Στην Ελλάδα τα λέμε τεχνικά ή πρακτικά επαγγέλματα, στην Αμερική τα αποκαλούν blue collar jobs, δουλειές του «μπλε κολάρου».
Το όνομά τους το έχουν πάρει από τη στολή εργασίας, που παραδοσιακά φτιαχνόταν από σκληρό μπλε ύφασμα. Στον αντίποδα είναι οι white collar jobs, οι θέσεις υπαλλήλων γραφείου, με τα λευκά κολάρα.
Οι χρωματικοί διαχωρισμοί δεν ισχύουν πλέον, αλλά το χάσμα μεταξύ χειρωνακτικής και διανοητικής εργασίας παραμένει. Στη Γερμανία, η απασχόληση σε πρακτικά-τεχνικά επαγγέλματα ενθαρρύνεται μέσω του συστήματος «διπλής εκπαίδευσης (duale ausbildung), που συνδυάζει κατάρτιση και δουλειά-μαθητεία σε επιχείρηση από πολύ νεαρή ηλικία.
Από αυτή την άποψη δεν αποτελεί έκπληξη πρόσφατη γερμανική έρευνα ανάμεσα σε περίπου 2.000 νέους της Gen Z (18-28 ετών) που δείχνει ότι σχεδόν ο ένας στους δύο θα προτιμούσε ένα πρακτικό επάγγελμα, που απαιτεί τεχνική κατάρτιση, από μια δουλειά γραφείου.
Η Gen Z πιάνει το μαστοριλίκι
Την έρευνα Αzubi Report 2025-26 (azubi είναι ο μαθητευόμενος) διεξήγαγε δημοφιλής πλατφόρμα για την επαγγελματική κατάρτιση (Ausblidung.de). Το θέμα της είναι «Γενιά AI – Πώς η τεχνητή νοημοσύνη επαναπροσδιορίζει τον επαγγελματικό προσανατολισμό, την αναζήτηση εργασίας και την καριέρα».
Τα αποτελέσματα της έρευνας σχολιάζει η country manager του Linkedin Γερμανίας, Μπάρμπαρα Βίτμαν, διαπιστώνοντας ότι η Gen Z στρέφεται στην επαγγελματική εκπαίδευση, αναζητώντας θέσεις εργασίας που κινδυνεύουν λιγότερο από την τεχνητή νοημοσύνη.
«Δεν μετράνε πια μόνο οι οικονομικές προοπτικές (53 %) και η καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής (49 %). Κρίσιμο είναι επίσης το πόσο «ασφαλές από την τεχνητή νοημοσύνη» είναι ένα επάγγελμα. Το 53% λαμβάνει υπόψη αυτόν τον παράγοντα στην επιλογή της καριέρας του. Τα νέα ταλέντα αναζητούν θέσεις εργασίας με προοπτικές για το μέλλον», τονίζει η επικεφαλής του Linkedin.
Ευκαιρία για τους εργοδότες
Τα τεχνικά-χειρωνακτικά επαγγέλματα (π.χ. ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, ψυκτικοί, μηχανικοί αυτοκινήτων, ειδικευμένοι τεχνίτες), η βιομηχανία και ο κλάδος της υγείας (βοηθοί-νοσηλευτές, παρα-ιατρικά επαγγέλματα), γίνονται όλο και πιο ελκυστικά για τους νέους, σημειώνει η ίδια.
Για τους εργοδότες είναι μια μεγάλη ευκαιρία. Ειδικά σε κλάδους με έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού, οι εταιρείες μπορούν να επωφεληθούν από την αυξανόμενη ελκυστικότητα των πρακτικών επαγγελμάτων, επιμένουν οι σύμβουλοι καριέρας.
Όμως παραμένει ένα πρόβλημα ορατότητας: Πάνω από το ήμισυ των νέων ενηλίκων δεν έχει σχεδόν καμία επαφή με τα ειδικευμένα χειρωνακτικά επαγγέλματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – και ως εκ τούτου τα θεωρεί λιγότερο ελκυστικά.
