Από τον προηγούμενο αιώνα η έννοια της θέρμανσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα, είναι συνώνυμη της ενεργειακής ασφάλειας και μάλιστα όσοι δεν μπορούν να διατηρήσουν ζεστό το σπίτι τους τους κρύους μήνες αποτελούν στατιστικά στοιχεία, που φιγουράρουν σε πρωτοσέλιδα. Και επί δεκαετίες η στρατηγική θέρμανσης της Ευρώπης διαμορφώνεται από τα στρατηγικά αποθέματα φυσικού αερίου έως τις επιδοτήσεις των νοικοκυριών και άλλες συστηματικές παρεμβάσεις.
Ωστόσο, η κλιματική κρίση φαίνεται ότι αλλάζει τα δεδομένα και φέρνει στο προσκήνιο μία νέα απειλή και μία νέα πραγματικότητα που γεννά την ανάγκη για διαφορετική αντιμετώπιση.
Τα ολοένα και πιο συχνά κύματα καύσωνα που πλήττουν την Ευρώπη επηρεάζουν την καθημερινότητά μας και τα ενεργειακά συστήματα, αποκαλύπτοντας πόσο απροετοίμαστη παραμένει η Ευρώπη για τα ακραία καλοκαιρινά φαινόμενα που γίνονται όλο και πιο παρατεταμένα, πιο θερμά και πιο συχνά.
Χαοτική προσέγγιση
Ωστόσο, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τη θέρμανση, το τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει η Ευρώπη την ψύξη φαίνεται ότι είναι χαοτικός και κατακερματισμένος: όπως επισημαίνει το Atlantic Council η ψύξη δεν αποτέλεσε ποτέ στρατηγική προτεραιότητα για την Ευρώπη. Ενώ η ήπειρος διαθέτει συντονισμένα δίκτυα θέρμανσης, επιδοτήσεις για καύσιμα όπως το φυσικό αέριο και εκτεταμένα κανονιστικά πλαίσια που εξασφαλίζουν ευρεία πρόσβαση στη θέρμανση, δεν συμβαίνει το ίδιο με την ψύξη.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ψύξη αναδεικνύεται ως μια πιο σύνθετη πρόκληση από τη θέρμανση. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια των καυσώνων δεν αυξάνεται μόνο για λίγες ώρες – παραμένει υψηλή για ημέρες ή και εβδομάδες. Εν τω μεταξύ, οι ξηρασίες μειώνουν την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, ενώ τόσο οι χαμηλές ροές όσο και το ζεστό νερό των ποταμών δεν μπορούν να ψύξουν τους πυρηνικούς αντιδραστήρες – παρεμποδίζοντας πρόσφατα την παραγωγή στη Γαλλία και την Ελβετία
Οι καύσωνες μπορούν επίσης να διαταράξουν την παραγωγή άνθρακα ή φυσικού αερίου και να επηρεάσουν τις υποδομές και τα δίκτυα . Οι πυρκαγιές έχουν καταστρέψει μέρη των δικτύων και όταν οι μετασχηματιστές και τα καλώδια υπερθερμαίνονται, η συντήρηση γίνεται πιο δύσκολη, καθιστώντας πιο πιθανές τις διακοπές ρεύματος.
Και πλέον αυτά δεν είναι μεμονωμένα γεγονότα. Αποτελούν μέρος ενός αυξανόμενου προτύπου επιδείνωσης των κινδύνων που προκαλούνται από την ακραία ζέστη. «Τέτοια συστημικά σοκ επηρεάζουν όχι μόνο την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και τις υπόλοιπες δύο διαστάσεις του ενεργειακού τριλήμματος» υπογραμμίζει το Atlantic Council .
Και η ενεργειακή φτώχεια, που κάποτε αξιολογείτο υπό το πρίσμα της χειμερινής θέρμανσης, αποτελεί πλέον μια ανησυχία για το καλοκαίρι.
Όσον αφορά τη βιωσιμότητα, η εικόνα είναι εξίσου ζοφερή. Κατά τη διάρκεια των καυσώνων, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από μόνη της δεν επαρκεί για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση, επομένως οι εταιρείες κοινής ωφέλειας καταφεύγουν στον άνθρακα και το φυσικό αέριο. Παρά τους σαφείς και αυξανόμενους κινδύνους, η ΕΕ δεν διαθέτει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την αντιμετώπιση της ψύξης. Η πρόσφατη Ευρωπαϊκή Συμφωνία για Καθαρή Βιομηχανία δεν αναγνωρίζει τις ξεχωριστές προκλήσεις που θέτει η αυξανόμενη ζήτηση για ψύξη.
