Έως και 10 μήνες καθυστερεί η Κίνα να εξοφλήσει τις υποχρεωτικές εισφορές της στον ΟΗΕ, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times, επιδεινώνοντας την κρίση χρηματοδότησης του οργανισμού, ο οποίος πλέον προχωρά και σε απολύσεις, όπως δήλωσε και ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες.
Η καθυστερημένη εξόφληση των υποχρεωτικών εισφορών της Κίνας για τον τακτικό προϋπολογισμό του ΟΗΕ έχει εκτοξευτεί από δύο μήνες το 2021 στους δέκα μήνες το 2024.
Η χρηματοδότηση του ΟΗΕ από τα κράτη μέλη και οργανισμούς γίνεται από δύο ροές: «καθορισμένων εισφορών», οι οποίες αποτελούν συμβατικές υποχρεώσεις και καλύπτουν τον τακτικό προϋπολογισμό των 3,7 δισ. δολ. του ΟΗΕ, καθώς και τον προϋπολογισμό των 5,6 δισ. δολ. για την ειρηνευτική δραστηριότητα. Τέλος είναι οι εθελοντικές εισφορές, που αντιστοιχούν στη μεγαλύτερη μερίδα των εσόδων του.
Ως οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, η Κίνα και οι ΗΠΑ -οι οποίες επίσης καθυστερούν συχνά τις πληρωμές τους στον ΟΗΕ- είναι οι μεγαλύτεροι συνεισφορείς στον προϋπολογισμό του.
Σύμφωνα, όμως, με το βρετανικό δημοσίευμα, πέρυσι, η Κίνα εξόφλησε την τελική δόση της συνεισφοράς της ύψους 480 εκατ. δολ. στις 27 Δεκεμβρίου. Μόνο η Βόρεια Κορέα πλήρωσε αργότερα την τελευταία δόση των περίπου 157.000 δολ. που όφειλε, στις 30 Δεκεμβρίου.
«Οι καθυστερήσεις σημειώνονται ενώ το Πεκίνο επιδιώκει να διευρύνει την επιρροή του στον ΟΗΕ και να προβάλλει τον εαυτό του ως ηγέτη μιας εναλλακτικής στο υπό τις ΗΠΑ διεθνές σύστημα, τη στιγμή που ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απομακρύνεται ολοένα περισσότερο από την πολυμερή συνεργασία» αναφέρουν οι Financial Times.
Ήδη ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ πρότεινε στα κράτη μέλη τη μείωση κατά περίπου 15% του τακτικού προϋπολογισμού του 2026 του οργανισμού, που συνεχίζει να είναι αντιμέτωπος με χρόνιους περιορισμούς δημοσιονομικής φύσης, κρίση που κλιμακώθηκε εξαιτίας της πολιτικής του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, περικοπή που θα σημάνει ότι θα καταργηθούν πάνω από 2.500 θέσεις απασχόλησης
Πρόβλημα με Κίνα και ΗΠΑ
Το μερίδιο της Κίνας στον τακτικό προϋπολογισμό αυξήθηκε από 0,99% το 2000 σε 20% ή 680 εκατ. δολ. το 2025, λίγο κάτω από τις ΗΠΑ με 22%.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία που παρείχε ο ΟΗΕ, έως τις 30 Απριλίου οι ΗΠΑ όφειλαν περίπου 1,5 δισ. δολ. και η Κίνα 597 εκατ. δολ. σε απλήρωτες εισφορές για τον τακτικό προϋπολογισμό του 2025. Επιπλέον, οι ΗΠΑ όφειλαν άλλα 1,5 δισ. δολ. και η Κίνα 587 εκατ. δολ. στον προϋπολογισμό για την ειρηνευτική δραστηριότητα.
«Οι Κινέζοι πληρώνουν πάντα αργά και δεν δίνουν εξηγήσεις», είπε ένας διπλωμάτης στη Γενεύη που συνεργάζεται με τον ΟΗΕ. Μαζί με τις ΗΠΑ, οι καθυστερημένες πληρωμές της Κίνας απειλούν να «δημιουργήσουν μια πολύ μεγάλη κρίση ρευστότητας για τον ΟΗΕ», πρόσθεσε.
Μόνο ο 1 στους 4 πληρώνει στην ώρα του τον ΟΗΕ
Πολλές χώρες καθυστερούν συστηματικά την καταβολή των εισφορών τους, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, που προσαρμόζουν τις πληρωμές τους στο δημοσιονομικό τους ημερολόγιο. Το Pew Research Center διαπίστωσε ότι μόνο 53 από τα 193 κράτη μέλη του ΟΗΕ πλήρωσαν τις εισφορές τους στον τακτικό προϋπολογισμό εγκαίρως κάθε χρόνο από το 2019, ενώ στοιχεία του ΟΗΕ έδειξαν ότι 41 παρέμεναν σε καθυστέρηση στο τέλος του 2024.
