Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και τα επιμέρους κράτη μέλη της, πρέπει να εξασφαλίσει τα απαραίτητα κονδύλια για να εκπληρώσει τις υποσχέσεις της προς τους πολίτες της. Χωρίς επαρκή οικονομική στήριξη, οι δεσμεύσεις αυτές κινδυνεύουν να γίνουν απλές φιλοδοξίες. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος, άλλωστε, για τον οποίο η ΕΕ λειτουργεί με ένα πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) – τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ένωσης.
Το υφιστάμενο ΠΔΠ, που εκτείνεται από το 2021 έως το 2027, συμφωνήθηκε το 2020 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Συμβουλίου. Αν και έχουν περάσει μόλις πέντε χρόνια, το παγκόσμιο τοπίο έχει αλλάξει δραματικά, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για ένα επαρκώς χρηματοδοτημένο ΠΔΠ μετά το 2027. Η ώρα για συζήτηση και διαπραγμάτευση είναι τώρα.
Το πρώτο επίσημο βήμα σε αυτή τη διαδικασία έγινε πρόσφατα (7/5) στο Στρασβούργο, όπου η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε μια έκθεση, την οποία συνέταξε, μεταξύ των άλλων, η Πορτογαλίδα ευρωβουλευτής Κάρλα Ταβάρες, της Ομάδας S&D (Προοδευτική Συμμαχία Σοσιαλιστών και Δημοκρατών), στην επιτροπή προϋπολογισμού του ΕΚ. Η έκθεση αυτή περιγράφει τις βασικές προτεραιότητες που επιθυμούν οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές να αντιμετωπιστούν στη νομοθετική πρόταση για το ΠΔΠ μετά το 2027.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει αυτή την κρίσιμη πρόταση αργότερα αυτό το καλοκαίρι. Η έγκρισή της εξαρτάται από τη συγκατάθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία θα ακολουθήσει τις διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο, με βάση το αρχικό έγγραφο της Επιτροπής. Στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία το αργότερο μέχρι το τέλος του 2026. Η έγκριση της έκθεσης αυτής από το ΕΚ αποτελεί σαφές μήνυμα, όχι μόνο προς την Επιτροπή αλλά και προς τα κράτη μέλη, σχετικά με τις αναμενόμενες θέσεις του Κοινοβουλίου στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις.
Γιατί οι Ευρωσοσιαλιστές ζητούν πιο τολμηρό προϋπολογισμό τώρα;
Αλλά γιατί να υποστηρίξουν έναν πιο φιλόδοξο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό μετά το 2027, σε σύγκριση με τον σημερινό; Η αυξημένη φιλοδοξία μας, εξηγεί η Ταβάρες με άρθρο της στο Social Europe, απορρέει από τον αυξανόμενο αριθμό και την κλίμακα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες, προκλήσεις τις οποίες μεμονωμένα κράτη μέλη δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά μεμονωμένα.
Σε αυτές περιλαμβάνονται η αναζωπύρωση του πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο, η συνεχιζόμενη κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης που εκδηλώνεται με καταστροφικές πυρκαγιές και σοβαρές πλημμύρες, η διάχυτη αίσθηση ανασφάλειας, σε συνδυασμό με την επιδείνωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν πολλοί Ευρωπαίοι, η διαφαινόμενη απειλή εμπορικών πολέμων που προέρχονται από τρίτες χώρες, παράλληλα με τα ζητήματα ανταγωνιστικότητας που ταλανίζουν τις βιομηχανίες, και η πιεστική ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδίως καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες σηματοδοτούν μια πιθανή αποχώρηση από τη διεθνή σκηνή και την τάξη που βασίζεται σε κανόνες.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα κρίσιμα ζητήματα που απαιτούν την προσοχή της ΕΕ και για τα οποία η εξεύρεση λύσεων θα είναι αδύνατη χωρίς σημαντική αύξηση της χρηματοδότησης του ΠΔΠ μετά το 2027.
Είκοσι εκατ. παιδιά στην ΕΕ κινδυνεύουν από φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό
Η περίοδος του τρέχοντος ΠΔΠ – 2021 έως 2027 – έχει ήδη δοκιμάσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, με τους βαθύτατους κλυδωνισμούς των υγειονομικών και οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας και τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, με τις εκτεταμένες επιπτώσεις του στην ασφάλεια.
