Η ακρίβεια παραμένει ένα από τα κύρια προβλήματα των νοικοκυριών με τους καταναλωτές, στην Ευρώπη, να πληρώνουν σαφώς περισσότερα για τα ψώνια τους σε σύγκριση με την προ Covid εποχή.
Το γεγονός αυτό, αν και ο γενικός πληθωρισμός έχει επιστρέψει στο στόχο του 2% της ΕΚΤ σε πολλές χώρες της Γηραιάς Ηπείρου (σ.σ. όχι στην Ελλάδα), προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα.
Τρόφιμα: Η «καύσιμη ύλη» που δίνει «τροφή» στον πληθωρισμό
Στη χώρα μας, το κόστος των τροφίμων, αυξήθηκε κατά 2,20% τον Αύγουστο του 2025 σε σχέση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Τα τελευταία πέντε χρόνια ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έχει εκτοξευθεί κατά 30%, γεγονός που καθιστά την ακρίβεια το κυρίαρχο -και άλυτο- πρόβλημα των πολιτών.
+30% ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, τα τελευταία πέντε χρόνια, στην Ελλάδα
Πληθωρισμός στα τρόφιμα σε επίπεδα ρεκόρ
Στη ευρωζώνη ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ άνω του 15% και έχει χρειαστεί πολύ περισσότερο χρόνο για να επανέλθει στα φυσιολογικά επίπεδα, παραμένοντας σήμερα στο 3,2% σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του Αυγούστου 2025.
Όπως είναι φυσιολογικό οι υψηλές οι τιμές στα τρόφιμα προκαλούν «κρύο ιδρώτα» στα νοικοκυριά. Χαρακτηριστικό είναι πως ένα στα τρία άτομα ανησυχεί για το αν μπορεί να αντέξει οικονομικά το φαγητό που θέλει να αγοράσει, και αυτή η αίσθηση φτώχειας όταν πηγαίνει στο σούπερ μάρκετ δικαιολογείται από τους αριθμούς.
Βασικά προϊόντα όπως το κρέας έχουν αυξηθεί πάνω από 30%, το γάλα 40% και το βούτυρο 50% σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν την πανδημία.
Στην Ελλάδα οι αρχικές εξηγήσεις για τις αυξήσεις σοκ «πάτησαν» στην έναρξη της πανδημίας (Covid-19), συνεχίστηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία, τροφοδοτήθηκαν από τις πολλαπλές εστίες έντασης στη Μέση Ανατολή και διατηρήθηκαν μέχρι και σήμερα υπό την απειλή της κλιματικής κρίσης. Αποτέλεσαν, πράγματι, «εστίες» εξωγενών παραγόντων, ικανών να επηρεάσουν τις τιμές στην εγχώρια αγορά, αλλά όπως έδειξαν τα στοιχεία έχουν ημερομηνία λήξης.
Σήμερα, δεν μπορούμε να μιλάμε με την ίδια ένταση για «εισαγόμενο πληθωρισμό».
«Σε αντιδιαστολή με την, εν πολλοίς, εισαγόμενη πληθωριστική κρίση του 2021-2022, οι τρέχουσες πιέσεις δεν μπορούν πλέον να αποδοθούν στις αυξημένες τιμές των εισαγόμενων μεταποιημένων αγαθών, των μη ενεργειακών πρώτων υλών και κυρίως των καυσίμων –με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, σε ευρώ, να υποχωρούν κατά 16,3% ετησίως στο 7μηνο–, ενώ και η δασμολογική αβεβαιότητα δεν φαίνεται να έχει επιδράσει μέχρι σήμερα στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες», υποστηρίζει η Εθνική Τράπεζα σε πρόσφατη ανάλυσή της φανερώνοντας πως οι πιέσεις στην ελληνική οικονομία είναι πλέον καθαρά ενδογενείς.
Διατήρηση των τιμών σε υψηλά επίπεδα
Πίσω στην Ευρώπη, οι διαφορές μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης είναι αξιοσημείωτες, με αυξήσεις από 20% στην Κύπρο έως 57% στην Εσθονία.
Οι διαφορές μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης είναι αξιοσημείωτες
Η αύξηση των τιμών δεν οφείλεται μόνο σε προσωρινούς κλυδωνισμούς. Διάφοροι δομικοί παράγοντες συμβάλλουν στη διατήρηση των τιμών των τροφίμων σε υψηλά επίπεδα. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αύξηση των εισοδημάτων στις αναδυόμενες αγορές έχει αυξήσει τη ζήτηση για γεωργικά προϊόντα, ασκώντας ανοδική πίεση στις παγκόσμιες τιμές.
Οι τιμές των τροφίμων δεν είναι όμως μόνο κοινωνικό ζήτημα, αλλά και βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής για τρεις κύριους λόγους, σύμφωνα με το Euronews.
Πρώτον, τα τρόφιμα αποτελούν περίπου το 20% του καλαθιού κατανάλωσης του ΕνΔΤΚ (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), περισσότερο από το διπλάσιο της ενέργειας. Επιπλέον, καθώς οι καταναλωτές αγοράζουν τρόφιμα καθημερινά, αντιλαμβάνονται γρήγορα οποιαδήποτε αλλαγή στις τιμές, καθιστώντας τον πληθωρισμό των τροφίμων δυσανάλογα επιδραστικό στις προσδοκίες για τον γενικό πληθωρισμό.
Δεύτερον, υπάρχει σημαντικός διανεμητικός αντίκτυπος. Τα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα αφιερώνουν μεγαλύτερο ποσοστό των πόρων τους σε βασικά αγαθά όπως τρόφιμα, ενέργεια και στέγαση. Όταν αυτές οι τιμές αυξάνονται, βιώνουν υψηλότερα ποσοστά πραγματικού πληθωρισμού από τους πιο ευκατάστατους γείτονές τους και αναγκάζονται να κόψουν περισσότερα έξοδα για να ισορροπήσουν τους προϋπολογισμούς τους.
Τέλος, οι τάσεις στις σχετικές τιμές προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για την επιμονή των κλυδωνισμών και βοηθούν στην κατανόηση της επιρροής των μακροπρόθεσμων δυνάμεων στον πληθωρισμό. Αυτή η κατανόηση είναι κρίσιμη για την ΕΚΤ στην στρατηγική αξιολόγηση της νομισματικής πολιτικής και στη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών στην ευρωζώνη.
