Άλλο ένα σκάνδαλο – μετά το Qatargate και όχι μόνο – συνταράσσει την ΕΕ, καθώς οι βελγικές αρχές προχώρησαν στη σύλληψη τριών ατόμων, στο πλαίσιο έρευνας για απάτη που σχετίζεται με διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων σε προγράμματα κατάρτισης διπλωματών.
Μεταξύ των ατόμων που έχουν συλληφθεί είναι και η πρώην αντιπρόεδρος της Κομισιόν και πρώην Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Φεντερίνα Μογκερίνι, την οποία γνωρίσαμε και από το Qatargate, έστω κι αν τότε δεν είχε επιπτώσεις η ίδια, καθώς ήταν μέλος του τιμητικού συμβουλίου της εμπλεκόμενης ΜΚΟ «Fight Impunity» που αναγκάσθηκε σε μαζική παραίτηση.
Υπενθυμίζεται ότι στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου περιλαμβάνονταν υψηλού προφίλ Ευρωπαίοι πολιτικοί, όπως η Μογκερίνι (πρώην Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ στην Επιτροπή Γιούνκερ), ο Μπερνάρ Καζενέβ (πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας), ο Δημήτρης Αβραμόπουλος (πρώην Επίτροπος της ΕΕ για τη Μετανάστευση, τις Εσωτερικές Υποθέσεις και την Ιθαγένεια στην Επιτροπή Γιούνκερ), η Σεσίλια Βίκστρομ (πρώην ευρωβουλευτής) και η Έμμα Μπονίνο (πρώην Επίτροπος της ΕΕ για την Υγεία και την Προστασία των Καταναλωτών στην Επιτροπή Σαντέρ). Ωστόσο, το τιμητικό διοικητικό συμβούλιο δεν έχει εκτελεστικό ή διαχειριστικό ρόλο, επομένως δεν υπάρχουν υποψίες ή κατηγορίες εναντίον οποιουδήποτε μέλους του.
Αυτή τη φορά, όμως, μετά τις έρευνες που έγιναν στα γραφεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (EEAS), του Κολλεγίου της Ευρώπης στην πόλη της Μπριζ και σε μια σειρά από ιδιωτικές κατοικίες, η Φεντερίκα Μογκερίνι συνελήφθη και είναι υπό κράτηση στο πλαίσιο έρευνας για διαφθορά, κατάχρηση κεφαλαίων και παράνομες προμήθειες. Σύμφωνα με τη βελγική νομοθεσία, μπορεί να παραμείνει υπό κράτηση έως και 48 ώρες χωρίς να της έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Οι εξελίξεις γύρω από το πρόσωπο της Μογκερίνι έρχονται σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία, καθώς τους επόμενους μήνες αναμένεται να προχωρήσει η δίκη για το Qatargate.
Το πώς θα καταλήξει αυτό το νέο σκάνδαλο στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς το παρόν, δεν το γνωρίζουμε. Το βέβαιο είναι, όμως, πως υπήρξαν κι άλλα μεγάλα σκάνδαλα που ταλάνισαν τις Βρυξέλλες και, όπως όλα δείχνουν, θα υπάρξουν κι άλλα στο μέλλον…
«Cum-Εx»: Ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά εγκλήματα στην ιστορία της ΕΕ
Η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ), πριν από περίπου 7 χρόνια, για την ακρίβεια στις 29 Νοεμβρίου του 2018, ζήτησε τη διεξαγωγή ερευνών, την αλλαγή του νομικού πλαισίου και την ενίσχυση των φορολογικών αρχών, με αφορμή το σκάνδαλο φοροδιαφυγής «Cum-ex», το κόστος του οποίου υπολογίζεται στα 55 δισ. ευρώ.
Η συγκεκριμένη περίπτωση φοροδιαφυγής, η οποία αποκαλύφθηκε από μία ομάδα δημοσιογράφων, επηρέασε τουλάχιστον 11 κράτη μέλη της ΕΕ, κόστισε στους Ευρωπαίους φορολογούμενους έως και 55 δισ. ευρώ και αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης στο ΕΚ.
Στο σκάνδαλο είχε εμπλακεί και ο τότε καγκελάριος της Γερμανίας, Όλαφ Σολτς, εξαιτίας πρώην συνεργάτη του, ωστόσο, η κυβέρνησή του ανακοίνωσε πως ο ίδιος δεν γνώριζε απολύτως τίποτα για τα χρήματα που βρέθηκαν σε τραπεζική θυρίδα του φερόμενου ως εμπλεκόμενου στο σκάνδαλο Cum-Ex, βουλευτή του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) Γιοχάνες Καρς.
