Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανέλαβε την προεδρία πριν από έξι μήνες, οι οικονομικοί αναλυτές παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις επιπτώσεις της πολιτικής του. Παρά την εφαρμογή μιας αμφιλεγόμενης ατζέντας, που περιλάμβανε την επιβολή δασμών, τον περιορισμό της μετανάστευσης και περικοπές στις ομοσπονδιακές δαπάνες, η αμερικανική οικονομία έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, διαψεύδοντας μέχρι στιγμής τις απαισιόδοξες προβλέψεις, σημειώνουν οι Financial Times.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προχώρησε στην υλοποίηση των προεκλογικών του δεσμεύσεων, προχωρώντας σε απελάσεις μεταναστών, ακυρώσεις ομοσπονδιακών συμβάσεων και αιφνιδιαστικές αυξήσεις δασμών στους βασικούς εμπορικούς εταίρους της χώρας. Παράλληλα, άσκησε πιέσεις στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) για μείωση των επιτοκίων.
Ωστόσο, τα μέχρι τώρα οικονομικά στοιχεία δεν καταγράφουν σημαντικές αρνητικές συνέπειες. «Τα Fake News και οι λεγόμενοι “Ειδικοί” έκαναν και πάλι λάθος», έγραψε ο Τραμπ στην πλατφόρμα Truth Social. «Οι δασμοί κάνουν τη χώρα μας να ανθεί».
Πού βρίσκεται η αμερικανική οικονομία
Παρότι η οικονομία δεν βρίσκεται σε φάση «έκρηξης», όπως υποστηρίζει ο πρόεδρος, δεν έχει καταρρεύσει, όπως φοβούνταν αρκετοί ειδικοί μετά την ανακοίνωση των νέων δασμών. Ο πληθωρισμός, παρά μια μικρή άνοδο, παρέμεινε υπό έλεγχο, η αγορά εργασίας διατηρείται ισχυρή, τα κέρδη στη Wall Street παραμένουν σε καλά επίπεδα και οι μετοχές ανέκαμψαν μετά από μια αρχική πτώση.
Αν και το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 0,5% το τρίμηνο έως τον Απρίλιο —η πρώτη τριμηνιαία πτώση των τελευταίων τριών ετών— οι αγορές δεν ανησύχησαν ιδιαίτερα, αποδίδοντας την πτώση στην προσπάθεια των επιχειρήσεων να εισάγουν προϊόντα πριν από την επιβολή των δασμών, και όχι σε δομική αδυναμία της οικονομίας. Σύμφωνα με την πρόβλεψη GDPNow της Fed της Atlanta, η ανάπτυξη του ΑΕΠ αναμένεται να ανακάμψει στο 2,4% το δεύτερο τρίμηνο.
«Δεν βλέπω σοβαρό λόγο ανησυχίας σε γενικές γραμμές», δηλώνει ο Τόμας Σάιμονς, επικεφαλής οικονομολόγος για τις ΗΠΑ στην Jefferies. Από την πλευρά του, ο Άντριου Χόλενχορστ, επικεφαλής οικονομολόγος της Citi, σημειώνει: «Αυτή είναι μια οικονομία που εδώ και χρόνια αποδεικνύεται πιο ανθεκτική από ό,τι ανέμεναν οι αναλυτές».
Κρυφές ρωγμές;
Υπάρχουν, ωστόσο, και φωνές που προειδοποιούν ότι οι συνέπειες των μέτρων μπορεί να εμφανιστούν με καθυστέρηση. «Θα έλεγα ότι είναι ακόμη νωρίς», αναφέρει ο Μορίς Όμπστφελντ του Peterson Institute for International Economics. «Η οικονομία φαίνεται να αντέχει κάποια πλήγματα, αλλά η επιφανειακή ανθεκτικότητα μπορεί να αποδειχθεί παραπλανητική».
