«Είναι ο ηλικιακός ρατσισμός ο νούμερο ένα παράγοντας διακρίσεων στον χώρο εργασίας στην Ευρώπη;». Το ερώτημα θέτει σχετικό ρεπορτάζ της πλατφόρμας VoxEurop, παρουσιάζοντας στοιχεία από διαφορετικές χώρες.
Στη Γαλλία, που δεν τη λες και εργασιακό κάτεργο, τουλάχιστον όσο υπάρχουν ακόμα ισχυρά συνδικάτα – ο ηλικιακός ρατσισμός είναι ο πράγματι η πιο διαδεδομένη αιτία διακρίσεων στη δουλειά. Το έχει παραδεχθεί ανοιχτά η γαλλίδα υπουργός Εργασίας και Απασχόλησης Αστρίντ Πανοσιάν Μπουβέ: «Μετά τα 50, έχεις λιγότερη πρόσβαση στην κατάρτιση, έχεις τρεις φορές λιγότερες πιθανότητες να σε καλέσουν σε συνέντευξη για δουλειά και, όταν είσαι άνεργος, παραμένεις άνεργος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όμως, η εμπειρία έχει αξία. Πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για ηλικιωμένους και να αρχίσουμε να μιλάμε για έμπειρους εργαζόμενους», έχει δηλώσει η υπουργός. Βέβαια θα μπορούσε να κατηγορήσει την ίδια για ηλικιακό ρατσισμό, αφού στα μέτρα που πρότεινε για τη στήριξη των ηλικιωμένων είναι η επιπλέον φορολόγηση των συνταξιούχων.
Συνέδριο για τον ηλικιακό ρατσισμό
Στην Ελλάδα, μια χώρα που γερνάει με ταχύτερο ρυθμό από την υπόλοιπη Ευρώπη, ο ηλικιακός ρατσισμός είναι ένα θέμα που συνήθως κρύβουμε κάτω από το χαλί. Το ταμπού επιχειρεί να σπάει η Ένωση Γυναικών άνω των 40 – Τhe A40s, η οποία διοργανώνει διήμερο συνέδριο για τον ηλικιακό ρατσισμό και την ενεργό γήρανση, στις 23-24 Μαϊου στην Τεχνόπολη. Με γενικό τίτλο «Life Beyond Age: Building Inclusive Futures”, το συνέδριο φιλοξενεί τουλάχιστον 18 ομιλητές και ομιλήτριες, και φιλοδοξεί «να ανοίξει για πρώτη φορά έναν συστηματικό, δημόσιο και επιστημονικά τεκμηριωμένο διάλογο για ένα φαινόμενο που παραμένει σε μεγάλο βαθμό αόρατο: τον ηλικιακό ρατσισμό, δηλαδή την προκατάληψη, την απομόνωση και τις διακρίσεις με βάση την ηλικία».
Στο συνέδριο θα παρουσιαστούν μεταξύ άλλων έρευνες και στοιχεία για το πώς επηρεάζει ο ηλικιακός ρατσισμός το επαγγελματικό πεδίο, αλλά και πώς παρουσιάζονται τα μεγαλύτερα άτομα στα ΜΜΕ και στη δημόσια εικόνα.
Ημέρα Καριέρας για τους 50+
Τη δεύτερη μέρα του συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί παράλληλα η 1η Ημέρα Καριέρας “ΑdvantAge”, για επαγγελματίες άνω των 50 ετών, που βρίσκονται σε αναζήτηση εργασίας ή αλλαγής καριέρας. Βασικός διοργανωτής είναι η συμβουλευτική εταιρεία KPMG σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδας (ΣΔΑΔΕ). Οι υποψήφιοι εργαζόμενοι μπορούν να συναντήσουν εκπροσώπους μεγάλων εταιρειών, να δώσουν βιογραφικά και να κλείσουν δια ζώσης συνεντεύξεις. Στόχος της πρωτοβουλίας είναι «να ευαισθητοποιήσει την επιχειρηματική κοινότητα και την κοινωνία ευρύτερα στο θέμα της ηλικιακής διάκρισης (ageism), μέσα από δράσεις που θα δημιουργήσουν συνθήκες ίσων ευκαιριών απασχόλησης για τους εργαζόμενους ανεξαρτήτως ηλικίας».
