Την ώρα που δισεκατομμύρια ζώα εκτρέφονται και σφάζονται κάθε χρόνο για την παραγωγή κρέατος και άλλων ζωικών προϊόντων, παρατηρείται αυξανόμενη τάση αμφισβήτησης του μοντέλου που αφορά στην εντατική κτηνοτροφία και χαρακτηρίζεται μη βιώσιμο λόγω της σκληρότητας προς τα ζώα και της αδιαφορίας για το περιβάλλον.
Τα ζώα στριμώχνονται σε περιορισμένους χώρους και αναπαράγονται διαρκώς μέχρι να εξαντληθούν
Η εντατική κτηνοτροφία χαρακτηρίζεται από τη μέγιστη δυνατή συμπίεση του κόστους. Για να επιτευχθεί αυτό, τα ζώα στριμώχνονται σε περιορισμένους χώρους σε μεγάλες κλειστές εγκαταστάσεις, όπου τους χορηγείται τροφή μαζικά και σε πολλές περιπτώσεις αναπαράγονται μέχρι εξαντλήσεως και εν τέλει σφαγής.
Η σκληρότητα των συνθηκών που βιώνουν τα ζώα σε τέτοιες συνθήκες σοκάρει ακόμα και ανθρώπους που καταναλώνουν κρέας. Διότι είναι άλλο θέμα να σφάζονται κάποια για τροφή και διαφορετικό να συγκεντρώνονται σε τραγικές συνθήκες εγκλεισμού με μόνο σκοπό να προσφέρουμε στην αγορά όσο περισσότερα ζώα μπορούμε αποκομίζοντας όσο περισσότερο κέρδος γίνεται.
Στο επιχείρημα δε ότι είναι ζήτημα επισιτιστικό, θα μπορούσε να αντιτάξει κάποιος τα εκατομμύρια τόνους φαγητού που καταλήγουν κάθε χρόνο στα σκουπίδια. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των τροφίμων που παράγονται ανά τον κόσμο χάνεται ή σπαταλάται σε κάποιο στάδιο της αλυσίδας εφοδιασμού.
Κλουβιά κύησης: Ακραία σκληρότητα
Ειδικά οι χοιρομητέρες θεωρούνται από τα πιο κακοποιημένα ζώα στον πλανήτη, όπως έδειξαν και τα στοιχεία της εκτεταμένης έρευνας που έκανε η Mercy For Animals το 2022 για τις βιομηχανικές μονάδες χοιρινού κρέατος.
Τα θηλυκά γουρούνια, που κυοφορούν επί σχεδόν τέσσερις μήνες, διαθέτουν έντονο μητρικό ένστικτο και στη φύση περπατούν χιλιόμετρα ώστε να βρουν το ιδανικό σημείο για τη φωλιά τους. Όταν γεννήσουν θηλάζουν τα μικρά τους για τέσσερις μήνες, ενώ τα προστατεύουν και τα φροντίζουν όπως οι άνθρωποι τα μωρά. Ωστόσο, στις βιομηχανικές φάρμες αυτός ο φυσικός μητρικός δεσμός διακόπτεται βίαια.
Τα θηλυκά γουρούνια θεωρούνται από τα πιο κακοποιημένα ζώα στον πλανήτη
Τα θηλυκά γουρούνια έχουν ανεπτυγμένο μητρικό ένστικτο και στη φύση θηλάζουν τα μικρά τους για 17 εβδομάδες
Τα θηλυκά γουρούνια αντιμετωπίζονται ως άψυχες μηχανές αναπαραγωγής, αναφέρει ο Μάικλ Γουίντσορ στο CounterPunch, που γονιμοποιούνται συνέχεια με μόνο σκοπό την κατανάλωση των μικρών τους και τη μεγιστοποίηση του κέρδους.
Ακόμα χειρότερα, θα περάσουν το μεγαλύτερο μέρος της κυοφορίας τους εγκλωβισμένα σε ένα μεταλλικό κλουβί κύησης, 2,10 μ. επί 0,60 μ. (κεντρική φωτογραφία από την οργάνωση Humane Society). Σε έναν χώρο ελάχιστα μεγαλύτερο από το σώμα τους που δεν τους επιτρέπει ούτε καν να στρέψουν τον κορμό τους. Στόχος αυτού του προφανούς βασανιστηρίου είναι να μεγιστοποιηθεί ο αριθμός των γουρουνιών σε έναν δεδομένο χώρο και να ασκηθεί αυστηρός έλεγχος στους κύκλους αναπαραγωγής.
Μετά τον τοκετό, οι παραγωγοί χοιρινού κρέατος παίρνουν τα μικρά όταν είναι περίπου τριών εβδομάδων, τα μεγαλώνουν και τα σφάζουν για τροφή. Και αυτός ο κύκλος συνεχίζεται ξανά και ξανά μέχρι να εξαντληθεί εντελώς το σώμα των γουρούνων. Όταν λοιπόν δεν είναι πλέον σε θέση να γεννήσουν, στέλνονται για σφαγή σε ηλικία μόλις ενάμισι έως δύο ετών, όταν στη φύση ζουν έως και 20 χρόνια.
Πρόκειται για μια συνήθη πρακτική κακοποίησης στις βιομηχανικές μονάδες, την οποία η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών δεν θα δει ποτέ από κοντά. Δεν θα δει τα ζώα που καταναλώνει να ασφυκτιούν μέσα σε σειρές στενών κλουβιών και τα περιττώματά τους να ρέουν στις σχάρες κάτω από τους σωλήνες για το νερό και τις γούρνες για την τροφή, πριν από τη συλλογή τους σε τεράστιες λιμνοθάλασσες.