Βάσει των κανόνων του οργανισμού, τυχόν αδιάθετα κονδύλια κάθε έτους -ακόμη και αν καταβληθούν με καθυστέρηση- πιστώνονται στις οφειλές του επόμενου έτους, πράγμα που σημαίνει ότι οι καθυστερημένες πληρωμές αναγκάζουν τις λειτουργίες του ΟΗΕ να υποχρηματοδοτούνται και εξοικονομούν χρήματα στις χώρες-δωρητές.
«Δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε τον προϋπολογισμό μας πλήρως ή αποτελεσματικά· δεν μπορούμε να σχεδιάζουμε τις δαπάνες μας με σιγουριά… αν όλα τα κράτη μέλη δεν πληρώνουν πλήρως και εγκαίρως», δήλωσε ο Ελεγκτής του οργανισμού Τσαντραμουλί Ραμανατάν, σχολιάζοντας τα οικονομικά του οργανισμού.
Ο ΟΗΕ αναγκάστηκε να περικόψει τις δαπάνες για τις τακτικές λειτουργίες στον προϋπολογισμό του 2025 κατά 17%, ή περίπου 600 εκατ. δολ., είπε ο Ραμανατάν.
Η Κίνα δίνει συγκριτικά λίγα
Πέρα από τις καθυστερημένες τακτικές εισφορές, η Κίνα καταβάλλει σχετικά χαμηλές εθελοντικές εισφορές στο δίκτυο ανθρωπιστικών οργανισμών του ΟΗΕ -την κύρια πηγή χρηματοδότησής τους- σε σχέση με το μέγεθός της, σύμφωνα με ειδικούς που επικαλούνται οι Financial Times.
Η Κίνα έχει υποσχεθεί να αυξήσει τη χρηματοδότηση του ΠΟΥ για να καλύψει το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη δεσμευθεί σε σημαντικές εθελοντικές εισφορές και οι προηγούμενες δωρεές της υστερούν σε σχέση με εκείνες των ΗΠΑ.
Η Ουάσινγκτον κατέβαλε συνολικά 13 δισ. δολ. στο σύστημα του ΟΗΕ το 2023, εκ των οποίων τα 3/4 με τη μορφή εθελοντικών εισφορών, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ. Η Κίνα κατέβαλε 2,3 δισ. δολ. την ίδια χρονιά, εκ των οποίων 150 εκατ. δολ. ήταν εθελοντικά.
«Στα 2/3 της ροής που στην πραγματικότητα χρηματοδοτεί τον ΟΗΕ, η Κίνα πληρώνει αμελητέα ποσά», είπε η Κόρτνεϊ Φανγκ, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακουόρι.
«Ακατανόητο»
Όταν ρωτήθηκε για τις καθυστερημένες πληρωμές, η αποστολή της Κίνας στον ΟΗΕ δήλωσε: «Η Γραμματεία του ΟΗΕ θα πρέπει να βελτιώσει τον σχεδιασμό και τη διαχείριση του προϋπολογισμού για τις δαπάνες, ώστε να μειωθεί ο οικονομικός αντίκτυπος των διαφορετικών χρονοδιαγραμμάτων πληρωμών από τα κράτη μέλη».
Πρόσθεσε: «Οι καθυστερήσεις στην καταβολή εισφορών για διαδικαστικούς λόγους είναι θεμελιωδώς διαφορετικές, ως προς τη φύση και τον αντίκτυπό τους, από τη μακροχρόνια αδυναμία του μεγαλύτερου συνεισφέροντα να πληρώσει ένα τεράστιο ποσό».
Τα ελλείμματα του προϋπολογισμού προκύπτουν ενώ η Κίνα κινείται για να αποκτήσει επιρροή στον ΟΗΕ μέσω διορισμών και σχεδιαζόμενης αναδιάρθρωσης των υπηρεσιών του.
Ο Ντέιβιντ Σέφερ, ανώτερος ερευνητής στο Council on Foreign Relations, είπε ότι, δεδομένης της έμφασης που δίνει η Κίνα στο να επηρεάσει το σύστημα του ΟΗΕ προς τη δική της οπτική, «μου φαίνεται κάπως ακατανόητο γιατί καθυστερούν τις πληρωμές».
Το Πεκίνο έχει επικρίνει τις ΗΠΑ για καθυστερημένες πληρωμές και για την αποχώρηση του Τραμπ από οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι ΗΠΑ έχουν θέσει ανώτατα όρια στη χρηματοδότηση των ειρηνευτικών αποστολών του ΟΗΕ και σχεδιάζουν να αποχωρήσουν από την UNESCO του χρόνου.
Κοινώς, οι δύο υπερδυνάμεις κάνουν τη ζωή της ασφάλειας και της ειρήνης στον πλανήτη ακόμα πιο δύσκολη.