Πέρα όμως από τις διακηρύξεις και τις επικοινωνιακές δράσεις, ποια είναι η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά εργασίας για τους εργαζόμενους άνω των 50; Δυστυχώς πρόκειται για άλλον ένα τομέα, που οι επίσημες στατιστικές μάλλον υποτιμούν, όταν δεν αγνοούν εντελώς. Σε μία από τις ελάχιστες διαθέσιμες έρευνες για το θέμα, προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες έχουν αρκετά διαφορετική εικόνα για το τι σημαίνει ηλικιακός ρατσισμός και διακρίσεις.
Ηλικιακές διακρίσεις σε άτομα 50+
Η ΚPMG και ο Σύνδεσμος Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδας έχουν πραγματοποιήσει δύο διαδοχικές έρευνες για τις ηλικιακές διακρίσεις σε «ώριμα ηλικιακά ομάδες» – δηλαδή άτομα άνω των 50 ετών, σε δείγμα 166 εταιρειών – ανάμεσά τους και θυγατρικές πολυεθνικών – και περίπου 600 εργαζομένων. Τα ευρήματα που προκύπτουν είναι αντιφατικά, αλλά οι συνιστώσες κοινές.
Για παράδειγμα, σχεδόν οι οχτώ στους δέκα εργοδότες (77%) υποστηρίζουν ότι έχουν παρατηρηθεί περιστατικά ηλικιακής διάκρισης. Αντιθέτως πάνω από έξι στους δέκα εργαζόμενους (62%) έχουν παρατηρήσει σχετικά περιστατικά.
Ενώ οι εργοδότες υποστηρίζουν ότι δεν κάνουν διακρίσεις λόγω ηλικίας, το 41% παραδέχεται ότι έχει απορρίψει εργαζόμενους στο πρώτο στάδιο επιλογής λόγω ώριμης ηλικίας.
Ισχνή μειοψηφία οι 50+
Στην έρευνα της ΚPMG αποδεικνύεται ότι το κατώφλι της ώριμης ηλικίας, ορίζεται τόσο από τους εργοδότες όσο και από τους εργαζόμενους στα 50 έτη. Στις περισσότερες εταιρείες η ηλικιακή ομάδα με τη μεγαλύτερη εκπροσώπηση είναι οι 41 με 45 ετών, που αποτελούν από το 39% ως το 50% του προσωπικού, ανάλογα με το είδος επιχείρησης (θυγατρική πολυεθνικής, αμιγώς ελληνική ή άλλο).
Ειδικά στις πολυεθνικές υπάρχει ευρεία εκπροσώπηση των ηλικιών 36-40 ετών, που αποτελούν το ένα τρίτο του ανθρώπινου δυναμικού.
Όσο πλησιάζουμε στη μέση ηλικία η εκπροσώπηση πέφτει. Στις πολυεθνικές μόνο το 16% είναι 46 ως 50 ετών. Όσο για τους 50-55 ετών, είναι ισχνή μειοψηφία, αφού αποτελούν μάξιμουμ το 2% του προσωπικού στις πολυεθνικές εταιρίες, και το 5%-6% στις υπόλοιπες.
Διακρίσεις λόγω ηλικίας
Οι διακρίσεις λόγω ηλικίας στον χώρο εργασίας τείνουν να περνάνε απαρατήρητες ή να «κουκουλώνονται» από τους εργοδότες. Λιγότερο από ένας στους τέσσερις εργοδότες (23%) έχει παρατηρήσει τέτοια περιστατικά, έναντι 62% των εργαζομένων. Η ηλικιακή κατηγορία που είναι πιο πιθανό να υποστεί διακρίσεις, όπως προκύπτει από τις απαντήσεις των εργαζομένων είναι οι 55-59 ετών.
Οι αμιγώς ελληνικές εταιρείες φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς στον «αόρατο» ηλικιακό ρατσισμό. Ο ένας στους δύο εργοδότες σε ελληνικές επιχειρήσεις έχει απορρίψει εργαζόμενο στο πρώτο στάδιο επιλογής, δηλαδή στο screening βιογραφικών, έναντι 34% στις πολυεθνικές. Ως κύρια αιτία απόρριψης αναφέρεται ότι υπάρχει κατεύθυνση από τη διοίκηση για πρόσληψη ατόμων νεότερης ηλικίας.
Πληροφορίες: ΕΔΩ