Το «Cum-Ex» είναι λατινική λέξη και σημαίνει «με – χωρίς». Ουσιαστικά, πρόκειται για μια τεράστια απάτη με μετοχές από τραπεζίτες, μεσίτες, hedge funds, διεθνείς φορολογικές εταιρείες, επενδυτικές εταιρείες, δικηγόρους και ασφαλιστικές. Ενεργώντας ως μεσολαβητές για να βοηθήσουν τους πελάτες τους να λάβουν επιστροφή για έναν φόρο που στην πραγματικότητα δεν πλήρωσαν ποτέ, εξαπάτησαν τα κράτη μέλη της ΕΕ κατά δισεκατομμύρια ευρώ.
Αυτή η ταχεία διαπραγμάτευση μετοχών με (cum) και χωρίς (ex) δικαιώματα μερίσματος
οδήγησε στο σκάνδαλο με το ίδιο όνομα.
Πώς λειτουργούσε;
Ένα δίκτυο τραπεζών, χρηματιστών, κορυφαίων δικηγόρων κ.ά. δάνειζαν ο ένας στον άλλον
μετοχές μεγάλων εταιρειών, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση στις φορολογικές αρχές ότι
υπήρχαν δύο ιδιοκτήτες των μετοχών, ενώ στην πραγματικότητα υπήρχε μόνο ένας.
Οι επενδυτικοί τραπεζίτες και τα hedge funds δημιουργούσαν επίσης εταιρείες ειδικού σκοπού (SPV), για να μπορούν οι έμποροι να πωλούν σε επενδυτές, για παράδειγμα. Οι τράπεζες παρείχαν τα δάνεια, πολλαπλασιάζοντας έτσι τον όγκο των συναλλαγών. Η τράπεζα
που χρησιμοποιούνταν για την εμπορία μετοχών εξέδιδε στη συνέχεια μια «επιβεβαίωση» προς τον επενδυτή ότι ο φόρος επί της καταβολής μερισμάτων είχε καταβληθεί, χωρίς αυτό να έχει πραγματικά γίνει.
Τέλος, οι δικηγόροι επί των φορολογικών συνέτασσαν νομικές γνωμοδοτήσεις για να επιβεβαιώσουν ότι όλα ήταν νόμιμα και σύννομα. Με αυτή την επιβεβαίωση, ο επενδυτής – εντός ή εκτός ΕΕ – θα έπαιρνε την «επιστροφή» του φόρου από το κράτος.
Στην πραγματικότητα, η δυνατότητα των ξένων επενδυτών να ζητήσουν την επιστροφή τέτοιων φόρων βρίσκεται στο επίκεντρο του σκανδάλου «cum-ex».
Η απάτη ήρθε στο φως όταν μια μη κερδοσκοπική κοινοπραξία δημοσιογράφων από το γερμανικό CORRECTIV συνέβαλε στο να γίνει το σκάνδαλο ευρύτερα γνωστό στο κοινό.
Πόσες ευρωπαϊκές χώρες έχουν επηρεαστεί;
Σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση, τουλάχιστον 11 κράτη μέλη έχουν πέσει θύματα αυτής της απάτης, συν την Ελβετία.
Οι εκτιμώμενες απώλειες για την Γερμανία κυμαίνονται από 5,3 δισεκατομμύρια έως και 30
δισεκατομμύρια ευρώ. Η Γαλλία έχασε τουλάχιστον 17 δισεκατομμύρια ευρώ, 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ η Ιταλία, 2 δισεκατομμύρια ευρώ η Δανία και 201 εκατομμύρια ευρώ το Βέλγιο.
Οι αρχές των ΗΠΑ είχαν επίσης ξεκινήσει έρευνα για το σκάνδαλο.
Qatargate: Ένα ευρωπαϊκό σκάνδαλο με ελληνικό «άρωμα»
Το γνωστό μας ως Qatargate αφορά σε υπόθεση φερόμενης διαφθοράς μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και υπαλλήλων των θεσμών και οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για λογαριασμό κυβερνητικών αξιωματούχων του Κατάρ και του Μαρόκου.