Σε αντίθεση με το 2020, όταν λίγοι μπορούσαν να προβλέψουν αυτά τα γεγονότα, τώρα η Ευρώπη διαθέτει πια μια σαφέστερη κατανόηση των προκλήσεων που έρχονται. Γι’ αυτό και πρέπει να επανεξετάσει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο κατανέμει τους πόρους της και να υιοθετήσει μια πιο στρατηγική προσέγγιση των δαπανών.
Οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές έχουν καλέσει τα κράτη μέλη, την Κομισιόν και όλους τους άλλους πολιτικούς φορείς να θέσουν τους ανθρώπους και τις προσδοκίες τους στο επίκεντρο του επόμενου ΠΔΠ. Αυτός είναι ο μόνος δρόμος, όπως διεμήνυσαν, για την επίτευξη απτών και ορατών αποτελεσμάτων, πείθοντας έτσι τους πολίτες ότι το ευρωπαϊκό εγχείρημα εξυπηρετεί πραγματικά τα συμφέροντά τους.
Πρέπει να σημειωθεί, εξάλλου, ότι περίπου 20 εκατομμύρια παιδιά στην Ένωση κινδυνεύουν από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η κατάσταση αυτή είναι απαράδεκτη και απαιτεί έναν ειδικό προϋπολογισμό στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+ για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Εγγύησης για το Παιδί, ως κεντρικού πυλώνα της στρατηγικής της ΕΕ κατά της φτώχειας.
Πολιτική συνοχής και προσοχή στους αγρότες
Το ΠΔΠ μετά το 2027 θα πρέπει να ενσωματώσει δύο ειδικά μέσα: ένα αφιερωμένο στη διασφάλιση της αλληλεγγύης για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και ένα άλλο για τη γενική αντιμετώπιση κρίσεων. Η πολιτική συνοχής είναι, και πρέπει να παραμείνει, ένα επενδυτικό μέσο που αποσκοπεί στη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών και των κοινοτήτων εντός της ΕΕ.
Κατά συνέπεια, πρέπει να διαφυλαχθεί η πολιτική συνοχής από το να εξαντλείται από τις διαρκώς αναδυόμενες κρίσεις και να αποφευχθεί η επανειλημμένη χρήση της ως έσχατη λύση, όταν η ΕΕ χρειάζεται επειγόντως κεφάλαια για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών. Επιπλέον, η πολιτική συνοχής πρέπει να παραμείνει υπό τη διαχείριση των περιφερειακών και τοπικών αρχών, οι οποίες γνωρίζουν καλύτερα τις ανάγκες των κατοίκων τους.
Η ΕΕ δεν πρέπει να παραβλέπει τους αγρότες της. Ο τομέας αυτός είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στους πληθωριστικούς κλυδωνισμούς, οι οποίοι διαβρώνουν σημαντικά την αγοραστική δύναμη των αγροτών. Ως εκ τούτου, ζητούν επαρκή και προβλέψιμη χρηματοδότηση της ΚΑΠ στο επόμενο ΠΔΠ.
Προτεραιότητα στην κοινωνική πολιτική και το κράτος δικαίου
Όσον αφορά τις εσωτερικές προκλήσεις εντός της ΕΕ, πρέπει επίσης να αναγνωρίσει τις απειλές που προέρχονται πέρα από τα σύνορά της. Η άμυνα και η ασφάλεια θα πρέπει να κατέχουν εξέχουσα θέση στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ένωσης μετά το 2027 και τα πρώτα βήματα έγιναν ήδη με το ReArm Europe.
Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να συνεπάγεται περικοπές ή αναπροσανατολισμό της χρηματοδότησης από κρίσιμες κοινωνικές πολιτικές. Η λύση σε αυτό το προφανές δίλημμα – ασφάλεια έναντι κοινωνικής πολιτικής – έγκειται στην καθιέρωση ενός νέου συστήματος πραγματικών ιδίων πόρων, ένα μέτρο υπέρ του οποίου έχει ταχθεί η Ομάδα S&D εδώ και καιρό.
Αυτό όχι μόνο θα διασφαλίσει τη βιώσιμη αποπληρωμή του κοινού χρέους της ΕΕ, αλλά θα εγγυηθεί επίσης την ικανότητα της Ευρώπης να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις κρίσεις και να αντιμετωπίζει τις ανάγκες των λαών της.
Τέλος, και αυτό είναι καίριας σημασίας, ο σεβασμός του κράτους δικαίου πρέπει να αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση για την πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, τόσο στο πλαίσιο του τρέχοντος όσο και του μελλοντικού μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ.
