Από τις πρώτες κιόλας ημέρες της δεύτερης θητείας του, ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε ότι μέχρι το τέλος της θα απασχολεί καθημερινά την επικαιρότητα. Αυτό που θα πρέπει να αναγνωριστεί στον ίδιο, είναι πως τουλάχιστον, προς το παρόν, δεν συνδράμει δυτικές προσπάθειες να οδηγηθούμε σε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο.
Ακόμη και με την Κίνα, του «Chinese virus», με την Κίνα που υποσχόταν να πλήξει ανεπανόρθωτα, τις τελευταίες ημέρες ρίχνει γέφυρες. Το μαρτυρά η τελευταία -«σε άριστο κλίμα»- επικοινωνία που είχε με τον Σι και οι αλληλοπροσκλήσεις τους σε ΗΠΑ και Κίνα. To μαρτυρούν οι μετέπειτα δηλώσεις του περί «μεγάλης νίκης των δυο χωρών». Ο Αμερικανός ανακοίνωσε μια σημαντική εμπορική συμφωνία μεταξύ των δυο χωρών, με την Κίνα να προμηθεύει τις ΗΠΑ με σπάνιες γαίες.
Στον αντίποδα, τα γεγονότα στο Λος Άντζελες δείχνουν πως το «Πρώτα η Αμερική» του Τραμπ ενέχει αυταρχισμό. Δεν είναι λίγοι αυτοί που ανησυχούν για τη δημοκρατία στη χώρα. Αλλά το Social Europe υποστηρίζει ότι ο Τραμπ αποδυναμώνει τη χώρα του και διά της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί – όσο στο οικονομικό όσο και στο διπλωματικό πεδίο.
Αναλύοντας το σκεπτικό του, το μέσο επισημαίνει ότι: Ο Τραμπ απειλεί φίλους και εχθρούς με υπέρογκους δασμούς ή να ξηλώσει τον επικεφαλής της Fed, μόνο και μόνο για να υποχωρήσει όταν το μαστίγιο της αγοράς επιβάλει την ασυμβίβαστη πειθαρχία του. Στη συνέχεια, επιστρέφει στους δασμούς, μόνο και μόνο για να υποχωρήσει για άλλη μια φορά. Είναι ένα μοτίβο που εκτείνεται πέρα από την οικονομία. Στην πραγματικότητα, είναι θεμέλιος λίθος της προεδρίας Τραμπ. Αλλά ο Τραμπ είναι και κάτι ακόμη: ένας αδύναμος άνδρας με εξουσία, κάτι που οι αντίπαλοι της Αμερικής μπορεί να αντιλαμβάνονται καλύτερα από τους περισσότερους Αμερικανούς.
Πολλοί Αμερικανοί φοβούνται τον Τραμπ, οπότε φαντάζονται ότι και άλλοι φοβούνται. Αλλά κανείς εκτός Αμερικής δεν φοβάται τον Τραμπ επειδή είναι δυνατόν. Οι φίλοι της Αμερικής τον φοβούνται επειδή είναι «εμπρηστή» – κάποιος που καταστρέφει ό,τι έχουν δημιουργήσει άλλοι. Και οι εχθροί της Αμερικής καλοδέχονται την καταστροφή που προκαλεί, όπως και το DOGE του Μασκ. Όταν ο Mr. Tesla παραιτήθηκε ο κορυφαίος θεωρητικός του Κρεμλίνου, Αλεξάντερ Ντούγκιν, θρήνησε την αποχώρησή του: «Το υπουργείο Οικονομικών έκανε μια μεγάλη χάρη σε ολόκληρο τον πλανήτη, εκκαθαρίζοντας τον USAID, το υπουργείο Υγείας και το υπουργείο Παιδείας».
Ο Τραμπ είναι δυνατός υπό μία σχετική έννοια. Καταστρέφοντας τους θεσμούς, αυτό που απομένει είναι η παρουσία του. Αλλά είναι αδύναμος επειδή, έχοντας καταστρέψει τις κυβερνητικές υπηρεσίες που επιβλέπουν το χρήμα, τα όπλα και τις πληροφορίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν πραγματικά εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τον υπόλοιπο πλανήτη. Παίζει τον δυνατό άνδρα στην τηλεόραση και είναι ένας ταλαντούχος ηθοποιός. Αλλά η δύναμή του έγκειται αποκλειστικά στην υποτακτικότητα του κοινού του. Η ερμηνεία του ξυπνά έναν εφιάλτη παθητικότητας.
