Ανακοινώθηκε ο προϋπολογισμός τον σχεδόν δύο τρισεκατομμυρίων ευρώ, για τα επόμενα επτά χρόνια, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αν και φιλόδοξη έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων που αναμένεται να κορυφωθεί το επόμενο χρονικό διάστημα.
Έμφαση στην ενίσχυση της ασφάλειας και της άμυνας δίνει ο προϋπολογισμός
Στις 16 Ιουλίου (2025) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της για ένα πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) που «ακουμπά» στο 1,26% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της ΕΕ. Το ποσό αυτό υπερβαίνει κατά πολύ τον τρέχοντα προϋπολογισμό, ο οποίος ανέρχεται στο 1,13% του ΑΕΠ της ΕΕ. Ωστόσο, ο συνολικός προϋπολογισμός πέφτει μόλις στο 1,15% του ΑΕΠ αν ληφθούν υπόψη οι αποπληρωμές του Ταμείου Ανάκαμψης το οποίο χρηματοδοτείται μέσω του κοινού χρέους της ΕΕ.
Τρεις βασικοί πυλώνες
Το σχέδιο αναδιαμορφώνει τη δομή του προϋπολογισμού σε τρεις βασικούς πυλώνες και προβλέπει:
- 865 δισ. ευρώ για τη γεωργία, την αλιεία, τη συνοχή και την κοινωνική πολιτική.
- 410 δισ. ευρώ για την ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένης της έρευνας και της καινοτομίας.
- 200 δισ. ευρώ για την εξωτερική δράση, συμπεριλαμβανομένων 100 δισ. ευρώ για την Ουκρανία.
H Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε την πρόταση για το ΠΔΠ της περιόδου 2028–2034 και το πώς σκοπεύει να κατανείμει τους διαθέσιμους πόρους μεταξύ των κρατών -μελών και στην Ελλάδα αντιστοιχούν πόροι της τάξης των 49 δισ. ευρώ.
Στη λίστα των «27» οι χώρες που ξεχωρίζουν, είναι:
- Πολωνία: Λαμβάνει τα περισσότερα χρήματα με συνολική κατανομή 123,3 δισ. ευρώ. Το 90% του ποσού αφορά γενική κατανομή για επενδύσεις, ενώ σχεδόν 9 δισ. ευρώ κατευθύνονται στο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα.
- Γαλλία: Η Γαλλία θα λάβει 90,1 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 81,8 δισ, ευρώ κατευθύνονται στη γενική κατανομή για επενδύσεις και 5,6 δισ. ευρώ στο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα.
- Ισπανία: Εξασφαλίζει 88,1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων πάνω από 5 δισ. ευρώ ενισχύουν το κοινωνικό σκέλος του προϋπολογισμού.
- Ιταλία: Πρόκειται να εισπράξει 86,6 δισ. ευρώ με επίσης σημαντικό μερίδιο (5,4 δισ. ευρώ) να πηγαίνει στο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα.
Τα κονδύλια για την Ελλάδα
Η Ελλάδα θα λάβει συνολικά 49,2 δισ. ευρώ που κατανέμονται ως εξής:
- 42,9 δισ. στη γενική κατανομή
- 3,5 δισ. για μετανάστευση, ασφάλεια και εσωτερικές υποθέσεις (ενίσχυση συνόρων, άσυλο, ένταξη)
- 2,8 δισ. από το Ταμείο Κοινωνικού Κλίματος, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και την ενίσχυση της δίκαιης μετάβασης
Χώρες όπως η Κύπρος (2,3 δισ.), η Μάλτα (1,3 δισ.) και το Λουξεμβούργο (0,6 δισ.) λαμβάνουν συγκριτικά μικρότερα ποσά λόγω πληθυσμιακού μεγέθους.
Σφοδρές αντιδράσεις
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, μετά τις ανακοινώσεις, λαμβάνουν θέση μάχης. Άμεσες ήταν οι πρώτες αρνητικές αντιδράσεις, ενδεικτικές των έντονων διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν.
Η γερμανική κυβέρνηση ξεκαθάρισε ότι εναντιώνεται στην αύξηση του προϋπολογισμού.
«Το να υπάρξει ουσιαστική αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι απαράδεκτο την ώρα που όλα τα κράτη μέλη καταβάλλουν αξιοσημείωτες προσπάθειες για να εξορθολογήσουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, δεν μπορούμε ν’ αποδεχθούμε την πρόταση της Κομισιόν», τόνισε ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης σε λακωνική ανακοίνωσή του.
Σχολιάζοντας την πρόταση για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, Kata Tüttő, δήλωσε: «Μετά από μήνες αδικαιολόγητου απορρήτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε μια περίπλοκη και διχαστική πρόταση που θέτει σε κίνδυνο τον ρόλο των περιφερειών και των πόλεων στο ευρωπαϊκό εγχείρημα. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι όλες οι περιφέρειες θα επωφεληθούν από τις επενδύσεις συνοχής, δεν υπάρχει νομική διάταξη για τον καθορισμό της συμμετοχής των περιφερειών στη διαχείριση των κονδυλίων, δεν υπάρχει προθυμία της Επιτροπής να αξιολογήσει και να παρακολουθήσει τον αντίκτυπο των επενδύσεων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο…».
Πέντε φορές πάνω τα λεφτά για την Άμυνα
Θα πρέπει να σημειωθεί πως στην πρόταση της Κομισιόν οι αμυντικές δαπάνες (Άμυνα – Διάστημα) την περίοδο 2028-2034 εκτοξεύονται στα 131 δισ. ευρώ, πέντε φορές μεγαλύτερες από την προηγούμενη επταετία (2021-2027), όπου ήταν 26 δισ. ευρώ.
Η κατάθεση της πρότασης σηματοδοτεί την έναρξη μιας χρονοβόρας διαδικασίας, κατά την οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ -που εκπροσωπεί τα κράτη-μέλη- θα πρέπει να εξετάσουν και να εγκρίνουν το σχέδιο. Η έγκριση των Ευρωπαίων ηγετών πρέπει να είναι ομόφωνη.
