Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα έχει το ελληνικό φορολογικό σύστημα ενώ η θέση της χώρας μας, στη φορολογική ανταγωνιστικότητα, σε σχέση με τις χώρες του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), καταδεικνύει ορισμένες διαρθρωτικές αδυναμίες.
Ο ρόλος των φορολογικών εσόδων στην εξασφάλιση της παροχής δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών και, γενικότερα, στη χρηματοδότηση των κρατικών δραστηριοτήτων έχει αναγνωριστεί και τονιστεί διαχρονικά, τόσο σε θεωρητικούς όσο και πρακτικούς όρους.
Ο Δείκτης Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας (ΔΔΦΑ) 2025 αξιολογεί τα φορολογικά συστήματα των 38 χωρών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)
Οι φορολογούμενοι εύκολα συμμορφώνονται με έναν καλά δομημένο φορολογικό κώδικα, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να προάγει την οικονομική ανάπτυξη και παράλληλα να συμβάλλει στην είσπραξη επαρκών εσόδων για τις κρατικές προτεραιότητες. Αντίθετα, τα λάθος δομημένα φορολογικά συστήματα είναι συχνά δαπανηρά, στρεβλώνουν τη λήψη των οικονομικών αποφάσεων και βλάπτουν τις εγχώριες οικονομίες.
Ο Δείκτης Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας
Το Κέντρο Φιλελευθέρων Μελετών (ΚΕΦίΜ) σε συνεργασία με το Tax Foundation δημοσιεύει τον Δείκτη Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας που συγκρίνει τα φορολογικά συστήματα των χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Ο Δείκτης αξιολογεί τα φορολογικά συστήματα των χωρών του ΟΟΣΑ με βάση δύο βασικές αρχές: την ανταγωνιστικότητα και την ουδετερότητα.
Ένας ανταγωνιστικός φορολογικός κώδικας διατηρεί χαμηλούς τους οριακούς φορολογικούς συντελεστές για την προσέλκυση επενδύσεων και τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης, ενώ ένας ουδέτερος κώδικας εισπράττει έσοδα με τις ελάχιστες δυνατές οικονομικές στρεβλώσεις, αποφεύγοντας πολύπλοκες εξαιρέσεις και στοχευμένες ελαφρύνσεις.
Στην έκθεση του 2025, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 23η θέση μεταξύ των 38 χωρών του ΟΟΣΑ, με συνολική βαθμολογία 67/100. Η κατάταξη της Ελλάδας κατέγραψε βελτίωση 3 θέσεων σε σχέση με τον περσινό Δείκτη.
Δείκτης Διεθνούς Φορολογικής Ανταγωνιστικότητας 2025: Στην 23η θέση ανάμεσα στις 38 χώρες του ΟΟΣΑ η Ελλάδα
Αυτή η μεσαία κατάταξη υποδηλώνει ένα φορολογικό σύστημα που συνδυάζει εξαιρετική επίδοση σε ορισμένους τομείς –ιδίως τη φορολόγηση φυσικών προσώπων– με σημαντικές αδυναμίες σε άλλους, όπως οι φόροι κατανάλωσης (ΦΠΑ) και ιδιοκτησίας.
Συγκεκριμένα, η Ελλάδα κατατάσσεται:
-
στη 16η θέση στην εταιρική φορολόγηση
Η επίδοση αυτή είναι καλύτερη από τον μέσο όρο και δείχνει ότι το εταιρικό φορολογικό πλαίσιο έχει προοδεύσει προς την κατεύθυνση της ανταγωνιστικότητας, αν και απέχει σημαντικά από τους κορυφαίους (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία).
Ο ονομαστικός εταιρικός συντελεστής της Ελλάδας (22%) είναι ανταγωνιστικός, καθώς βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (ο μέσος όρος είναι περίπου 24,2% ).
-
στην 4η θέση στη φορολόγηση φυσικών προσώπων
Η υψηλή αυτή κατάταξη προκύπτει από την αξιολόγηση τριών βασικών παραγόντων: του φορολογικού συντελεστή επί του συνήθους εισοδήματος, της πολυπλοκότητας και των φόρων επί των κεφαλαιακών κερδών και μερισμάτων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η Ελλάδα, μαζί με το Βέλγιο, την Ν. Κορέα, το Λουξεμβούργο, τη Νέα Ζηλανδία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, την Ελβετία και την Τουρκία, δεν φορολογεί τα μακροπρόθεσμα κεφαλαιακά κέρδη από την πώληση μετοχών. Η απαλλαγή αυτή ενισχύει την ουδετερότητα και την ανταγωνιστικότητα, μειώνοντας τις στρεβλώσεις στη λήψη επενδυτικών αποφάσεων.