Κτηνοτροφία: Εναλλακτικά μοντέλα
Αν και τα εναλλακτικά συστήματα αρχικώς συνεπάγονται υψηλότερο κόστος παραγωγής, τα μακροπρόθεσμα οφέλη κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικά. Για παράδειγμα, η ομαδική στέγαση επιτρέπει στις χοιρομητέρες να αλληλεπιδρούν κοινωνικά, να κινούνται πιο ελεύθερα και να εκφράζουν τις φυσικές τους συμπεριφορές.
Τα συστήματα ελεύθερης βοσκής ή εκτροφής σε λιβάδια επιτρέπουν στα ζώα να περιφέρονται σε εξωτερικούς χώρους όπου μπορούν να αναζητούν τροφή, να φτιάχνουν τις φωλιές τους και να δημιουργούν φυσικούς κοινωνικούς δεσμούς.
Επιπλέον, με τα εναλλακτικά μοντέλα περιορίζονται και οι περιβαλλοντικές συνέπειες των εντατικών γεωργικών πρακτικών. Για παράδειγμα, τα κλουβιά κύησης συγκεντρώνουν την παραγωγή αποβλήτων σε περιορισμένους χώρους, διαταράσσοντας τον φυσικό κύκλο αποσύνθεσης και διανομής θρεπτικών ουσιών και συμβάλλοντας στη ρύπανση των υδάτων και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Αντιθέτως, όταν τα ζώα έχουν περισσότερο χώρο ενθαρρύνουν μια πιο φυσική διασπορά αποβλήτων. Στα συστήματα που βασίζονται σε βοσκότοπους, τα απόβλητα γίνονται μέρος μιας κυκλικής διαδικασίας όπου μπορούν να ενισχύσουν τη γονιμότητα του εδάφους μέσω της φυσικής δέσμευσης άνθρακα, αντί να λειτουργούν ως περιβαλλοντικό βάρος.
Μια προσέγγιση που ευθυγραμμίζεται με τις αρχές της βιώσιμης γεωργίας, λειτουργεί με τη φύση και όχι εναντίον της.
Χώρες που απαγόρευσαν τα κλουβιά κύησης
Σε πολλές περιοχές του πλανήτη παρατηρείται πλέον μια τάση για περιορισμό ή και απαγόρευση των κλουβιών κύησης, σηματοδοτώντας μια αλλαγή νοοτροπίας. Ανάμεσα στις χώρες που τα απαγόρευσαν είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σουηδία.
Η εν λόγω νομοθεσία δεν αφορά μόνο τη βελτίωση της ευζωίας των ζώων, αλλά αναγνωρίζει επίσης την αλληλεξάρτηση της ηθικής μεταχείρισης και της περιβαλλοντικής και οικονομικής βιωσιμότητας.
Με την επιβολή υψηλότερων προτύπων για τη μεταχείριση των ζώων, οι νομοθέτες όχι μόνο προστατεύουν τα ζώα αλλά και προτρέπουν τη βιομηχανία να διερευνήσει μοντέλα παραγωγής που σέβονται το περιβάλλον και συνάδουν με τις σύγχρονες ηθικές αξίες.
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Η τεχνολογική καινοτομία φέρνει όλο και πιο κοντά τον μετασχηματισμό της κτηνοτροφίας, εξισορροπώντας τις απαιτήσεις της αποδοτικής παραγωγής με την ανάγκη για ανθρώπινη μεταχείριση των ζώων. Για παράδειγμα, οι εξελίξεις στα ηλεκτρονικά συστήματα σίτισης και τα έξυπνα εργαλεία παρακολούθησης καθιστούν όλο και πιο εφικτή τη διαχείριση συστημάτων ομαδικής στέγασης.
Μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, παρακολουθείται η υγεία και η συμπεριφορά των ζώων σε πραγματικό χρόνο και ανιχνεύονται εγκαίρως σημάδια άγχους ή ασθένειας ώστε οι παρεμβάσεις να είναι άμεσες. Με την ενσωμάτωση προηγμένων εργαλείων διαχείρισης, οι παραγωγοί μπορούν να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας σε περιβάλλοντα που σέβονται τις φυσικές συμπεριφορές των ζώων.
Κάτι που παραβλέπει η οικονομική λογική για χαμηλότερο αρχικό κόστος και μεγιστοποίηση της παραγωγής είναι τα κρυφά κόστη που σχετίζονται με θέματα υγείας των ζώων, καθαρισμού του περιβάλλοντος και αλλαγών στη καταναλωτική συμπεριφορά. Πολύς κόσμος έχει πλέον ευαισθητοποιηθεί όσον αφορά την προέλευση του φαγητού, ενώ υπάρχει μια αυξανόμενη αγορά για προϊόντα που παράγονται με ηθικές και βιώσιμες μεθόδους.
Είναι λοιπόν η ώρα παραγωγοί, υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και καταναλωτές να συμμετάσχουν στον μετασχηματισμό της σύγχρονης γεωργίας ώστε να σέβεται τον φυσικό κόσμο και τους κατοίκους του. Οφείλουμε να διαμορφώσουμε μια νέα σχέση με τη φύση, όπου θα αναγνωρίζεται η βιωσιμότητα και η εγγενής αξία όλων των έμβιων όντων.
Αν και ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουμε την κακοποίηση των ζώων είναι να τα κρατήσουμε μακριά από το πιάτο μας, τονίζει ο Γουίντσορ, όσο υπάρχει ζήτηση για κρέας πρέπει να εφαρμοστούν πιο ανθρώπινες λύσεις, με ηθικό προβληματισμό, χρήση της τεχνολογίας και δέσμευση για βιωσιμότητα.
