουν για διαρθρωτικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία, ώστε να διορθωθούν προβλήματα που θα είναι δύσκολο να ξεπεραστούν, από τους υψηλούς δασμούς σε όλον τον κόσμο μέχρι τις νομισματικές και φορολογικές πολιτικές, την κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, ακόμη και τα πρότυπα υγείας και εργασίας.
«Σήμερα βρισκόμαστε σε μια εποχή και αύριο θα είμαστε σε μια διαφορετική εποχή. Κανείς δεν έχει κάνει κάτι παρόμοιο», δήλωσε ένας αξιωματούχος του Λευκού Οίκου στους δημοσιογράφους το απόγευμα της Τετάρτης.
Ο εκτεταμένος χαρακτήρας των παραπόνων της Ουάσινγκτον έχει διαψεύσει τις ελπίδες ότι ο Τραμπ θα μπορούσε να κατευναστεί με μια γρήγορη συμφωνία και μερικές αισθητικές αλλαγές στην πολιτική – το πιο καλοπροαίρετο σενάριο για τους επενδυτές, τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους ξένους αξιωματούχους, γράφουν οι FT.
«Η ιδέα ότι οι δασμοί θα χρησιμοποιηθούν απλώς ως μέσο για τη διαπραγμάτευση βραχυπρόθεσμων συμφωνιών και για να υπάρξουν νίκες στο χαρτί θα πρέπει να απορριφθεί», δήλωσε ο Μάιρον Μπρίλιαντ, υψηλόβαθμος σύμβουλος στην DGA-Albright Stonebridge Group, μια συμβουλευτική εταιρεία στην Ουάσιγκτον.
«Μπορεί να αποτελεί συστατικό στοιχείο της στρατηγικής, αλλά δεν είναι το κεντρικό στοιχείο. Νομίζω ότι η βασική αποστολή που υλοποιεί ο πρόεδρος και η ομάδα του είναι, κατά τη γνώμη τους, να ‘ισοπεδώσουν τους όρους ανταγωνισμού’ και να αποσπάσουν ένα αντίτιμο γι’ αυτό», πρόσθεσε.
Ο Τραμπ φάνηκε επίσης να ενοχλείται λιγότερο από την αναταραχή στις αγορές και το ενδεχόμενο οικονομικού κινδύνου απ’ ό,τι στο παρελθόν, γεγονός που μπορεί να σημαίνει ότι θα επιμείνει στους δασμούς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Σε τι προσβλέπουν οι σύμβουλοι του Τραμπ
Ορισμένοι αξιωματούχοι εντός της κυβέρνησης, όπως ο Πίτερ Ναβάρο, ο σκληροπυρηνικός σύμβουλος του προέδρου για το εμπόριο, τονίζουν την ανάγκη οι επιβαλλόμενοι δασμοί να δημιουργήσουν μακροπρόθεσμα έσοδα ύψους έως και 600 δισ. δολαρίων ετησίως, τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν άλλα οικονομικά σχέδια, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματισμένων φορολογικών περικοπών.
Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι η ανοχή της κυβέρνησης για τους δικούς της δασμούς θα είναι απεριόριστη, ιδίως αν οι εμπορικοί εταίροι αντιδράσουν απειλώντας ή επιβάλλοντας αντίποινα – όπως έχουν ήδη κάνει ορισμένοι – που θα επιτείνουν τις οικονομικές επιπτώσεις.
Αυτό που αναμένεται, λένε οι Financial Times, είναι ένας καυγάς ανάμεσα σε στελέχη επιχειρήσεων, λομπίστες, ξένους ηγέτες και διπλωμάτες που θα ζητήσουν εξαιρέσεις και διευκολύνσεις στον απόηχο της ανακοίνωσης της Τετάρτης, που θα οδηγήσει σε επίπονες, τεταμένες συνομιλίες με δυνητικά ανομοιογενή αποτελέσματα.
Προς το παρόν, πάντως, αξιωματούχος του Λευκού Οίκου δήλωσε ότι επικεντρώνονται κυρίως «στο να τεθεί σε εφαρμογή το δασμολογικό καθεστώς». Ο βασικός δασμός για όλες τις εισαγωγές ύψους 10%, τον οποίο ο Τραμπ είχε προτείνει για πρώτη φορά στην προεκλογική εκστρατεία τον Αύγουστο του 2023, θα τεθεί σε ισχύ στις 5 Απριλίου. Οι πρόσθετοι, οι λεγόμενοι αμοιβαίοι δασμοί θα επιβληθούν στις 9 Απριλίου.
