Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, για δεκαετίες πρότυπο οικονομικής σταθερότητας και πειθαρχίας, φαίνεται να διανύουν μια επικίνδυνη καμπή στην οικονομική τους διαχείριση, καθώς αναλυτές και οικονομολόγοι εκφράζουν αυξανόμενες ανησυχίες για μια μορφή «αργεντινοποίησης» της δημοσιονομικής πολιτικής. Δηλαδή, για την πιθανότητα η αμερικανική κυβέρνηση να καταφύγει στην εκτύπωση χρήματος (monetization) για να χρηματοδοτήσει το εκρηκτικό δημόσιο χρέος — τακτική που χρησιμοποιήθηκε κατ’ επανάληψη σε οικονομίες όπως η Αργεντινή και η Βενεζουέλα, με καταστροφικά πληθωριστικά αποτελέσματα.
Διακεκριμένοι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι ΗΠΑ πιθανόν να καταφύγουν στο «ανώδυνο» default μέσω πληθωρισμού, δηλαδή στη σιωπηλή αθέτηση πληρωμών μέσω διάβρωσης της αξίας του χρήματος. Με το επιτόκιο των 10ετών ομολόγων στο 4,4% και των 30ετών στο 4,9% (Ιούνιος 2025), οι επενδυτές που κατέχουν αμερικανικό χρέος αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο ζημιών.
Η εκρηκτική αύξηση του δημόσιου χρέους οδηγεί τις ΗΠΑ σε ένα σημείο όπου μόνο δύο επιλογές μοιάζουν ρεαλιστικές:
Επίσημη χρεοκοπία (default) ή εκτύπωση χρήματος από τη Fed για την αποφυγή χρεοκοπίας.
Αυτό το δεύτερο σενάριο, όμως, οδηγεί σχεδόν μαθηματικά σε υψηλό και παρατεταμένο πληθωρισμό, καταστρέφοντας την αγοραστική δύναμη του δολαρίου και προκαλώντας τεράστιες ζημίες στους επενδυτές.
Σύμφωνα με τον Ομοσπονδιακό Οικονομικό Απολογισμό των ΗΠΑ (Ιανουάριος 2025), η ομοσπονδιακή χρέωση προς το κοινό έφτανε ήδη το 98% του ΑΕΠ, ενώ εάν συνυπολογιστεί η κατοχή χρέους από τη Fed, το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να φτάσει στο 535% του ΑΕΠ μέχρι το 2099.
Η σκιά του Τραμπ και η απώλεια ανεξαρτησίας της Fed
Η πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ, με υψηλά ελλείμματα και νέες φορολογικές ελαφρύνσεις, επιδεινώνει την κατάσταση. Αντί για λιτότητα, προωθεί πακέτα «φορολογικών δώρων», ενώ η Fed μπορεί στο μέλλον να υποκύψει σε πιέσεις μέσω τοποθέτησης πιο «συμμορφούμενων» προσώπων στη νομισματική επιτροπή (FOMC), ώστε να διευκολύνει την πολιτική νομισματικής χαλάρωσης.
Υπάρχει η αίσθηση ότι μετά τη λήξη της θητείας του Jerome Powell το 2026, ο Τραμπ ίσως τοποθετήσει πρόεδρο της Fed που θα δώσει έμφαση στη στήριξη των δημοσιονομικών στόχων και όχι στον πληθωριστικό στόχο του 2%.
Καταστολή χρηματοοικονομικών αποδόσεων (financial repression)
Η πιθανή στρατηγική που ήδη διαφαίνεται είναι η καταστολή των επιτοκίων κάτω από τα επίπεδα του πληθωρισμού, ώστε να «καεί» μέρος του χρέους μέσα από τη φθορά του χρήματος. Οι περισσότεροι συγκλίνουν στην άποψη ότι οι ΗΠΑ οδεύουν προς μια παρατεταμένη περίοδο οικονομικής καταστολής.
Οι σχετικές αναλύσεις αναφέρουν, οι κυβερνήσεις πλέον ελέγχουν άμεσα τη δημιουργία χρήματος και όχι οι κεντρικές τράπεζες. Αυτή η μεταφορά εξουσίας σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας οικονομικής εποχής, όπου οι πολιτικοί αποφασίζουν τη νομισματική πολιτική για να υπηρετήσουν τις δημοσιονομικές ανάγκες τους.
Ποιος πληρώνει το κόστος;
Υπάρχει η εκτίμηση ότι οι επενδυτές που κατέχουν αμερικανικά ομόλογα ενδέχεται να δουν μεγάλες απώλειες κεφαλαίου μέσα στα επόμενα χρόνια. Η λύση γι’ αυτούς, σημειώνει, είναι η στροφή σε τίτλους προστασίας από τον πληθωρισμό (TIPS) ή άλλες μορφές δεικτοδοτημένου χρέους.
Ακόμα πιο ανησυχητική είναι η φορολογική πολιτική του Τραμπ. Η περίφημη ενότητα 899 του νέου φορολογικού νομοσχεδίου προτείνει «εκδικητική» φορολόγηση επί των ξένων επενδύσεων σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία, προκειμένου να αντισταθμιστούν τα ελλείμματα — ξεκάθαρο σημάδι επικείμενης οικονομικής καταστολής.
Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι αυτή ενός παγκόσμιου χρηματοοικονομικού κολοσσού που, αν και εξακολουθεί να κρατά το «παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα», κινδυνεύει να υιοθετήσει αμφιλεγόμενες και επικίνδυνες πολιτικές, οι οποίες στο παρελθόν αποδείχθηκαν καταστροφικές για άλλες χώρες. Η ανεξαρτησία της Fed, η σταθερότητα του δολαρίου και η παγκόσμια εμπιστοσύνη στα αμερικανικά ομόλογα ίσως να μην είναι πλέον δεδομένα — και η παγκόσμια αγορά πρέπει να προετοιμάζεται για ένα νέο, πιο πληθωριστικό τοπίο.
