Στο στενό σοκάκι με τα χαμηλά μαγαζιά, στο Κολχαπούρ, ακούγεται μονότονα ο χτύπος του σφυριού πάνω στο δέρμα.
Είναι ο ήχος μιας παράδοσης που κρατά από τον 12ο αιώνα – μια παράδοση που, εν έτει 2025, ήρθε στο προσκήνιο της διεθνούς επικαιρότητας με απρόσμενο τρόπο.
Οι τεχνίτες που δημιουργούν στο χέρι τα περίφημα σανδάλια Κολχαπούρ κατηγορούν την Prada ότι υφάρπαξε τον σχεδιασμό τους, παρουσιάζοντάς τον ως δικό της, χωρίς να αναγνωρίσει την πολιτιστική τους αξία.
Οι Ινδοί τεχνίτες κατηγορούν την Prada για πολιτισιτκή ιδιοποίηση
Ο 58χρονος Σαντασίβ Σανάκε θυμάται πώς έμαθε την τέχνη από παιδί. «Χρειάζεται μια ολόκληρη μέρα για να φτιάξω 8-10 ζευγάρια», λέει στο BBC.
Στο μικρό του εργαστήριο, τα σανδάλια πουλιούνται περίπου 8-10 δολάρια, την ώρα που στον κόσμο της υψηλής μόδας, η ίδια αισθητική μπορεί να αποφέρει εκατοντάδες ή και χιλιάδες ευρώ.
Όταν πληροφορήθηκε για την κολεξιόν της Prada, ο Σανάκε αντέδρασε με πικρό χιούμορ: «Έχουν μέσα χρυσάφι;», ρώτησε.
Στα μεγάλα fashion shows, το σχέδιο που μοιάζει τόσο πολύ με τα σχέδια των Κολχαπούρι σανδαλιών προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων.
Μετά από κατηγορίες για πολιτιστική ιδιοποίηση, η Prada αναγκάστηκε να παραδεχτεί την προέλευση του σχεδίου.
Η ιστορία των περίφημων σανδαλιών
Η ιστορία των σανδαλιών ξεκινά από τον 12ο αιώνα, όταν κατασκευάζονταν από την κοινότητα των Τσαρμάκαρ (chamars), μια ομάδα που για αιώνες ζούσε στο περιθώριο λόγω κάστας. Τον 20ό αιώνα, η βασιλική υποστήριξη του Μαχαραγιά Σαχού Μαχαράζ έδωσε νέα πνοή στο επάγγελμα.
Σήμερα, σχεδόν 100.000 τεχνίτες σε όλη την Ινδία συνεχίζουν την τέχνη, αλλά οι περισσότεροι υπό κακές συνθήκες και με αμοιβές που σπάνια ξεπερνούν τα 4-5 δολάρια τη μέρα.
Η 60χρονη Σουνίτα Σατπούτε εξηγεί πώς οι γυναίκες παίζουν καθοριστικό ρόλο, χαράσσοντας περίτεχνα σχέδια με το χέρι, χωρίς όμως να αμείβονται δίκαια. «Γι’ αυτό τα παιδιά μου δε θέλουν να συνεχίσουν», λέει με λύπη.
Οι δυσκολίες δε σταματούν εδώ: η άνοδος στην τιμή του δέρματος, οι απαγορεύσεις στη σφαγή αγελάδων και η κυριαρχία των φτηνών συνθετικών απομιμήσεων πιέζουν αφόρητα τους τεχνίτες. «Οι πελάτες δεν μπορούν πάντα να ξεχωρίσουν το αυθεντικό», λέει ο Ροχίτ Γκαβάλι, δεύτερης γενιάς έμπορος σανδαλιών.
Δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο να δικαιώσει την Ινδία
Το 2019, τα σανδάλια Κολχαπούρ απέκτησαν την ένδειξη Γεωγραφικής Ένδειξης (GI) στην Ινδία, αλλά διεθνώς δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο που να αποτρέπει την αισθητική αντιγραφή.
Ο Λαλίτ Γκάντι, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου Μαχαράστρα, επιδιώκει την κατοχύρωση πατέντας, ενώ η δικηγόρος Αϊσουάρια Σαντίπ προτείνει ακόμη και προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Η σχεδιάστρια Ρίτου Μπέρι υπογραμμίζει ότι πρέπει να διεκδικήσουν όχι μόνο νομική προστασία, αλλά και ηθική αναγνώριση, μέσω co-branding και δικαιωμάτων. «Όσο περισσότερο τιμούμε τον πολιτισμό μας, τόσο λιγότερο θα μας εκμεταλλεύονται», λέει.
Παράλληλα, η διαμάχη φέρνει απρόσμενα και οφέλη: «Το σχέδιο που χρησιμοποίησε η Prada δεν ήταν καν το πιο δημοφιλές, αλλά τώρα έχουμε παραγγελίες από Ντουμπάι, ΗΠΑ και Κατάρ», λέει ο Γκαβάλι.
«Μερικές φορές, η διαμάχη μπορεί να βοηθήσει – αρκεί να φέρει μαζί και τον σεβασμό και καλύτερες τιμές για τους ανθρώπους που κρατούν ζωντανή αυτήν την παράδοση».
Η υπόθεση βρίσκεται ήδη στα δικαστήρια, με αίτημα να αποζημιωθούν οι τεχνίτες και να υπάρξει εποπτευόμενη συνεργασία με την Prada.
Ίσως αυτή η σύγκρουση ανοίξει τελικά τον δρόμο για να αποκτήσουν οι τεχνίτες του Κολχαπούρ τη θέση που τους αξίζει στον παγκόσμιο χάρτη της μόδας.
Πηγή: ot.gr
