Η αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα έχει δυσανάλογα αρνητικές επιπτώσεις σε επαγγέλματα με υψηλές σωματικές απαιτήσεις προειδοποιούν ειδικοί. Ακόμα και ο ΟΟΣΑ, που στις εκθέσεις του τονίζει διαρκώς την ανάγκη για επιμήκυνση του εργασιακού βίου, παραδέχεται ότι δεν είναι όλα τα επαγγέλματα κατάλληλα για τους μεγαλύτερους εργαζόμενους. Τα επαγγέλματα με υψηλές σωματικές απαιτήσεις, απαιτητικά ωράρια και μεγαλύτερη έκθεση σε εργασιακούς κινδύνους, είναι και τα λιγότερο «φιλικά για τους ηλικιωμένους», αναγνωρίζει ο ΟΟΣΑ.
Γερνάνε αεί εργαζόμενοι
Παράλληλα παρατηρείται το εξής, φαινομενικά παράδοξο φαινόμενο: Όσο μεγαλώνουν σε ηλικία οι εργαζόμενοι, αντί η ποιότητα των θέσεων εργασίας να βελτιώνεται, χειροτερεύει. Σύμφωνα με έρευνα του ΟΟΣΑ, στις ευρωπαϊκές οικονομίες, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας εργάζονται πιο συχνά από ό,τι οι νεότεροι σε επαγγέλματα που εκτίθενται σε κινδύνους και σε άσχημες περιβαλλοντικές συνθήκες. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά για να το διαπιστώσουμε: στα μπλόκα των αγροτών τα λευκά μαλλιά δεν είναι εξαίρεση αλλά κανόνας, μολονότι οι αγροτικές εργασίες είναι οι κατεξοχήν σωματικά απαιτητικές και εν δυνάμει επικίνδυνες.
Το ίδιο ισχύει για το προσωπικό στις υπηρεσίες καθαριότητας και φροντίδας. Ενώ πρόκειται για βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (ακόμα και αν δεν ασφαλίζονται πάντα ως τέτοια), ένα μεγάλο ποσοστό εργαζόμενων σε αυτούς τους κλάδους βρίσκεται σε ηλικία που κανονικά θα έπρεπε να έχει βγει στη σύνταξη. Το γεγονός ότι πρόκειται για επαγγέλματα υψηλά ποσοστά μερικής απασχόλησης, μαύρης και ανασφάλιστης ή υποασφαλιζόμενης εργασίας, καθιστά ακόμα πιο δύσκολη τη συμπλήρωση ενσήμων για συνταξιοδότηση και πιο πιθανή την αναγκαστική παράταση του εργασιακού βίου.
Στο δρόμο που χάραξε η Δανία;
Στη χώρα μας φουντώνει εκ νέου η συζήτηση για αύξηση των ορίων ηλικίας, με το δημογραφικό να προβάλλεται ως ο μεγάλος μπαμπούλας. Το κύμα φυγής των ασφαλισμένων και η αύξηση των αιτήσεων συνταξιοδότησης, μαρτυρά το κλίμα ανασφάλειας που επικρατεί.
Στη Δανία ψηφίστηκε φέτος η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 70 έτη, η οποία εφαρμόζεται σταδιακά και επηρεάζει όσους έχουν γεννηθεί από το 1970 και μετά.
Παρόμοια μοίρα περιμένει και τους Έλληνες συνομηλίκους τους, εφόσον από το 2010 έχει ψηφιστεί ο νόμος που συνδέει τη συνταξιοδότηση με το προσδόκιμο ζωής. Στη Γαλλία η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 64, από τα 62 έτη, προκάλεσε τεράστιες κοινωνικές αντιδράσεις, με τον πρωθυπουργό Λεκορνί να αναγκάζεται να «παγώσει» το μέτρο ως το 2028.
Στη Βρετανία, η κυβέρνηση των Εργατικών του Κιρ Στάρμερ επίσης σχεδιάζει την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης σε αναλογία με το προσδόκιμο ζωής. Ήδη από την επόμενη χρονιά τα όρια αυξάνονται στα 67 έτη, από 66 που είναι σήμερα, μετά στα 68 και πιθανόν στα 70. Η ανησυχία είναι διάχυτη και δεν προέρχεται μόνο από τους ασφαλισμένους, αλλά συμβουλευτικές εταιρείες και τεχνοκρατικά think tank.
Ποιοι δεν θα αντέξουν να δουλεύουν ως τα 70
Οι φροντιστές, οι αποθηκάριοι, οι δασοκόμοι, οι ανθρακωρύχοι, οι οικοδόμοι, οι ψαράδες και οι εργάτες γης είναι μεταξύ εκείνων που θα πληγούν περισσότερο, όσο αυξάνονται τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, προειδοποιούν συμβουλευτικές εταιρείες.
Ο Σερ Στιβ Γουέμπ έχει υπάρξει ο μακροβιότερος υπουργός Συντάξεων στη Βρετανία – μια θέση που έχει πλέον αντικατασταθεί από ένα κατώτερο χαρτοφυλάκιο κοινοβουλευτικής γραμματείας. Σήμερα είναι διευθυντικό στέλεχος σε μεγάλη εταιρεία συμβούλων επιχειρήσεων, την LCP. Ο ίδιος θεωρεί ότι όσοι ότι όσοι ασκούν βαριά χειρωνακτική εργασία θα δυσκολευτούν να συνεχίσουν να εργάζονται μετά τα 60 λόγω της σωματικής καταπόνησης. Επίσης όσοι εργάζονται σε απαιτητικά επαγγέλματα – όχι μόνο χειρωνακτικά – είναι πολύ πιθανόν να εξαντληθούν πριν φτάσουν τα 65 ή ακόμα νωρίτερα.
Ανάμεσά τους είναι οι εργαζόμενοι στις δημόσιες υπηρεσίες, υγειονομικοί, πυροσβέστες, καθώς και μηχανικοί, ξυλουργοί, ηλεκτρολόγοι, επαγγέλματα που απαιτούν επίσης σωματική δύναμη αλλά και διανοητική εγρήγορση. Για όλους τους παραπάνω αυξάνονται οι πιθανότητες να βρεθούν ξεκρέμαστοι, έχοντας ολοκληρώσει τον εργασιακό τους βίο, αλλά χωρίς να έχουν ακόμα δικαίωμα συνταξιοδότησης.
Χτύπα ξύλο μην αρρωστήσεις
Σε δεινή θέση θα βρεθούν όσοι δεν μπορεί να εργαστούν λόγω κακής υγείας. Η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης θα τους καταδικάσει να εξαρτώνται από πενιχρά επιδόματα, για πολύ μεγαλύτερο διάστημα πριν διεκδικήσουν κρατική σύνταξη.
Ήδη έχουν αυξηθεί τα προβλήματα υγείας ανάμεσα στους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας και η κατάσταση αναμένεται να χειροτερεύσει με την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης στα 67 έτη.
Στην Ελλάδα, έρευνες του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, δείχνουν επίσης υψηλά επίπεδα σωματικής καταπόνησης, εξάντλησης και επιβάρυνσης στην υγεία, η οποία αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία και το επάγγελμα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 83% των εργαζομένων με τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, γυρνάνε σπίτι από τη δουλειά όχι απλώς κουρασμένοι, αλλά εξαντλημένοι σωματικά. Πόσο θα αντέξουν άραγε όλοι αυτοί να δουλεύουν όσο γερνάνε;
