Η εργασία στην Ελλάδα από το 2019 έως το 2025, παρουσιάζει σημαντικές εξελίξεις. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναφερθεί πολλές φορές στη δημιουργία καλών και ποιοτικών θέσεων εργασίας ως βασική δέσμευση της κυβέρνησής του. Το 2019, πριν τις εκλογές, υποσχέθηκε τη δημιουργία περισσότερων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων με έμφαση σε «καλύτερους μισθούς, σταθερότητα, προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και σύνδεση της αγοράς με την εκπαίδευση και την κατάρτιση».
Η πορεία της ελληνικής αγοράς εργασίας, οι υποσχέσεις του πρωθυπουργού και η απόσταση από την προ κρίσης εποχή
Τον Σεπτέμβριο του 2020, στην ομιλία του στη ΔΕΘ, παρουσίασε σχέδιο για τη μείωση της ανεργίας και τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας μέσω επενδύσεων, όπως η αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Τον Ιούνιο του 2022, κατά την ανακοίνωση συνεργασίας με την Google για τη δημιουργία κέντρων δεδομένων στην Ελλάδα, ανέφερε ότι η επένδυση θα δημιουργήσει περίπου 20.000 καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας, κυρίως στον τεχνολογικό τομέα.
Τον Μάρτιο του 2023, σε εκδήλωση για την αναδιάρθρωση της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ), μίλησε για την ενίσχυση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων επανακατάρτισης και «Ημερών Καριέρας», που στοχεύουν στη σύνδεση εργαζομένων με επιχειρήσεις για καλύτερες θέσεις εργασίας. Τον Οκτώβριο του 2024, σε ομιλία του για την πρόοδο των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, ανέφερε τη δημιουργία 15.000 νέων θέσεων εργασίας για μακροχρόνια ανέργους άνω των 45 ετών, με έμφαση στην ποιότητα και τη σταθερότητα.
Η ανάκαμψη της ελληνικής αγοράς εργασίας παρουσιάζει σημαντική ετερογένεια
Οι πρόσφατες αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη
Σε διάφορες συνεντεύξεις και δηλώσεις του, ιδιαίτερα σε οικονομικά φόρουμ και συναντήσεις με επιχειρηματίες, έχει επανειλημμένα τονίσει τη δέσμευσή του για ποιοτικές θέσεις εργασίας, συνδέοντάς τις με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την αναβάθμιση δεξιοτήτων των εργαζομένων.
Σε πρόσφατο μήνυμά του για την Πρωτομαγιά του 2025, μέσω TikTok, απαρίθμησε 15 πολιτικές της κυβέρνησης για την ενίσχυση των εργαζομένων, τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση των μισθών, τονίζοντας ότι «μέρα με τη μέρα ενισχύουμε τον εργαζόμενο και βελτιώνουμε την καθημερινότητά του».
Πώς εξελίχθηκε όμως η αγορά εργασίας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια; Οι πολυπόθητες καλές και ποιοτικές θέσεις εργασίας μετά το πέρας της οικονομικής κρίσης και των χρόνων των μνημονίων άρχισαν να δημιουργούνται όπως ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε υποσχεθεί;
Κάμψη της ανεργίας αλλά οι πραγματικές αποδοχές δεν έχουν επιστρέψει στην προ κρίσης εποχή
Σήμερα, η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου όχι όμως αρκετά για να πούμε πως έχουμε επιστρέψει στην προ κρίσης εποχή. Στη νέα έρευνα του Eteron, «Ελληνική Αγορά Εργασίας και Νέες Τεχνολογίες», μελετάται η πορεία της ελληνικής αγοράς εργασίας την περίοδο 2011–2023 και η σχέση της με τις νέες τεχνολογίες: αυτοματοποίηση, πράσινες τεχνολογίες και τεχνητή νοημοσύνη. Αναδεικνύονται δέκα δεδομένα για την ανάκαμψη της αγοράς εργασίας από το 2013 και εξής, τη σχέση της με τις νέες τεχνολογίες, τα χάσματα μεταξύ ανδρών και γυναικών, την πορεία των διαφόρων κλάδων της οικονομίας, καθώς και των περιφερειών της χώρας.