Το σχετικό Σχέδιο Δράσης για Προσιτή Ενέργεια κάνει αναφορά σε μια στρατηγική θέρμανσης και ψύξης που στοχεύει στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και στην απαλλαγή του τομέα από τις εκπομπές άνθρακα, αλλά δεν αναφέρεται τίποτα συγκεκριμένο σχετικά με το πώς να διασφαλιστεί καθαρή, αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή ψύξη σε όλη την Ευρώπη.
Η «χαμένη ευκαιρία»
Η απουσία στρατηγικής ψύξης αποτελεί επίσης μια χαμένη ευκαιρία για καινοτομία. Υπάρχουν ήδη πιο έξυπνες, καθαρότερες εναλλακτικές λύσεις: δίκτυα τηλεψύξης, παθητικός σχεδιασμός κτιρίων, θερμοανθεκτικός αστικός σχεδιασμός και θερμική αποθήκευση επόμενης γενιάς. Αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να μειώσουν την αιχμή της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, να περιορίσουν τις εκπομπές και να βελτιώσουν την ισότητα, αλλά απαιτούν κανονιστική υποστήριξη και επενδύσεις. Οι δυνάμεις της αγοράς από μόνες τους δεν θα οδηγήσουν στην υιοθέτησή τους γρήγορα ή σε μεγάλη κλίμακα.
Η διατήρηση της ψύξης των Ευρωπαίων χωρίς να αυξηθεί το κόστος θα απαιτήσει έναν ισορροπημένο συνδυασμό έξυπνης πολιτικής, αποτελεσματικής τεχνολογίας και ευαισθητοποίησης του κοινού. Μια συντονισμένη προσέγγιση απαιτεί πολυεπίπεδη χρηματοδότηση. Σύμφωνα με το Atlantic Council η χρηματοδότηση αυτών των λύσεων παραμένει μια πρόκληση. Επειδή η ψύξη έχει οριζόντιες επιπτώσεις στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη σταθερότητα του δικτύου, τα πρότυπα κτιρίων και τη δημόσια υγεία, οι χρηματοδοτικές απαντήσεις πρέπει να είναι πολυεπίπεδες και συντονισμένες. Σε επίπεδο ΕΕ, η ταχεία υποστήριξη για υποδομές δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και καθαρή, αξιόπιστη παραγωγή παραμένει απαραίτητη.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να κινητοποιήσουν τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά κεφάλαια για να βελτιώσουν γρήγορα την ενεργειακή απόδοση, ιδίως σε παλαιότερα κτίρια. Οι νέες εξελίξεις θα πρέπει να υποστηρίζονται από πλαίσια σχεδιασμού που ενθαρρύνουν εξαρχής τα συστήματα ψύξης σε επίπεδο περιοχής και κτιρίου.
Οι πρωταθλητές των aircondition
Καθώς η Ευρώπη μαστίζεται από ένα ακόμη κύμα καύσωνα, ο κλιματισμός παραμένει απαραίτητος σύντροφος στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο, με περισσότερους ανθρώπους να τον θεωρούν αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια.
Όπως επισημαίνει το Euronews, η Ιταλία, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, δεν μπορεί να τα καταφέρει χωρίς αυτά. H χώρα αντιπροσωπεύει πάνω από το ένα τρίτο της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιείται για κλιματισμό και στα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την Eurostat, η οποία ανέρχεται σε σχεδόν 23.000 τερατζάουλ από ένα σύνολο λίγο πάνω από 60.000.
Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη.
Τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει πληγεί από άγρια κύματα καύσωνα, με θερμοκρασίες που φτάνουν τους 48 βαθμούς Κελσίου σε περιοχές όπως η Σικελία ή η Σαρδηνία. Επιπλέον, η Ιταλία φιλοξενεί τον γηραιότερο πληθυσμό στην Ευρώπη, γεγονός που καθιστά τους κατοίκους της πολύ ευαίσθητους στην ακραία ζέστη.
Το ελληνικό αφήγημα
Η Ελλάδα αφηγείται μια παρόμοια ιστορία. Παρά το μικρότερο μέγεθός της, κατατάσσεται δεύτερη στην κατανάλωση κλιματιστικών στην ΕΕ. Καταναλώνει λίγο πάνω από 8.000 τερατζάουλ για τον σκοπό αυτό, ακολουθούμενη από τη Γαλλία, την Ισπανία και τη Γερμανία.
Ωστόσο, ο κλιματισμός αποτελεί μόνο ένα μικρό μέρος της οικιακής χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 0,6%.
Η μερίδα του λέοντος (62,5%) πηγαίνει στη θέρμανση των δωματίων, ακολουθούμενη από τη θέρμανση νερού με 15% και τον φωτισμό με 14,5%.
Πηγή: ot