Μετά από έρευνα της βελγικής ομοσπονδιακής αστυνομίας, συνελήφθησαν ως ύποπτοι για διαφθορά και ξέπλυμα μαύρου χρήματος, έξι άτομα, μεταξύ των οποίων δυο ευρωβουλευτές, η Ελληνίδα αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Εύα Καϊλή, και ο Ιταλός Αντόνιο Παντσέρι, ενώ κατασχέθηκαν συνολικά 1,5 εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά.
Έφοδοι και συλλήψεις
Από τον Ιούλιο του 2022, το Κεντρικό Γραφείο για την Καταστολή της Διαφθοράς και μονάδα της Βελγικής Ομοσπονδιακής Αστυνομίας είχαν αρχίσει να συλλέγουν στοιχεία για παράνομες δραστηριότητες μελών και συμβούλων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κυρίως παρακολουθώντας τις κινήσεις κορυφαίων στελεχών της ΜΚΟ «Fight Impunity».
Ενεργώντας στο πλαίσιο της έρευνας, στις 9 Δεκεμβρίου 2022, η βελγική αστυνομία πραγματοποίησε 16 επιδρομές σε 14 διαφορετικές διευθύνσεις στις Βρυξέλλες και προχώρησε σε οκτώ συλλήψεις σε όλο το Βέλγιο. Ερευνήθηκαν σπίτια και γραφεία υπόπτων, συμπεριλαμβανομένων και μερικών γραφείων εντός των κτιρίων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.
Μετά την έφοδο στο σπίτι της Εύας Καϊλή, στο οποίο βρέθηκαν 150.000 ευρώ, συνελήφθη και ο πατέρας της, την ώρα που προσπαθούσε να διαφύγει από τη χώρα και οι αρχές κατέσχεσαν τη βαλίτσα του, στην οποία βρέθηκαν «πολλές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ».
Παράλληλα, έφοδοι έγιναν στο σπίτι και το γραφείο του Αντόνιο Παντσέρι, Ιταλού πρώην ευρωβουλευτή. Η αστυνομία ανακάλυψε και κατέσχεσε πάνω από 600.000 ευρώ σε μετρητά στο χρηματοκιβώτιό του.
Την ίδια στιγμή, οι ερευνητές έκαναν έφοδο στα γραφεία της Fight Impunity, μιας οργάνωσης που δημιουργήθηκε για να προωθήσει «την καταπολέμηση της ατιμωρησίας για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και τη διεθνή δικαιοσύνη, της οποίας ο Παντσέρι ήταν ο πρόεδρος.
Μετά την ολοκλήρωση των εφόδων στις Βρυξέλλες, η αστυνομία συνέλαβε την Εύα Καϊλή, τον Αντόνιο Παντσέρι, τον Φρανσίσκο Τζιόρτζι (σύντροφο της Καϊλή), τον Αλέξανδρο Καϊλή (πατέρα της Καϊλή), τον Λούκα Βισεντίνι, γενικό γραμματέα της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Συνδικάτων και μια βοηθό της Ιταλίδας ευρωβουλευτή Αλεσάντρας Μορέτι.
Στις 10 Δεκεμβρίου 2022, πραγματοποιήθηκε περαιτέρω έρευνα στον αντιπρόεδρο της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για σχέσεις με την Αραβική Χερσόνησο, Βέλγο ευρωβουλευτή Μαρκ Ταραμπέλα, ο οποίος όμως δεν συνελήφθη.
Δύο ημέρες αργότρα, η «Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες» δέσμευσε όλα τα περιουσιακά στοιχεία της Καϊλή, του συντρόφου της και των στενών μελών της οικογένειας της, προκειμένου να διασφαλιστεί η μη ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων που μπορεί να αποκτήθηκαν από παράνομες δραστηριότητες.
Στις 2 Ιανουαρίου 2023, Βέλγοι εισαγγελείς υπέβαλαν αίτημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προκειμένου να αφαιρεθεί η διπλωματική ασυλία των ευρωβουλευτών Μαρκ Ταραμπέλα και Αντρέα Κοτσολίνο. Και οι δύο ανακοίνωσαν ότι υποστηρίζουν τα αιτήματα της προέδρου Ρομπέρτα Μέτσολα να βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στις έρευνες και να ψηφίσει υπέρ της άρσης της ασυλίας τους. Τόσο ο Ταραμπέλα όσο και ο Κοτσολίνο ψηφίσαν υπέρ του αιτήματος για άρση της ασυλίας, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 2 Φεβρουαρίου, ενώ συνελήφθησαν με κατηγορίες για διαφθορά, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, με εντάλματα σύλληψης που εκδόθηκαν στις 10 Φεβρουαρίου 2023.
