Η στέγαση κοστίζει πιο ακριβά στην Ελλάδα από κάθε άλλη χώρα της ΕΕ, αναλογικά με το εισόδημα των κατοίκων της, με τους αριθμούς να μην μπορούν να κρύψουν τη σκληρή αλήθεια. Η στεγαστική κρίση απαιτεί άμεσα μέτρα, ιδιαίτερα για τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων, τα οποία προς ώρας αγνοούνται.
Η Eurostat δημοσίευσε πρόσφατα τα στοιχεία για το κόστος στέγασης σαν ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2024 με την απαραίτητη υποσημείωση είναι πως δεν περιλαμβάνει μόνο το ενοίκιο ή τη δόση στεγαστικού δανείου αλλά και το σύνολο των λογαριασμών που συνδέονται με την κατοικία όπως ηλεκτρισμό, ύδρευση, πετρέλαιο, φυσικό αέριο καθώς και φόρους και τέλη που συνδέονται με την κατοικία.
Θλιβερή πρωτιά της Ελλάδας στο κόστος στέγασης. Το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα ξοδεύει το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματος ενώ ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 19,2%
Η γενική κατάσταση στην Ελλάδα είναι λίγο πολύ γνωστή. Η χώρα μας έχει με διαφορά το υψηλότερο κόστος στέγασης μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με απλά λόγια, το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα ξοδεύει το 35,5% του διαθέσιμου εισοδήματος για τη στέγη. Ακολουθεί η Δανία με σχεδόν δέκα μονάδες λιγότερες, στο 26,3% ενώ ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 19,2%. Πρόκειται για άλλη μια θλιβερή πρωτιά της χώρας μας.
Στον πάτο της κατάταξης στο ζήτημα της προσιτότητας στέγασης
Το κόστος στέγασης στην Ελλάδα συνεχίζει να ανεβαίνει με ρυθμούς που δυσκολεύουν ολοένα και περισσότερο τα νοικοκυριά. Τα ενοίκια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχουν αυξηθεί ραγδαία ενώ η προσφορά παραμένει περιορισμένη.
Ανατρέχοντας σε πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, το 30,9% των ελληνικών νοικοκυριών δαπανά πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στεγαστικό κόστος. Η χώρα μας βρίσκεται στον πάτο της κατάταξης στο ζήτημα της προσιτότητας στέγασης μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η αύξηση αυτή καταγράφεται σε αστικές και μη περιοχές, με τις αστικές να εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά.
Τα φτωχά νοικοκυριά
Το κόστος στέγασης επιβαρύνει σαφώς περισσότερο τα ελληνικά νοικοκυριά σε σχέση με όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα αν φύγουμε από το μέσο νοικοκυριό και εστιάσουμε στα φτωχότερα.
Η εικόνα είναι αποκαρδιωτική. Τα φτωχά νοικοκυριά ξοδεύουν σχεδόν τα 2/3 του διαθέσιμου εισοδήματός τους για την κάλυψη των αναγκών στέγασης. Η Ελλάδα παραμένει φυσικά στην πρώτη θέση με δεύτερη τη Δανία. Ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι στο 36,9%, δηλαδή ελάχιστα υψηλότερο από τον μέσο όρο των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Με άλλα λόγια, το ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος που δαπανά για τη στέγαση ένα μέσο ελληνικό νοικοκυριό είναι περίπου ίσο με το ποσοστό που ξοδεύει ένα φτωχό ευρωπαϊκό νοικοκυριό, αναφέρει στην ανάλυσή του το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ.
2022-2024, καμία αποκλιμάκωση
Εστιάζοντας στη διαχρονική εξέλιξη του κόστους στέγασης στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση διαπιστώνει κανείς πως το πρόβλημα υπήρχε από το παρελθόν.
Το 2010 το κόστος στέγασης ήταν 29% του διαθέσιμου εισοδήματος στην Ελλάδα και 21,5% στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαφορά ήταν ήδη σημαντική, ωστόσο, μέχρι το 2014 έφτασε στο 42,5% σχεδόν διπλάσιο από το 22,4% της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φαίνεται ότι η περίοδος του μνημονίου προκάλεσε μεγάλη επιδείνωση του προβλήματος, προφανώς λόγω της απότομης μείωσης των εισοδημάτων. Από το 2015 το κόστος στέγασης παρουσίασε αργή πτώση φτάνοντας στο 40,9% το 2018 η οποία στη συνέχεια επιταχύνθηκε πέφτοντας στο 34,2% το 2021. Όμως, από το 2022 και έπειτα, το κόστος στέγασης καταγράφει και πάλι αυξητική τάση για να φτάσει στο 35,5% το 2024.
Έχεις… γράμμα
Μόνο τυχαίο δεν είναι πως το κείμενο με τις συστάσεις της Κομισιόν προς την Ελλάδα, για την οικονομία, την κοινωνία και την απασχόληση, περιλαμβάνει τέσσερα «αγκάθια» εκ των οποίων το ένα είναι το υψηλό κόστος στέγασης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει ευθέως λόγο για στεγαστική κρίση, προσδιορίζοντάς την ως «κρίση της προσιτότητας της κατοικίας» (housing affordability crisis).
Προτείνει την «υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής στέγασης με χαρτογράφηση του διαθέσιμου στεγαστικού αποθέματος και των αναγκών και λαμβάνοντας υπόψη την περιφερειακή διάσταση» που «θα συμβάλει στη εξασφάλιση οικονομικά προσιτής στέγασης και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων στην προσιτή κατοικία με ολοκληρωμένο τρόπο».