Ο Τραμπ καταστρέφει τους κανόνες, τους νόμους και τις συμμαχίες που εμπόδιζαν τον πόλεμο
Βεβαίως, το χάρισμα του Τραμπ αποτελεί ένα είδος δύναμης. Αλλά δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε κανένα πρόβλημα και είναι άσχετο εκτός ΗΠΑ. Οι υποστηρικτές του Τραμπ μπορεί να πιστεύουν ότι η Αμερική δεν χρειάζεται φίλους επειδή μπορεί να εκφοβίσει τους εχθρούς της χωρίς βοήθεια. Αλλά ήδη γνωρίζουμε ότι ο Τραμπ δεν μπορεί να κάνει τον Καναδά ή το Μεξικό -πόσο μάλλον την Κίνα, το Ιράν ή τη Ρωσία- να ακολουθήσουν τις εντολές του.
Αυτό λειτουργεί μόνο στο εσωτερικό. Επί χρόνια, ο Τραμπ έχει χρησιμοποιήσει συγκεντρώσεις και μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να εμπνεύσει τυφλή βία εναντίον των εγχώριων αντιπάλων του. Αυτό έχει οδηγήσει σε μιαν αυτοκάθαρση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και έχει σφυρηλατήσει μια υπάκουη ομάδα στελεχών του Κογκρέσου. Οι άνθρωποι που υποτάσσονται στον Τραμπ τον αντιλαμβάνονται ως έναν δυνατό άνδρα, αλλά αυτό που βιώνουν είναι η δική τους αδυναμία. Και η αδυναμία τους δεν μπορεί μετατραπεί σε δύναμη με έναν μαγικό τρόπο.
Τους τελευταίους μήνες, τα κεφαλαία γράμματα και τα θαυμαστικά στις αναρτήσεις του Τραμπ για τον Πούτιν, διά των οποίων απαιτεί από τον Ρώσο ηγέτη να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία, δεν είχαν καμία επίδραση στον Πούτιν, πόσο μάλλον στη ρωσική πολιτική. Και η υποκίνηση τυφλής βίας δεν θα λειτουργήσει σε ξένους ηγέτες. Κανείς στο Ιρκούτσκ δεν πρόκειται να απειλήσει ή να βλάψει τον Πούτιν επειδή ο Τραμπ δημοσίευσε κάτι στο διαδίκτυο.
Κάποιος θα μπορούσε να φανεί γενναιόδωρος και να ερμηνεύσει ως πράξη πολιτικής μιαν ανάρτηση του Τραμπ διά της οποίας απειλεί με κυρώσεις. Αλλά τα λόγια έχουν σημασία μόνο όταν υπάρχει μια πραγματική πολιτική, ή τουλάχιστον το ενδεχόμενο να διατυπωθεί. Αλλά για να υπάρχει πολιτική, πρέπει να υπάρχουν θεσμοί στελεχωμένοι με ικανά άτομα. Και η πρώτη πολιτική του Τραμπ ήταν να απολύσει όσους όσοι ήταν ικανοί να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια πολιτική. Πολλοί από τους ανθρώπους που γνώριζαν οτιδήποτε για την Ουκρανία και τη Ρωσία, για παράδειγμα, απλώς έχουν φύγει από τις τάξεις της κυβέρνησής του.
Τους διαδέχθηκαν άτονες προσπάθειες του Τραμπ να κάνει παραχωρήσεις στη Ρωσία – χωρίς την Ουκρανία, χωρίς κανέναν σύμμαχο των ΗΠΑ. Δεν λειτούργησε. Η θέση του ήταν τόσο αδύναμη που ο Πούτιν φυσικά υπέθεσε ότι μπορούσε να πάρει περισσότερα και κλιμάκωσε δεόντως τη ρωσική επιθετικότητα στην Ουκρανία. Ο Τραμπ είναι ένα πρόβατο με προβιά λύκου, και οι λύκοι μπορούν να καταλάβουν τη διαφορά.
