Με μεγάλη καθυστέρηση, μοιράζοντας ψίχουλα από το υπερπλεόνασμα μαμούθ, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισε να στηρίξει τους ενοικιαστές που βλέπουν τα ενοίκια να εκτοξεύονται στα ύψη και την αγοραστική δύναμη τους να μην «σηκώνει κεφάλι».
Έτσι, καταφεύγει στο μέτρο επιστροφής ενός ενοικίου κάθε χρόνο (από φέτος τον Νοέμβριο) προκειμένου να λειάνει τις αντιδράσεις των συνεχιζόμενων αυξήσεων τιμών στα ακίνητα που δημιουργούν επιπλέον προβλήματα στους ενοικιαστές ανά την Ελλάδα.
Εισοδηματικά όρια και περιουσιακά στοιχεία
Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά πως επιλέξιμο θα είναι περίπου το 80% των νοικοκυριών με ενοίκιο, ήτοι περίπου 948.000, τα οποία αντιστοιχούν σε 1.280.000 φορολογούμενους, υποστηρίζοντας πως στόχο της ρύθμισης, ύψους 230 εκατ. ευρώ. Η ρύθμιση αφορά όσους δηλώνουν ενοίκιο για κύρια ή φοιτητική κατοικία και στοχεύει στην ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης απέναντι στις αυξημένες τιμές στέγασης. Τα εισοδηματικά κριτήρια θα είναι παρόμοια με το «Σπίτι μου 2»: Για τον άγαμο το εισόδημα δεν πρέπει να ξεπερνά τις 20.000 ευρώ και για τους έγγαμους τις 28.000 ευρώ.
Σύμφωνα με την εξειδίκευση των μέτρων το μέγιστο ποσό της επιστροφής ενοικίου θα είναι 800 ευρώ, αυξημένο κατά 50 ευρώ για κάθε παιδί. Το ποσό θα υπολογίζεται με βάση τη φορολογική δήλωση και θα αντιστοιχεί στο 1/12 του συνολικού ετήσιου μισθώματος.
Αναφορικά με τα περιουσιακά κριτήρια για την επιστροφή ενοικίου για κύρια κατοικία ορίζεται ότι το σύνολο της αξίας της οικογενειακής περιουσίας, όπως προσδιορίζεται κατά τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ του τρέχοντος έτους, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό προσαυξανόμενο κατά 20.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού. Για την επιστροφή ενοικίου για φοιτητική κατοικία δεν ορίζεται περιουσιακό όριο.
Μονόδρομος…
Θα πρέπει να σημειωθεί πως κάθε χρόνο γίνονται όλο και ακριβότερες οι τιμές στα ενοίκια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και το κόστος στέγασης αποτελεί «βραχνά» για πολλά νοικοκυριά. Σύμφωνα με τους επίσημους δείκτες της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) οι αυξήσεις σε σχέση με πέρυσι είναι διψήφιες την ώρα που οι απώλειες εισοδημάτων λόγω πληθωρισμού δεν έχουν απορροφηθεί από τις αυξήσεις μισθών-συντάξεων.
Δεν είναι όμως αυτός ο μοναδικός παράγοντας που προκαλεί ανησυχία στο οικονομικό επιτελείο. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το μέσο μηνιαίο ενοίκιο στην Ελλάδα κυμαίνεται γύρω στα 440 ευρώ (Απρίλιος 2025). Αν μάλιστα ανατρέξουμε και σε αναφορές σε στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) θα δούμε πως το μέσο μηνιαίο ενοίκιο που δηλώνεται στην Ελλάδα ανέρχεται σε 255 ευρώ.
Η απόκλιση μεταξύ των δηλωμένων (255 ευρώ) και των πραγματικών ενοικίων (440 ευρώ ή υψηλότερα σε αστικές περιοχές) υποδηλώνει πιθανή φοροδιαφυγή. Θα μπορούσε κανείς λοιπόν να πει πως το υποχρεωτικό ηλεκτρονικό μισθωτήριο, που υποβάλλεται στο Taxis, περιλαμβάνει μόνο ένα μέρος του πραγματικού μισθώματος: το φανερό. Το υπόλοιπο καταβάλλεται κάτω από τα ραντάρ της εφορίας με μετρητά και δεν δηλώνεται.
Η «πρακτική» αυτή φυσικά και δεν είναι άγνωστη στις φορολογικές αρχές που γνωρίζουν επιπλέον πως η δαπάνη ενοικίου δεν εκπίπτει από τον φόρο εισοδήματος με αποτέλεσμα ο ενοικιαστής να μην έχει ισχυρό κίνητρο να αρνηθεί συναλλαγές «κάτω από το τραπέζι».
Ενίσχυση των ενοικιαστών και των… δηλώσεων
Σύμφωνα με τα όσα ανακοινώθηκαν χθες, από φέτος τον Νοέμβριο και κάθε χρόνο, ένα ενοίκιο ετησίως, είτε αφορά κύρια κατοικία είτε φοιτητική κατοικία, θα επιστρέφεται στον τραπεζικό λογαριασμό του ενοικιαστή από το κράτος.
Με βάση τις δηλώσεις που γίνονται αυτή την περίοδο για το φορολογικό έτος 2024, το 1/12 του ετήσιου δηλωθέντος ενοικίου – τόσο για την κύρια κατοικία, όσο και για τη φοιτητική κατοικία – θα επιστραφεί στα τέλη Νοεμβρίου στους τραπεζικούς λογαριασμούς των δικαιούχων.
Είναι προφανές πως το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει διπλή στόχευση. Την ενίσχυση των ενοικιαστών αλλά και την πιθανή πάταξη φαινομένων φοροδιαφυγής.
Το μέτρο λειτουργεί επίσης προς όφελος των ιδιοκτητών οικιστικών ακινήτων, που επιδοτούνται εμμέσως, και ενδεχομένως να ενισχύει εκ νέου την άνοδο των τιμών ενοικίασης.