Η ανάρτηση του Αμερικανού προέδρου για την «Ημέρα Απελευθέρωσης»:
— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) April 2, 2025
Η απειλή σε όσους προχωρήσουν σε αντίποινα
Η κυβέρνηση Τραμπ δήλωσε ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να μειωθούν εάν οι εμπορικοί εταίροι έκαναν «σημαντικά βήματα» για να αλλάξουν τις πολιτικές τους, αλλά και ότι θα μπορούσαν να αυξηθούν εάν οι εμπορικοί εταίροι προχωρήσουν σε αντίποινα.
«Η συμβουλή μου προς κάθε χώρα αυτή τη στιγμή είναι, μην προβείτε σε αντίποινα, καθίστε με σταυρωμένα τα χέρια, δεχτείτε το, ας δούμε πώς θα πάει», δήλωσε ο Σκοτ Μπέσεντ, υπουργός Οικονομικών, στο Fox News. «Εάν προβείτε σε αντίποινα, θα υπάρξει κλιμάκωση. Αν δεν προβείτε σε αντίποινα, αυτό είναι το ανώτατο όριο».
Θα υπάρχουν νομικά ζητήματα; – Τι μπορεί να κάνει τον Τραμπ να υπαναχωρήσει
Η προώθηση των δασμών θα μπορούσε να περιπλεχθεί από μια νομική αμφισβήτηση της χρήσης των εξουσιών έκτακτης ανάγκης από τον Τραμπ για την επιβολή των δασμών.
«Δεν ξέρουμε πώς θα αντιδράσουν τα δικαστήρια, αλλά είμαι βέβαιος ότι είναι μια δοκιμασία», δήλωσε ο Έβερετ Άισενστατ, πρώην εμπορικός αξιωματούχος του Τραμπ, ο οποίος τώρα εργάζεται στη δικηγορική εταιρεία Squire Patton Boggs.
Αλλά ο κύριος παράγοντας που θα μπορούσε να κάνει τον Τραμπ και την ομάδα του να κάνουν δεύτερες σκέψεις σχετικά με τις νέες εμπορικές πολιτικές τους μπορεί κάλλιστα να είναι η ωμή πολιτική. Μια πτώση της δημοτικότητας του προέδρου ή οι φόβοι στο Καπιτώλιο ότι οι ρεπουμπλικανικές πλειοψηφίες και στα δύο σώματα του Κογκρέσου θα μπορούσαν να τεθούν σε κίνδυνο στις ενδιάμεσες εκλογές του 2026 θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επανεξέταση.
«Αν τα μέλη του Κογκρέσου αρχίσουν να αισθάνονται τον πόνο επειδή οι ψηφοφόροι τους φωνάζουν για υψηλότερες τιμές, αυτό μπορεί να έχει κάποιο αντίκτυπο στον πρόεδρο, ο οποίος έχει μπροστά του ένα μεγάλο αναπτυξιακό πρόγραμμα που θέλει ακόμα να προχωρήσει. Δεν νομίζω ότι θα είναι σύμμαχοι ή άλλοι που θα διαμαρτύρονται για τις διαταραχές της αγοράς», δήλωσε ο Μπρίλιαντ της DGA-Albright Stonebridge Group.
Προς το παρόν, σημειώνουν οι FT, τόσο στην Ουάσινγκτον όσο και στις αίθουσες συνεδριάσεων και στις πρωτεύουσες σε όλον τον κόσμο, οι επιπτώσεις της κατασκευής ενός υψηλού φράχτη γύρω από την αμερικανική οικονομία από τον Τραμπ εξακολουθούν να χωνεύονται και φαίνονται γεμάτες κινδύνους.
«Δεν έχουμε ιδέα για το τι πρόκειται να απελευθερώσουν οι δασμοί ευρείας κλίμακας αυτού του είδους, ο κόσμος δεν έχει δει τέτοιους δασμούς στη σύγχρονη εποχή της εμπορικής ολοκλήρωσης», δήλωσε ο Έντουαρντ Όλντεν, υψηλόβαθμος συνεργάτης του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων.