Η ψύχραιμη αντίδραση των αγορών έχει ενισχύσει το κλίμα αισιοδοξίας στην κυβέρνηση. «Δεν έχετε δει καμία αξιοσημείωτη επίπτωση στους Αμερικανούς καταναλωτές και τις επιχειρήσεις», υποστηρίζει ο Τζο Λαβόρνια, σύμβουλος του υπουργού Οικονομικών.
Ο πληθωρισμός διατηρήθηκε στο 2,7% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο, καθώς οι επιπτώσεις των δασμών άρχισαν να γίνονται αισθητές, αλλά παρέμεινε κοντά στον στόχο του 2% της Fed. Η αγορά εργασίας παρέμεινε σταθερή, με περίπου 800.000 νέες θέσεις εργασίας το πρώτο εξάμηνο του έτους και την ανεργία να κυμαίνεται γύρω στο 4,1%. Τα εταιρικά αποτελέσματα ήταν επίσης καλύτερα των προσδοκιών, με το 80% των εταιρειών του S&P 500 που ανακοίνωσαν κέρδη να ξεπερνούν τις προβλέψεις, σύμφωνα με τη FactSet.
Fed
Ο πρόεδρος αξιοποιεί αυτά τα στοιχεία για να εντείνει την πίεση προς τη Fed για μείωση των επιτοκίων. Την Πέμπτη, πραγματοποίησε μια ασυνήθιστη επίσκεψη στην κεντρική τράπεζα, επιχειρώντας να πείσει τον πρόεδρο Τζέι Πάουελ να προχωρήσει σε μείωση του κόστους δανεισμού.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της Fed φαίνεται να επιθυμούν περισσότερο χρόνο για να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις των δασμών στον πληθωρισμό πριν λάβουν σχετική απόφαση. Δύο διοικητές που διορίστηκαν από τον Τραμπ, ο Χριστόφορος Γουόλερ και η Μισέλ Μπόουμαν, έχουν εκφράσει την άποψη ότι η οικονομία μπορεί να αντέξει τις επιπτώσεις, θεωρώντας τους δασμούς ως ένα «εφάπαξ σοκ στις τιμές».
Δεν είναι όλα ρόδινα
Παρά τα θετικά στοιχεία, ορισμένοι δείκτες προκαλούν ανησυχία. Η αύξηση της απασχόλησης τον Ιούνιο οφείλεται κυρίως σε προσλήψεις στο δημόσιο, ενώ ο ιδιωτικός τομέας εμφανίζει επιβράδυνση. Παράλληλα, τα στοιχεία του πληθωρισμού για τον Ιούνιο δείχνουν ότι οι δασμοί αρχίζουν να επηρεάζουν τις τιμές σε εισαγόμενα αγαθά, όπως οικιακές συσκευές, έπιπλα και ηλεκτρονικά. Η αγορά κατοικίας έχει επίσης υποχωρήσει, λόγω των υψηλών τιμών και των αυξημένων επιτοκίων στεγαστικών δανείων.
Οι πλήρεις επιπτώσεις πολιτικών, όπως οι απελάσεις και οι περικοπές κρατικών συμβάσεων, αναμένεται να φανούν αργότερα μέσα στο έτος. Για τον λόγο αυτό, πολλές οικονομικές προβλέψεις παραμένουν επιφυλακτικές. Η Goldman Sachs, για παράδειγμα, έχει αναθεωρήσει προς τα κάτω την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη του ΑΕΠ το 2025, από 2,4% στην αρχή του έτους σε 1,1% στα τέλη Ιουλίου.
«Πιστεύω ότι η οικονομία, επιφανειακά, διατηρείται σταθερή, αλλά υπάρχουν αδυναμίες και εντάσεις που δεν είναι ακόμη ορατές», καταλήγει ο Όμπστφελντ. «Αυτό μπορεί να γίνει πιο εμφανές στα επόμενα τρίμηνα».
Πηγή: ΟΤ
