Μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να θέτει ως στόχο την κάλυψη του 80% των εργαζομένων από συλλογικές διαπραγματεύσεις, στην Ελλάδα όμως έχουμε πετύχει το ακριβώς αντίθετο. Ως και το πρώτο τρίμηνο του 2025, το 81% των εργαζομένων στη χώρα μας δεν καλύπτονταν από καμία συλλογική σύμβαση, όπως αποδεικνύει το Παρατηρητήριο Μισθών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕCB Wage Tracker).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΚΤ για την Ελλάδα, το δεύτερο τρίμηνο του 2025, η κάλυψη από συλλογικές συμβάσεις εργασίας (ΣΣΕ) υποχώρησε στο 16%. Η εικόνα για το τρίτο τρίμηνο (που λήγει σε 13 μέρες) διαγράφεται ακόμα χειρότερη. Οι εν ενεργεία ΣΣΕ δεν αφορούν πλέον ούτε καν τον έναν στους δέκα εργαζόμενους, με το ποσοστό κάλυψης να πέφτει στο 8,6%.
Ποσοστό κάλυψης εργαζομένων απο ΣΣΕ / Στην Ελλάδα ανέρχεται στο 8,6% – πηγή: ΕΚΤ
Στον πάτο της Ευρωζώνης η Ελλάδα και στις συλλογικές διαπραγματεύσεις
Τα δεδομένα της ΕΚΤ αντλούνται από τις κεντρικές τράπεζες και τις αρμόδιες υπηρεσίες των χωρών που συμμετέχουν στο Παρατηρητήριο Μισθών, μία εκ των οποίων είναι και η Ελλάδα.
Στο ECB Wage Tracker, εκτός από την Ελλάδα συμμετέχουν άλλες επτά χώρες: Βέλγιο, Γερμανία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία και Αυστρία.
Ο μέσος όρος κάλυψης των εργαζομένων από ΣΣΕ στις οχτώ χώρες είναι γύρω στο 49% και κρίνεται από την ΕΚΤ ως «σχετικά χαμηλός».
Τον μέσο όρο παρασύρει προς τα κάτω η Ελλάδα, αφού σε όλες τις υπόλοιπες χώρες η κάλυψη από ΣΣΕ κινείται από 44% ως 77%.
Στο 3,2% θα κυμανθεί η αύξηση μισθών μέσω ΣΣΕ στην Ευρωζώνη το 2025 – πηγή: ΕΚΤ
Επιβράδυνση στις αυξήσεις μισθών
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία του Παρατηρητηρίου Mισθών της ΕΚΤ που ανακοινώθηκαν σήμερα, συνεχίζεται η επιβράδυνση στις αυξήσεις των διαπραγματευόμενων μισθών στις χώρες της Ευρωζώνης.
Ο δείκτης μισθών της (ΕΚΤ), ο οποίος καλύπτει τις ενεργές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, δείχνει ότι οι αυξήσεις που συμφωνήθηκαν με διαπραγματεύσεις, θα «κλείσουν» στο 3,2% ως τα τέλη του 2025.
Πρόκειται για αισθητή υποχώρηση σε σχέση με το 2024, όταν οι αυξήσεις μισθών κινήθηκαν μεσοσταθμικά στο 4,6%.
Προβλέψεις για το 2026
Με βάση τις πληροφορίες προβλέψεων της ΕΚΤ, η επιβράδυνση των αυξήσεων αναμένεται να συνεχιστεί και το 2026.
Για το πρώτο εξάμηνο του 2026, ο δείκτης μισθών της ΕΚΤ αναμένεται να διαμορφωθεί στο 1,7% (από 2,1% το δεύτερο εξάμηνο του 2025 και 4,3% το πρώτο εξάμηνο του 2025).
Αναθεωρήσεις του δείκτη
Η ΕΚΤ διευκρινίζει ότι ο δείκτης μισθών της ΕΚΤ αποτελεί εκτίμηση και όχι ακριβή πρόβλεψη, και αναμένονται αναθεωρήσεις και αποκλίσεις με την πάροδο του χρόνου.
Μια πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση των μισθολογικών εξελίξεων, δίνουν οι προβολές του Ευρωσυστήματος του Σεπτεμβρίου 2025, οι οποίες δείχνουν ετήσιο ρυθμό αύξησης της αμοιβής ανά εργαζόμενο στο 3,4% το 2025 και 2,7% το 2026.
Τι ζητάει η ΓΣΕΕ για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις
Η ανακοίνωση της ΕΚΤ που περιλαμβάνει τα ντροπιαστικά στοιχεία για τις ΣΣΕ στην Ελλάδα, συνέπεσε χρονικά με την επίσημη απόφαση της διοίκησης της ΓΣΕΕ για πανελλαδική απεργία την 1η Οκτωβρίου. Όπως αναμενόταν η απόφαση ήταν ομόφωνη, μετά την εισήγηση της Εκτελεστικής Επιτροπής του τριτοβάθμιου συνδικαλιστικού φορέα.