Ο Τραμπ βοηθά τον Σι
Είναι προφανές, αλλά πρέπει να τεθεί ξεκάθαρα: κανείς στη Μόσχα δεν πιστεύει ότι ο Τραμπ είναι δυνατός. Ακόμα κι αν το ήθελε, ο Τραμπ δεν μπορεί να απειλήσει αξιόπιστα τη Ρωσία χωρίς λειτουργικούς θεσμούς και ικανούς δημοσίους υπαλλήλους. Για να λειτουργήσουν οι κυρώσεις, για παράδειγμα, θα χρειαζόταν περισσότερους ανθρώπους στη θέση τους, όχι λιγότερους. Επιπλέον, οι ξένες δυνάμεις θα έπρεπε να πιστέψουν ότι το υπουργείο Οικονομικών είναι κάτι περισσότερο από ένα παιχνίδι ενός Αμερικανού δισεκατομμυριούχου.
Οι Αμερικανοί μπορούν να επιλέξουν να αγνοήσουν ότι η κρατική ικανότητα που απαιτείται για την αντιμετώπιση των αντιπάλων των ΗΠΑ έχει αποδομηθεί ή έχει ανατεθεί σε πρόσωπα των οποίων το μοναδικό προσόν είναι η απόλυτη αφοσίωση στον Τραμπ. Αλλά η καταστροφή των θεσμών της εξουσίας των ΗΠΑ δημιουργεί μια πολύ απλή δομή κινήτρων για τους εχθρούς της Αμερικής. Οι Ρώσοι ήλπιζαν ότι ο Τραμπ θα επέστρεφε στον Λευκό Οίκο ακριβώς επειδή πιστεύουν ότι αποδυναμώνει τις ΗΠΑ. Τώρα, καθώς τον παρακολουθούν να διαλύει τη CIA και το FBI, τοποθετώντας πρόσωπα όπως η Τούλσι Γκάμπαρντ, η Κας Πατέλ και η Παμ Μπόντι, επικεφαλής των πληροφοριών και της ομοσπονδιακής επιβολής του νόμου, σκέφτονται ότι ο χρόνος είναι με το μέρος τους.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο Πούτιν αγνόησε το αίτημα του Τραμπ για κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία και ο λόγος για τον οποίον η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός που μπορεί να προκύψει ούτως ώστε να προετοιμαστεί για την επόμενη επίθεσή της. Ο Πούτιν είναι δικαιολογημένα βέβαιος ότι οι ΗΠΑ, έχοντας εξουδετερωθεί από τον Τραμπ δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν, ότι οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστούν σε απόσυρση και ότι οι Ουκρανοί, μετά από χρόνια πολέμου, θα δυσκολευτούν να επανακινητοποιηθούν.
Ό,τι ισχύει για τη Ρωσία ισχύει και για την Κίνα: ο Τραμπ βοηθά τον Σι. Ο χρόνος δεν ήταν με το μέρος της Κίνας πριν από την έναρξη της δεύτερης θητείας του. Ενώ μια γενιά Αμερικανών φοβόταν ότι η Κίνα θα ξεπεράσει τις ΗΠΑ -τόσο στο οικονομικό όσο και στο στρατιωτικό πεδίο- η εν λόγω τάση είχε ξεθυμάνει ή ακόμη και αντιστραφεί τα τελευταία χρόνια. Αλλά τώρα που ο Τραμπ έχει χαράξει μια πορεία προς την καταστροφή της κρατικής ικανότητας της Αμερικής, η Κίνα μπορεί απλώς να πάρει αυτό που κάποτε θα έπρεπε να παλέψει για να κερδίσει.
Ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ και ο Κινέζος ομόλογός του στο Μέγαρο του Λαού, στο Πεκίνο (2017)
Βραχυπρόθεσμα, η Γουόλ Στριτ μπορεί να επωφεληθεί από το Εμπόριο TACO, αλλά η κατάληξη με τον Τραμπ δεν μπορεί να είναι άλλη από τις απώλειες. Κι ενώ οι υποστηρικτές του Τραμπ μπορεί να μπουν στον πειρασμό να πιστέψουν ότι έχει κάνει την Αμερική έναν τιτάνα μεταξύ των εθνών, ισχύει το αντίθετο. Ως δυνατός άνδρας, ο Τραμπ καταστρέφει τους κανόνες, τους νόμους και τις συμμαχίες που εμπόδιζαν τον πόλεμο. Ως αδύναμος, τον πυροδοτεί.
