Πολλοί συμφωνούν πως η πανδημία της Covid 19 αποτέλεσε μια παρένθεση (καθόλου ευκαταφρόνητη) στη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας, στην παγκόσμια οικονομία, στον τρόπο ζωής του καθενός ξεχωριστά και όλων μαζί.
Μετά το σοκ του 2020, η ανεργία σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες έπεσε γρήγορα στα χαμηλά προ της πανδημίας. Οι οικονομίες πέτυχαν εκ νέου το ΑΕΠ που είχαν πριν από την Covid σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Και, όμως, περισσότερο από δύο χρόνια μετά την άρση των lockdown, τουλάχιστον μία αλλαγή φαίνεται να έχει διάρκεια. Και αυτή αφορά τις καταναλωτικές συνήθειες σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες. Μια αλλαγή που, όπως δείχνει, αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά: Καλώς ήρθατε στην εποχή του ερημίτη καταναλωτή!
Πριν από τον κοροναϊό, οι καταναλωτικές δαπάνες για υπηρεσίες βρίσκονταν σε αυξητική τροχιά. Καθώς τα οικονομικά των οικογενειών βελτιώνονταν, αναζητούσαν εμπειρίες πολυτέλειας, καλύτερη υγειονομική περίθαλψη –που κοστολογούνταν υψηλότερα- κ.ά.
Tο ποσοστό των δαπανών στον τομέα των υπηρεσιών παραμένει κάτω από το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν πριν το ξέσπασμα της πανδημίας
Η παρένθεση-σημείο αναφοράς του 2020 οδήγησε σε κατάρρευση τις δαπάνες για υπηρεσίες, από τη διαμονή σε ξενοδοχεία μέχρι το πιο απλό: το κούρεμα.
Οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να περνούν τον περισσότερο χρόνο μέσα στο σπίτι, μια νέα πραγματικότητα που εκτόξευσε τη ζήτηση για αγαθά που θα έκαναν πιο ανεκτό ή καλύτερο τον νέο τρόπο ζωής: από εξοπλισμό για υπολογιστές μέχρι ποδήλατα γυμναστικής.
Ακόμη ξοδεύουμε λιγότερα σε υπηρεσίες
Τρία χρόνια μετά, το ποσοστό των δαπανών στον τομέα των υπηρεσιών παραμένει κάτω από το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν πριν το ξέσπασμα της πανδημίας.
Οι καταναλωτές στις ανεπτυγμένες οικονομίες ξοδεύουν περίπου 600 δισεκατομμύρια δολάρια λιγότερα τον χρόνο από ό,τι το 2019 σε υπηρεσίες.
Από τις έρευνες διαπιστώνεται ότι οι άνθρωποι ενδιαφέρονται λιγότερο για δραστηριότητες αναψυχής που εκτός σπιτιού, όπως ταξίδια και αναψυχή και προτιμούν να διαθέτουν αυτό το μέρος του εισοδήματός τους σε αγαθά διαρκείας, όπως είδη επίπτωσης και ηλεκτρικές συσκευές ή σε ρούχα, φαγητό και καλό κρασί.
Σε χώρες όπου τα lockdown διήρκεσαν λιγότερο, οι συνήθειες των «ερημιτών» έχουν μικρότερο αποτύπωμα.
Αλλού, όμως, η τάση φαίνεται να αποκτά χαρακτηριστικά παθολογίας. Όπως για παράδειγμα στην Τσεχία, η οποία επλήγη βαριά από την Covid, ή στην Αμερική. Η δε Ιαπωνία εμφανίζει μείωση 50% στις κρατήσεις εστιατορίων, στην ψυχαγωγία, αλλά και σε άλλους κλάδους υπηρεσιών.
Τότε… γιατί δεν βρίσκεις τραπέζι στα εστιατόρια;
Στο πρώτο άκουσμα της νέας τάσης –ή νέας κατάστασης (;)- τα στοιχεία δείχνουν ασύμβατα με τα δεδομένα που δείχνουν ότι, για παράδειγμα, μετά την πανδημία είναι πιο δύσκολο από ποτέ να βρεις τραπέζι σε ένα εστιατόριο. Ωστόσο, η πραγματική αιτία για αυτό δεν είναι η υπερβολικά υψηλή ζήτηση, λένε οι ειδικοί, αλλά η περιορισμένη προσφορά. Πλέον, λιγότεροι άνθρωποι θέλουν να εργαστούν στη φιλοξενία – στις ΗΠΑ, π.χ., η απασχόληση στον κλάδο παραμένει χαμηλότερη από ό,τι το 2019. Επιπλέον, το ξέσπασμα της πανδημίας κράτησε ακύρωσε το άνοιγμα νέων εστιατορίων και ξενοδοχείων, που υπό κανονικές συνθήκες θα είχε γίνει το 2020 και το 2021.
