Εκρηκτικό εξακολουθεί να είναι το στεγαστικό πρόβλημα για χιλιάδες νοικοκυριά, αποτέλεσμα της εκτόξευσης της τιμής στα ενοίκια και την αγορά κατοικίας σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς. Το στεγαστικό είναι πρόβλημα που διαρκώς οξύνεται επηρεάζοντας ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, νέους εργαζόμενους και οικογένειες.
Ένα πρόβλημα που – κατά κοινή ομολογία δεν λύνεται, με την επιστροφή ενός ενοικίου τον χρόνο – μέτρο για το οποίο θριαμβολογεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ούτε με τις φοροελαφρύνσεις για τους ιδιοκτήτες ακινήτων, που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο του κρατικού Προϋπολογισμού για το 2026 το οποίο κατέθεσε στη Βουλή την περασμένη Δευτέρα ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης.
Στεγαστικό: Τα μέτρα – ασπιρίνες
Σταγόνα στον ωκεανό χαρακτηρίζεται η επιστροφή ενός ενοικίου κάθε Νοέμβριο.
Πάνω από 1 εκατομμύριο δικαιούχοι θα λάβουν το 1/12 των ενοικίων που δήλωσαν πως κατέβαλαν το 2024 και θα εισπράξουν έως και 800 ευρώαπό το ελληνικό δημόσιο, με βάση το ενοίκιο που δηλώνει ο καθένας ότι πληρώνει. Η ρύθμιση αφορά όσους ενοικιάζουν κύρια κατοικία και όσους πληρώνουν για φοιτητική στέγη. Τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια καθιστούν δικαιούχους σχεδόν το 80% των ενοικιαστών της χώρας.
Το μέτρο έχει κόστος 230 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, σύμφωνα με το ΑΠΕ δεν προβλεπόταν στον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε πέρυσι για το 2025. Ανακοινώθηκε μεσούσης της χρονιάς και θα δοθεί ως μόνιμο μέτρο. Αποτυπώνεται πρώτη φορά επισήμως, στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού του 2026.
Στεγαστικό: «Δωράκι στους ιδιοκτήτες» ακινήτων
Τα 8 άλλα μέτρα, των οποίων το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό υπερβαίνει τα 200 εκατομμύρια, που θα εφαρμοστούν σταδιακά 1.1.2026, εκτιμάται ότι δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν επί τοις ουσίας τη στεγαστική κρίση. Μάλιστα ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Ενοικιαστών κάνει λόγο για «μέτρα δωράκι στους ιδιοκτήτες-εκμισθωτές, που δεν προσφέρουν τίποτα στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης».
Πρόκειται για τις βελτιωτικές τροποποιήσεις στο νόμο που ψηφίστηκε πέρυσι, για την τριετή φοροαπαλλαγή όσων διαθέτουν στη μακροχρόνια μίσθωση ακίνητα που ήταν κλειστά επί τριετία ή νοικιάζονταν με βραχυχρόνια μίσθωση. Από τη νέα χρονιά, απαλλαγή φόρου για 3 έτη θα προσφέρεται πλέον και για ιδιοκτήτες που εκμισθώνουν μεγάλα ακίνητα, άνω των 120 τμ, τα οποία ως τώρα αποκλείονταν. Προστατεύεται ο ιδιοκτήτης από τον κίνδυνο πρόωρης αποχώρησης, αν του φύγει πρόωρα ο ενοικιαστής πριν συμπληρωθεί η τριετία: δεν θα επιστρέφει πλέον λεφτά στην εφορία -που ήταν ο φόβος πολλών και ακύρωνε το μέτρο. Πλέον η απαλλαγή θα υπολογίζεται «με το μήνα» και όχι ως τριετία συνολικά, ενώ θα συνεχίζει να ισχύει και για το υπολειπόμενο διάστημα μέχρι να συμπληρωθούν 36 μήνες από την πρώτη μίσθωση του ακινήτου, εφόσον το ακίνητο κενωθεί άπαξ και εκμισθωθεί εκ νέου εντός τριών μηνών.
Επιτρέπεται και μένει αφορολόγητη και η «ελαστική» ενοικίαση 6 μηνών και άνω, αντί 36 μηνών που απαιτείται μέχρι σήμερα, ειδικά για μισθώσεις σε ιατρικό ή νοσηλευτικό προσωπικό, εκπαιδευτικούς δημοσίου, καθώς και σε ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, που συχνά μετακινούνται για υπηρεσιακούς λόγους.
Όλες οι αλλαγές θα ισχύσουν μετά τη δημοσίευση του νέου φορολογικού νόμου σε ΦΕΚ, ως τις αρχές Νοεμβρίου το πιθανότερο.
Τι άλλο προωθείται
Προωθείται ακόμη:
- Μείωση τεκμηρίων 30%-35% στην κατοικία,
- αλλαγή κλίμακας φόρου ενοικίων. Από το 2026 θεσπίζεται ενδιάμεσος φορολογικός συντελεστής 25% (αντί 35%) για εισόδημα από μισθώματα ύψους 12.000 έως 24.000 ευρώ.
- ΕΝΦΙΑ: μείωση και κατάργηση σε 12.720 οικισμούς
- Παρατείνεται και το 2026 η μείωση του φόρου εισοδήματος για δαπάνες αναβάθμισης κτηρίων .
- Επεκτείνεται η αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές μέχρι το τέλος του 2026,
- Παρατείνεται και το 2026 ο περιορισμός νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων στα τρία δημοτικά διαμερίσματα της Αθήνας. Η παράταση στοχεύει στην επιστροφή ακινήτων στη μακροχρόνια μίσθωση, αποτρέποντας τη μετατροπή κατοικιών σε τουριστικά καταλύματα σε περιοχές με έντονο πρόβλημα στέγασης.
Κοινωνική αντιπαροχή
Στα μέτρα είναι και αυτό της κοινωνικής αντιπαροχής, με τον σχεδιασμό να προβλέπει μεταξύ άλλων ότι το Δημόσιο, κατόπιν διαγωνισμού, θα παραχωρήσει σε ιδιώτες (κατασκευαστές – εταιρείες real estate) δημόσια ακίνητα τα οποία παραμένουν για χρόνια αναξιοποίητα. Οι ιδιώτες με τη μέθοδο της αντιπαροχής θα αναλάβουν να κατασκευάσουν κατοικίες ή και επαγγελματικά ακίνητα. Το κόστος ανέγερσης των ακινήτων θα είναι μηδενικό για το Δημόσιο σε αντάλλαγμα όμως οι οι ιδιώτες θα κρατούν στο χαρτοφυλάκιό τους για εκμετάλλευση ένα μεγάλο ποσοστό των ακινήτων που θα κατασκευάσουν, για όσο χρονικό διάστημα θα προβλέπει η σύμβαση. Μάλιστα οι εταιρείες θα έχουν τη δυνατότητα όχι μόνο να ενοικιάζουν αλλά και να πωλούν τα ακίνητα.
Το υπόλοιπο ποσοστό περίπου 30% των κατοικιών που θα κατασκευαστούν θα διατεθούν για τη στέγαση ευάλωτων νοικοκυριών είτε με «κοινωνικό» ενοίκιο, χαμηλότερο από την αγορά, είτε για αγορά σε προσιτές τιμές, είτε μέσω του μοντέλου rent to own (ενοικίαση με δυνατότητα εξαγοράς).
