Όσο η ξηρασία πλήττει ολοένα περισσότερες περιοχές του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής, οι σοδειές και το ζωικό κεφάλαιο μειώνονται με το κόστος για την ΕΕ να φτάνει τα 28,3 δισ. ευρώ ετησίως, δηλαδή περί το 6% της συνολικής παραγωγής τροφίμων.
Η γεωργία είναι πιο εκτεθειμένη στη λειψυδρία με έως και 30% της γεωργικής παραγωγής να κινδυνεύει σε χώρες της Νότιας Ευρώπης
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΕΚΤ που επικαλούνται οι Financial Times, οι τράπεζες της Ευρωζώνης έχουν χορηγήσει δάνεια ύψους 1,3 τρισ. ευρώ σε τομείς που κινδυνεύουν περισσότερο από ελλείψεις νερού – ιδίως στη γεωργία, τη μεταποίηση, την εξόρυξη και τις κατασκευές. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποιεί ότι τα φαινόμενα ξηρασίας θα μπορούσαν να εξαλείψουν σχεδόν το 15% της οικονομικής παραγωγής στην Ευρωζώνη.
Η κεντρική τράπεζα φαίνεται να εντείνει την εστίασή της στους οικονομικούς κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, παρά την αυξανόμενη αντίδραση κατά των πράσινων πολιτικών και τις αντίστοιχες πιέσεις που ασκούνται ιδιαιτέρως από Αμερικανούς αξιωματούχους προς τις ρυθμιστικές αρχές. «Οι απώλειες που σχετίζονται με τη λειψυδρία, η κακή ποιότητα του νερού και η προστασία από τις πλημμύρες αναδεικνύονται οι πιο κρίσιμες από την άποψη της προστιθέμενης αξίας», ανέφερε ο Φρανκ Έλντερσον την Πέμπτη.
Η ξηρασία πλήττει ιδιαιτέρως τους αγρότες
Ο Έλντερσον είναι μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της ΕΚΤ και μια ηγετική φωνή μεταξύ των κεντρικών τραπεζιτών, που προειδοποιεί για τους οικονομικούς κινδύνους από την κλιματική αλλαγή. Ένα από τα παραδείγματα που χρησιμοποίησε είναι το πώς οι ολλανδικές περιοχές καλλιέργειας τουλίπας, όπως το Bollenstreek, θα μπορούσαν να καταστούν ακατάλληλες για την καλλιέργεια βολβών λόγω της επιδείνωσης της ξηρασίας.
Η φετινή χρονιά ήταν «ιδιαίτερα ανησυχητική: η άνοιξη του 2025 οδεύει προς το να καταστεί η ξηρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ολλανδία, ξεπερνώντας πιθανότατα το προηγούμενο ρεκόρ που είχε σημειωθεί πριν από σχεδόν 50 χρόνια», τόνισε ο ίδιος.
Η αλήθεια είναι ότι οι αγρότες σε όλη τη βορειοδυτική Ευρώπη περιμένουν με κομμένη την ανάσα να βρέξει καθώς χώρες με τυπική ανομβρία, όπως η Ολλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, και η Γερμανία, υποφέρουν όντως από την πιο ξηρή άνοιξη του τελευταίου αιώνα. Μια μικρή ανάπαυλα αναμένεται το Σαββατοκύριακο, αλλά είναι απίθανο να προσφέρει μόνιμη ανακούφιση, ανέφερε χθες ο Guardian.
Ο Ολλανδός αγρότης Χέντρικ Τεν Κάτε, ο οποίος καλλιεργεί πατάτες, κρεμμύδια, δημητριακά, καρότα και ζαχαρότευτλα, κάθε φορά παρακολουθεί με αγωνία το δελτίο καιρού: «Είναι μια κρίσιμη περίοδος. Οι καλλιέργειες αρχίζουν να αναπτύσσονται και τώρα χρειαζόμαστε νερό κάθε εβδομάδα. Βλέπουμε όμως τη θερμοκρασία να ανεβαίνει και τα φυτά να καταπονούνται».