Αιχμή της απεργίας είναι το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, αλλά ένα από τα βασικά αιτήματα είναι η επαναφορά του πλαισίου των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων, όπως ίσχυε «πριν την περιβόητη ΠΥΣ 6/2012 κορωνίδα της μνημονιακής νομοθεσίας».
Πώς διαλύθηκαν οι ΣΣΕ
Καθώς η κατάρρευση των συλλογικών συμβάσεων και η καθίζηση της αγοραστικής δύναμης του μισθού είναι απότοκο και των μνημονιακών πολιτικών, αξίζει να θυμηθούμε τι όριζε η συγκεκριμένη Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 6/2012.
Εκτός από το «τσεκούρωμα» του κατώτατου μισθού (22% για τους άνω των 25 ετών, 32% για τους νεότερους), ξηλώθηκε σχεδόν όλο το ισχύον δίκαιο για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.
Συρρικνώθηκε δραματικά η μετενέργεια, το διάστημα που η ΣΣΕ παραμένει σε ισχύ μετά τη λήξη της, μέχρι να γίνουν νέες διαπραγματεύσεις. Καταργήθηκε η μονομερής προσφυγή στη διαιτησία. Έτσι πρακτικά «ξεδοντιάστηκε» ο Οργανισμός Μεσολάβησης και Διαιτησίας – ΟΜΕΔ ο οποίος είναι υπεύθυνος για την επίλυση συλλογικών εργατικών διαφορών όταν δεν επιτυγχάνεται συμφωνία μεταξύ των μερών. Επιπλέον πάγωσαν οι «τριετίες» (ωριμάνσεις μισθών λόγω προϋπηρεσίας) και τα επιδόματα μέχρι να μειωθεί η ανεργία κάτω του 10%.
Το «ξεπάγωμα» των τριετιών το 2024 δεν αναιρεί τη «μεγάλη ληστεία» εις βάρος των εργαζομένων, καθώς το διάστημα που μεσολάβησε, 12 ολόκληρα χρόνια, είναι σαν να μην υπήρξε ποτέ για όσους δούλεψαν.
Όχι στο 13ωρο – Μείωση εργάσιμου χρόνου
Το βασικό αίτημα της απεργίας της ΓΣΕΕ είναι «η απόσυρση της απαράδεκτης δέσμης μέτρων για την διευθέτηση του χρόνου εργασίας στο επερχόμενο σχέδιο νόμου του αρμόδιου Υπουργείου για την καθιέρωση του 13ωρου και στον ίδιο εργοδότη». Σημειώνει ότι πρόκειται για τη συνέχεια μιας σειράς νομοθετημάτων που επιβαρύνουν κατά κύριο λόγο τους πιο ευάλωτους εργαζόμενους.
Επίσης η ΓΣΕΕ θέτει το αίτημα για «μείωση του ωραρίου τώρα, με εφαρμογή των 37,5 ωρών εβδομαδιαίως, όπως ήδη εφαρμόζεται με ιδιαίτερη επιτυχία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες».
Υπενθυμίζεται ότι στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Metron Analysis για το ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, η πλειονότητα των εργαζομένων τάχθηκε κατά του 13ωρου, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία (94%), υποστηρίζει τη μείωση του εργάσιμου χρόνου στις 37,5% χωρίς μείωση αποδοχών. Αντίστοιχα, σε προγενέστερη δημοσκόπηση, το 85% των εργαζομένων αναγνωρίζει ότι οι ΣΣΕ είναι απαραίτητες για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
Κράτος-πατερούλης
« Η Κυβέρνηση με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας δείχνει ότι δεν ενδιαφέρεται για την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, για την υγεία και την ασφάλεια στους χώρους δουλειάς. Ταυτόχρονα, η ανάθεση της διευθέτησης του χρόνου εργασίας στο κράτος-πατερούλη αγνοεί τον κοινωνικό διάλογο, αποδυναμώνει εσκεμμένα τις ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις και εξυπηρετεί πολύ συγκεκριμένα εργοδοτικά συμφέροντα», σημειώνει η ανακοίνωση της διοίκησης της ΓΣΕΕ.
«Οι Έλληνες μισθωτοί που ήδη εργάζονται περισσότερες ώρες ετησίως από όλους τους συναδέλφους τους στην Ε.Ε., που δηλώνουν σε συντριπτικά ποσοστά εργασιακή εξουθένωση και καταπόνηση, είναι πλέον αντιμέτωποι με μια δυστοπία. Φθάνει πια. Δεν αντέχουμε άλλο. Ο χρόνος εργασίας δεν είναι εμπόρευμα, είναι η ζωή μας!», καταλήγει.