Οι ίδιες οι επιχειρήσεις καταγράφουν τη μετατόπιση των 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Στη πρόσφατη ανακοίνωση οικονομικών αποτελεσμάτων, στέλεχος της Darden Restaurants, η οποία διαχειρίζεται μία από τις καλύτερες αλυσίδες εστιατορίων της Αμερικής, την Olive Garden, σημείωσε ότι, σε σχέση με τις περιόδους πριν από την Covid, η επισκεψιμότητα βρίσκεται στο 80% του προ της πανδημίας επιπέδου.
Στον αντίποδα, στη Home Depot, η οποία πουλά εργαλεία επισκευής για οικιακή χρήση, τα έσοδα αυξήθηκαν κατά περίπου 15% σε πραγματικούς όρους σε σύγκριση με το 2019.
Η Goldman Sachs, παρατηρεί ότι ακόμη και σήμερα οι επενδυτές δείχνουν μια προτίμηση στις μετοχές των εταιρειών που το αντικείμενό τους σχετίζεται με παροχές κατ’ οίκον, όπως οι εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου, έναντι άλλων που έχουν να κάνουν με εκτός σπιτιού υπηρεσίες, όπως οι αεροπορικές εταιρείες.
Γιατί αντέχουν συμπεριφορές ερημίτη στους καταναλωτές;
Ο πρώτος πιθανός λόγος, σύμφωνα με τον Economist, είναι ότι κάποιοι έχουν πάθει… αρρωστοφοβία. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, η χρήση αυτοκινήτου βρίσκεται στα προ Covid επίπεδα, αλλά η χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς είναι αρκετά μειωμένη.
Οι άνθρωποι φαίνονται επίσης λιγότερο πρόθυμοι για κοντινές και προσωπικές υπηρεσίες. Στις ΗΠΑ, οι δαπάνες για κομμωτήρια και προσωπική περιποίηση είναι 20% χαμηλότερες από την τάση πριν από τον κοροναϊό, ενώ οι δαπάνες για καλλυντικά, αρώματα κ.λπ., είναι αυξημένες κατά 25%.
Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με τα πρότυπα εργασίας. Σχεδόν σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες, οι άνθρωποι εργάζονται τώρα περίπου μία μέρα την εβδομάδα από το σπίτι, σύμφωνα με τον Cevat Giray Aksoy του King’s College του Λονδίνου. Αυτό αυτομάτως μειώνει τη ζήτηση για υπηρεσίες που αγοράζει κανείς στο γραφείο, όπως είναι τα μεσημερινά γεύματα, και αυξάνει τη ζήτηση για προϊόντα που φτιάχνει κανείς μόνος του. Πέρυσι οι Ιταλοί ξόδεψαν 34% περισσότερα σε γυάλινα σκεύη αποθήκευσης φαγητού, επιτραπέζια και οικιακά σκεύη από ό,τι το 2019.
Το τρίτος λόγος έχει να κάνει με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι συνολικά τα πράγματα και τη ζωή τους. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τις ΗΠΑ, πέρυσι οι άνθρωποι κοιμόντουσαν 11 λεπτά περισσότερο την ημέρα από ό,τι το 2019. Επίσης ξόδευαν λιγότερα για συμμετοχή μέλους σε κλαμπ και άλλες κοινωνικές δραστηριότητες και περισσότερο σε μοναχικές ασχολίες, όπως η κηπουρική και η ενασχόληση με τα κατοικίδια.
Ως ενδεικτικό της μικρότερης συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού και της νέας μοναχικότητας που έφερε η πανδημία αναφέρεται και το γεγονός ότι οι παγκόσμιες διαδικτυακές αναζητήσεις για… πασιέντζα είναι σχεδόν διπλάσιες από όσο πριν την Covid.
Μήπως τελικά η μεγαλύτερη κληρονομιά της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης ήταν να απομακρύνει τους ανθρώπους;
Πηγή: Ot.gr