«Οι αγρότες είμαστε ανθεκτικοί αλλά οι ξηρές περίοδοι είναι πάντα αγχωτικές. Ζητήματα όπως το πώς θα ξεπληρώσεις την τράπεζα σε κρατούν ξύπνιο τη νύχτα», σχολιάζει ένας άλλος, ο οποίος διαχειρίζεται μια μεγάλη φάρμα στη Σαξονία-Άνχαλτ και είναι αντιπρόεδρος γερμανικής περιφερειακής ένωσης αγροτών. Το δικό του αγρόκτημα επωφελήθηκε από το καλό έδαφος στα βουνά Χαρτς, το οποίο συγκρατεί καλά το νερό, αλλά είδε τις μισές βροχές από το σύνηθες και ανησυχεί ότι οι βροχοπτώσεις του Ιουνίου θα φτάσουν πολύ αργά για πολλούς άλλους αγρότες.
«Μεγα-ξηρασίες» και οικονομικές συνέπειες
Η ΕΚΤ αναφέρθηκε στη νέα έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που εξέτασε τις οικονομικές συνέπειες «μιας ακραίας αλλά πιθανής ξηρασίας» η οποία συμβαίνει κατά μέσο όρο κάθε 25 χρόνια, προκαλώντας μεγάλες ελλείψεις νερού.
Σε αυτή διαπιστώθηκε ότι η γεωργία είναι ο τομέας που βρίσκεται περισσότερο εκτεθειμένος στη λειψυδρία, με έως και 30% της γεωργικής παραγωγής να κινδυνεύει στις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε στις βορειότερες χώρες, πέφτοντας στο 12% στη Φινλανδία.
Η έρευνα της ΕΚΤ έρχεται την ώρα που οι οικονομολόγοι δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στους κινδύνους από τη μείωση της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων. Στις ΗΠΑ, στην ΕΕ και στην Ιαπωνία αντιστοιχεί περίπου το 10% – 13% της οικονομικής παραγωγής σε τομείς που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από «υπηρεσίες οικοσυστημάτων όπως καθαρό νερό, γόνιμο έδαφος, επικονίαση και διαχείριση κλίματος», ανέφεραν οικονομολόγοι γερμανικής ασφαλιστικής σε ξεχωριστή έρευνα την Πέμπτη.
Σύμφωνα με αυτήν, η παγκόσμια οικονομία θα μπορούσε να υποστεί συρρίκνωση κατά 2,3% λόγω των κινδύνων που απορρέουν από την υποβάθμιση της φύσης, όπως η διάβρωση του εδάφους.
Ωστόσο, αποτελεί αντικείμενο έντονης συζήτησης μεταξύ οικονομολόγων και φορέων χάραξης πολιτικής το κατά πόσο οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να παρεμβαίνουν για να ελαχιστοποιήσουν τους κλιματικούς κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αντιπαράθεση έχει ενταθεί μετά την επιστροφή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να αποχωρεί πρόσφατα από το Δίκτυο για την Πράσινη Οικονομία το οποίο συντονίζει την πολιτική επί του θέματος.
Κορυφαίοι αξιωματούχοι των αμερικανικών χρηματοπιστωτικών εποπτικών αρχών κάλεσαν επίσης την Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία να χαλαρώσει τους κανόνες που απαιτούν από τις τράπεζες να γνωστοποιούν τους κλιματικούς κινδύνους, καθιστώντας τους προαιρετικούς.
Πρόσφατα δε, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να απλοποιήσει τους κανόνες για τις εκθέσεις βιωσιμότητας των επιχειρήσεων που θέσπισε πριν από δύο χρόνια. Ωστόσο, ο Έλντερσον προειδοποιεί ότι θα πρέπει να προκριθεί ένας ισορροπημένος βαθμός απλούστευσης ώστε να διασφαλιστεί ότι οι εταιρείες θα αναφέρουν τα δεδομένα που χρειάζονται.