-
στην 30η θέση στη φορολόγηση της κατανάλωσης
Η θέση υποδηλώνει ότι το ελληνικό σύστημα ΦΠΑ είναι ιδιαίτερα μη ανταγωνιστικό και μη ουδέτερο. Αυτό οφείλεται σε έναν συνδυασμό:
Υψηλού Συντελεστή: Ο συντελεστής ΦΠΑ στην Ελλάδα (24%) είναι πάνω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (19% ) και θεωρείται στρεβλωτικός, καθώς ο ΦΠΑ είναι ένας φόρος με λιγότερο βλαπτικό αποτέλεσμα στην ανάπτυξη, αλλά ο υψηλός συντελεστής αυξάνει την επιβάρυνση.
Στενής Φορολογικής Βάσης: Η χαμηλή κατάταξη προκύπτει κυρίως από τις πολλές εξαιρέσεις, μειωμένους συντελεστές και υψηλό όριο απαλλαγής εγγραφής, οι οποίες στενεύουν τη φορολογική βάση. Η Γαλλία, για παράδειγμα, καλύπτει μόνο το 50% της τελικής κατανάλωσης, συμβάλλοντας στη χαμηλή της κατάταξη.
Η 30ή θέση υποδηλώνει ότι το ελληνικό κράτος χρησιμοποιεί τον ΦΠΑ με τρόπο που δημιουργεί σημαντικές στρεβλώσεις, εισπράττοντας έσοδα από έναν υψηλό συντελεστή που εφαρμόζεται σε μια στενή, μη ουδέτερη βάση.
-
στην 29η θέση στους φόρους επί της ιδιοκτησίας
Η κατηγορία Φόρων Ιδιοκτησίας αποτελεί μια από τις κύριες αδυναμίες του ελληνικού φορολογικού συστήματος. Ο ΔΔΦΑ θεωρεί τους φόρους ιδιοκτησίας, ως προς την οικονομική ανάπτυξη, τους λιγότερο επιζήμιους εφόσον επιβάλλονται επί μιας ευρείας βάσης (όπως η αξία της γης) και όχι επί του κεφαλαίου ή των συναλλαγών. Η χαμηλή κατάταξη της Ελλάδας υποδηλώνει την ύπαρξη πολλών στρεβλωτικών φόρων περιουσίας.
-
στην 23η θέση ως προς τη φορολόγηση των κερδών στο εξωτερικό
Η φορολόγηση των κερδών από το εξωτερικό αποτελεί ένα κρίσιμο πεδίο για την προσέλκυση πολυεθνικών επενδύσεων. Η κατάταξη της Ελλάδας στην 23η θέση υποδηλώνει ότι το πλαίσιο είναι μέτριο έως αδύναμο σε σύγκριση με τις ανταγωνίστριες χώρες.
Η βελτίωση της κατάταξης της Ελλάδας, σύμφωνα με το πλαίσιο του ΔΔΦΑ, απαιτεί μια στρατηγική μετατόπιση του φορολογικού βάρους: από τους στρεβλωτικούς φόρους ιδιοκτησίας και τον μη ουδέτερο ΦΠΑ, προς απλούστερες και πιο ανταγωνιστικές μορφές φορολόγησης, διατηρώντας ταυτόχρονα τα πλεονεκτήματα που έχουν ήδη επιτευχθεί στη φορολόγηση του κεφαλαίου των φυσικών προσώπων.
Στην έκθεση του 2025, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 23η θέση μεταξύ των 38 χωρών του ΟΟΣΑ
Περιθώρια περαιτέρω βελτίωσης
Ο πρόεδρος του ΚΕΦΙΜ, Νίκος Ρώμπαπας, δήλωσε: «Η σημαντική άνοδος της χώρας μας κατά 3 θέσεις καταδεικνύει ότι στοχευμένες, εφικτές αλλαγές του φορολογικού συστήματος μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Εκτός από την περαιτέρω αποκλιμάκωση της φορολογικής επιβάρυνσης, παρεμβάσεις σε πεδία όπως οι διεθνείς φορολογικές συμβάσεις και το σύστημα αποσβέσεων μπορούν να βελτιώσουν ακόμη περισσότερο το φορολογικό προφίλ της Ελλάδας χωρίς να επηρεάσουν αρνητικά τα φορολογικά έσοδα».
O συντάκτης του Δείκτη και βασικός αναλυτής διεθνούς πολιτικής του Tax Foundation, Alex Mengden, επεσήμανε: «Τα κακώς δομημένα φορολογικά συστήματα είναι δαπανηρά, στρεβλώνουν τις οικονομικές αποφάσεις και βλάπτουν την οικονομία. Πολλές χώρες έχουν εντοπίσει αυτό το πρόβλημα και έχουν προχωρήσει στη μεταρρύθμιση των φορολογικών τους κωδίκων. Όμως, οι πρόσφατες αλλαγές στη φορολογική πολιτική μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ δεν έχουν όλες οδηγήσει στη βελτίωση της δομής των φορολογικών συστημάτων· ορισμένες έχουν αρνητικές επιπτώσεις».