Το συμπέρασμα των συμβούλων καριέρας, είναι ότι πρέπει να ενταθεί το επιθετικό μάρκετινγκ από τις εταιρείες, ώστε να πείσουν τους νέους κα τις νέες – της εργατικής τάξης – ότι έχουν μέλλον ως τεχνίτες, ξεκινώντας ως φθηνοί μαθητευόμενοι. Σε αυτό το μονοπάτι βαδίζουν και οι Ακαδημίες Επαγγελματικής Κατάρτισης, που εισήγαγε η ελληνική κυβέρνηση, που θα διοικούνται απο επιχειρήσεις και θα καταρτίζουν φθηνούς και αναλώσιμους εργαζόμενους, ειδικού σκοπού.
Οι έξι στους δέκα θα άφηναν δουλειά γραφείου για blue collar jobs
Έρευνα στις ΗΠΑ, της πλατφόρμας εύρεσης εργασίας FlexJobs, διαπίστωσε ότι το 62% των υπαλλήλων γραφείου θα αντάλλαζε τη δουλειά του με κάποια χειρωνακτική εργασία, αν επρόκειτο να έχει μεγαλύτερη σταθερότητα και καλύτερες αποδοχές.
Αντίστοιχη έρευνα, δείχνει ότι οι τέσσερις στους δέκα νέους πτυχιούχους (37%), επιδιώκουν να βρουν δουλειά σε πρακτικά επαγγέλματα ή ως ειδικευμένοι τεχνίτες.
Ο φόβος ότι πολλές διανοητικές – υπαλληλικές θέσεις εργασίας, ιδίως εισαγωγικού επιπέδου (junior level) θα αντικατασταθούν από chatbots και άλλα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης στρέφει πολλούς νέους στις blue collar jobs, θεωρώντας τις πιο «θωρακισμένες» από την ΑΙ.
Το περιοδικό Forbes, κάνει λόγο για «blue collar revolution», επανάσταση για τις δουλειές του μπλε κολάρου, τις οποίες δεν καλοβλέπει μόνο η Gen Z αλλά και οι μεγαλύτερες ηλικίες.
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Η άνοδος της δημοτικότητας των blue collar jobs, έναντι των υπαλληλικών θέσεων εργασίας, προς το παρόν καταγράφεται σε δημοσκοπικό επίπεδο, ως εναλλακτική λύση σε μια ασταθή αγορά εργασίας, παρά ως μαζικό φαινόμενο.
Εξάλλου ούτε τα χειρωνακτικά – τεχνικά επαγγέλματα είναι «αλεξίσφαιρα» από τις τεχνολογικές εξελίξεις, την ψηφιοποίηση-αυτοματοποίηση και την τεχνητή νοημοσύνη.
Η κλασική συμβουλή «γίνε υδραυλικός, θα βγάζεις περισσότερα λεφτά από το να σπουδάσεις», είναι κάτι που το λένε εύκολα οι μεγαλύτεροι στους νεότερους, αλλά δύσκολα θα το έκαναν οι ίδιοι.
Ο ψυκτικός από το Περιστέρι
Στην Ελλάδα, ο μύθος του «ψυκτικού από το Περιστέρι» (για να θυμηθούμε και την ταξική ατάκα του Μητσοτάκη), που δήθεν έχει περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες από τον πτυχιούχο πανεπιστημίου, δεν επαληθεύεται. Ο ένας στους δύο άνεργους στα μητρώα της ΔΥΠΑ είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μαζί με τους απόφοιτους γυμνασίου και όσους δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση, οι μη πτυχιούχοι αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των εγγεγραμμένων ανέργων, σχεδόν 83%.
Μολονότι η ανεργία των πτυχιούχων στην Ελλάδα είναι υψηλότερη από άλλες χώρες της ΕΕ, η ανώτερη και ανώτατη μόρφωση εξακολουθεί να είναι εισιτήριο για υψηλότερους μισθούς. Το κυριότερο όμως είναι ότι η χειρωνακτική εργασία στη χώρα μας πληρώνει βαρύ φόρο αίματος, εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών νόσων – με έναν νεκρό κάθε δυο μέρες και πολλαπλάσιους σοβαρά τραυματίες. Το γιαπί, το πηλοφόρι το μυστρί, το γαλλικό κλειδί και η ατσαλίνα, μπορεί να μην κινδυνεύουν (για την ώρα) από το ΑΙ, αλλά όσοι τα δουλεύουν κινδυνεύουν από την ανεργία, την ανασφάλιστη – μαύρη εργασία, την υπερφορολόγηση μέσω «τεκμηρίων» αλλά και την υψηλή πιθανότητα να σακατευτούν στη δουλειά. Δεν το λες και προνόμιο.