Τα δεδομένα-κλειδιά για την ελληνική αγορά εργασίας είναι πως η ανεργία έχει επανέλθει μεν στα προ κρίσης επίπεδα, αλλά οι πραγματικές αποδοχές έχουν ανακτήσει λιγότερο από το 1/3 της συνολικής τους πτώσης από την αρχή της κρίσης.
Από το 2013 έως το 2023, η ανεργία μειώθηκε, όμως οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν ήταν δυσανάλογα θέσεις μεσαίων-χαμηλών αποδοχών.
Αν ανατρέξουμε σε στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, της Eurostat και από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ την περίοδο 2019-2025 ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε κατά 35,4% (650€ σε 880€), αλλά η πραγματική αύξηση είναι περίπου 14,7% λόγω πληθωρισμού. Ο μέσος μισθός αυξήθηκε από 1.045€ το 2019 σε 1.420€ το 2025 (+36%), με καθαρές αποδοχές να βελτιώνονται κατά 12,3-15,7% σε αγοραστική δύναμη.
Διαθέσιμο εισόδημα και αγοραστική δύναμη
Παρά τους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης για βελτίωση των μισθών και των εισοδημάτων και παρά την αύξηση ρεκόρ των φορο-εσόδων, το 2024 το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών παρέμεινε σχεδόν καθηλωμένο. Μάλιστα στο τέταρτο τρίμηνο του 2024, όπως σημειώνει το τελευταίο αγγλόφωνο δελτίο της ΤτΕ για την ελληνική οικονομία, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών έκανε βουτιά κατά -2,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024.
Σε ονομαστικούς όρους αυξήθηκε κατά 1,4%, χάρη στη θετική συνεισφορά του εισοδήματος από εργασία –των μισθωτών και των αυτοαπασχολούμενων. Η μεγάλη διαφορά μεταξύ ονομαστικής αύξησης και πραγματικής μείωσης, δείχνει και την επίδραση του πληθωρισμού αλλά και της φορολογίας στα εισοδήματα.
Συνολικά καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά μόλις 0,7% – μια σημαντική επιδείνωση σε σύγκριση με την αύξηση 3,4% το 2023.
Θυμίζουμε πως σύμφωνα με τα στοιχεία για το 2024 που δημοσίευσε η Eurostat η Ελλάδα κατατάσσεται προτελευταία όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε όρους αγοραστικής δύναμης. Στη πρώτη θέση βρίσκεται το Λουξεμβούργο και στην τελευταία η Βουλγαρία.
Το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε μονάδες αγοραστικής δύναμης διαμορφώθηκε για την Ελλάδα στο 70% του μέσου όρου της ΕΕ το 2024, από 69% το 2023 και 64% το 2021. Ηταν όμως 93 μονάδες το 2008 και το 2009, έχοντας υποχωρήσει έως τις 62 μονάδες το 2020.
Η αγοραστική δύναμη της Ελλάδας στις 70 μονάδες, όταν της ΕΕ είναι 100, σημαίνει ότι ο Έλληνας μπορεί να αγοράσει με τα ίδια χρήματα το 70% που μπορεί να αγοράσει ο μέσος Ευρωπαίος.
Στη 16η θέση της ΕΕ η Ελλάδα ως προς το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα
16η στην ΕΕ ως προς το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα
Οι αποδοχές το 2025 παραμένουν χαμηλότερες από το 2011 κατά 15%, ιδιαίτερα για τη μερική απασχόληση (-22,4%). Η αύξηση της μερικής απασχόλησης και η γήρανση του εργατικού δυναμικού περιορίζουν τη δυναμική των αποδοχών. Οι αυξήσεις μισθών από το 2019 είναι σημαντικές, αλλά η πραγματική βελτίωση της αγοραστικής δύναμης είναι μετριοπαθής με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό να συρρικνώνουν τη δυναμική τους.
Η Ελλάδα παραμένει στη 16η θέση της ΕΕ ως προς το καθαρό διαθέσιμο εισόδημα, με μέσες αποδοχές (1.961€ μεικτά το 2023) χαμηλότερες από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Η αγοραστική δύναμη των Ελλήνων το 2025 είναι καλύτερη από το 2012-2018, αλλά παραμένει 15-20% χαμηλότερη από το 2008-2011, ιδιαίτερα για τους χαμηλόμισθους.
