Η ελληνική βιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα χρόνιο πρόβλημα που αποκτά χαρακτηριστικά συστημικού κινδύνου. Το υψηλό ενεργειακό κόστος περιορίζει την ανταγωνιστικότητα και συμπιέζει τις αναπτυξιακές δυνατότητες της οικονομίας.
Παρά την αποκλιμάκωση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη από τα ιστορικά υψηλά του 2022–2023, οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα εξακολουθούν να πληρώνουν τιμολόγια κατά 12% έως 22% ακριβότερα σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ-27. Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλούνται βιομηχανικοί φορείς η διαφορά αυτή αποτυπώνεται στο κόστος παραγωγής των ελληνικών επιχειρήσεων, όπου η ενέργεια παραμένει σταθερά σημαντικότερη δαπάνη σε σχέση με τον μέσο όρο των ανταγωνιστών τους.
Η συζήτηση κορυφώθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, με αλλεπάλληλες συσκέψεις με τη συμμετοχή του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, του υπουργείου Οικονομικών και εκπροσώπων της βιομηχανίας. Στο τραπέζι βρίσκεται ένα τριετές σχέδιο, με εκτιμώμενο κόστος έως 250 εκατ. ευρώ, το οποίο θα μπορούσε να έχει αναδρομική ισχύ από τον Ιούλιο του 2025, δεδομένης και της έγκρισης που έχει ήδη δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο αντίστοιχο ιταλικό μοντέλο. Οι διαβουλεύσεις αναμένεται να συνεχιστούν και τις επόμενες ημέρες, με στόχο την εξεύρεση μιας λύσης που να ισορροπεί μεταξύ της βιωσιμότητας των ενεργοβόρων κλάδων, και της αντοχής των δημόσιων οικονομικών.
Η αγωνία για την αντιμετώπιση του αυξημένου ενεργειακού κόστους παραγωγής, έχει φέρει κινητικότητα στο σύνολο της αγοράς
Η πρόταση του ΣΕΒ
Ο ΣΕΒ παρουσίασε το σχέδιο “Energy Industrial Reset”, μια παραλλαγή του ιταλικού Energy Release. Η πρόταση προβλέπει την παραχώρηση μέσω ΔΑΠΕΕΠ περίπου 10 TWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως για τρία χρόνια, σε τιμή αναφοράς περί τα 55–60 ευρώ ανά MWh.
Η ενέργεια θα προέλθει από νέα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, τα οποία θα συνάπτουν συμβόλαια προμήθειας με τις βιομηχανίες (PPAs). Ως αντάλλαγμα, οι επιχειρήσεις θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν σε βάθος 20ετίας διπλάσια ποσότητα ενέργειας στο σύστημα. Το σχήμα φιλοδοξεί να καλύψει τόσο τις ενεργοβόρες όσο και μικρότερες βιομηχανίες, με εκτιμήσεις που κυμαίνονται από 60 έως και 400 εταιρείες.
Οι αντιρρήσεις και οι κίνδυνοι
Η λύση δεν είναι εύκολη και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι η αγωνία για την αντιμετώπιση του αυξημένου ενεργειακού κόστους παραγωγής, έχει φέρει κινητικότητα στο σύνολο της αγοράς.
Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς (ΕΒΕΠ) συζητά ένα μοντέλο που να αφορά το σύνολο της βιομηχανίας και όχι μόνο τους μεγάλους καταναλωτές, προειδοποιώντας ότι η επιβάρυνση σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τιμές αποτυπώνεται σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων.
Την ίδια στιγμή, η Ένωση Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας ΕΒΙΚΕΝ εκφράζει επιφυλάξεις για το κατά πόσο το ιταλικό παράδειγμα είναι συμβατό με τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς. Η σχετική εμπειρία από την Ιταλία δείχνει ότι η επιτυχία του σχήματος στηρίζεται σε ισχυρές διασυνδέσεις με τις γειτονικές αγορές και τη δυνατότητα διαχείρισης μεγάλων αναγκών ενέργειας. Η ανησυχία που εκφράζουν στελέχη των επιχειρήσεων είναι ότι η Ελλάδα, με μικρότερη αγορά και πιο περιορισμένη διεθνή διασύνδεση, κινδυνεύει να βρεθεί με ένα σχέδιο που δεν θα έχει την απαιτούμενη κλίμακα ή θα δημιουργεί στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά.
Το ζήτημα του ενεργειακού κόστους ξεπερνά τα όρια της βιομηχανίας και συνδέεται άμεσα με τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή πορεία της χώρας
Οι επιπτώσεις
Παρά τη μείωση σε σχέση με το 2023, οι τιμές παραμένουν σημαντικά υψηλότερες από τα προ πανδημίας επίπεδα και κυρίως από τις ΗΠΑ, όπου το φθηνότερο φυσικό αέριο διατηρεί το κόστος ενέργειας χαμηλότερο. Έρευνες ευρωπαϊκών επιμελητηρίων έχουν δείξει ότι μια αύξηση 10% στο ενεργειακό κόστος σημαίνει απώλεια θέσεων εργασίας που φτάνει το 1,5%, ειδικά στους κλάδους με υψηλές καταναλώσεις.
Η ελληνική βιομηχανία μετάλλου, η τσιμεντοβιομηχανία και οι χημικοί κλάδοι συγκαταλέγονται σε εκείνους που πλήττονται περισσότερο, με το ενεργειακό κόστος να αντιπροσωπεύει από 25% έως και 40% της συνολικής δαπάνης παραγωγής. Οι πιέσεις είναι εμφανείς και στον τομέα τροφίμων και ποτών, όπου η ενέργεια επηρεάζει το τελικό κόστος σε μια αγορά που ήδη λειτουργεί με περιορισμένα περιθώρια κέρδους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρόεδρος του ΣΕΒ Σπύρος Θεοδωροπουλος, προειδοποίησε ανοιχτά για τον κίνδυνο λουκέτων αν δεν υπάρξει άμεση λύση.
Το ζήτημα του ενεργειακού κόστους βέβαια, ξεπερνά τα όρια της βιομηχανίας και συνδέεται άμεσα με τη μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Το επενδυτικό ενδιαφέρον, η δυνατότητα αύξησης των εξαγωγών και η διατήρηση θέσεων εργασίας εξαρτώνται από τη διαμόρφωση ενός σταθερού και προβλέψιμου πλαισίου λειτουργίας. Ως εκ τούτου, οι διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση θα πρέπει σύντομα να καταλήξουν σε ένα σχήμα που θα απαντά στις ανάγκες της βιομηχανίας, θα είναι αποδεκτό από τις Βρυξέλλες και δεν θα υπονομεύει τα δημοσιονομικά δεδομένα. Οι συσκέψεις συνεχίζονται, με τον χρόνο να λειτουργεί ως σύμμαχος προκειμένου να βρεθεί λύση που θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
Πηγή: ΟΤ
