Ευεργετικά για τους ασθενείς είναι τα αποτελέσματα από πολλές καινοτόμες θεραπείες, οι οποίες έχουν πετύχει αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 10,4 μήνες επιπλέον από το 1995. Τα θετικά αποτελέσματα αυτά είναι ορατά κυρίως σε ασθενείς με σοβαρές παθήσεις όπως ο καρκίνος, σοβαρά νοσήματα του αναπνευστικού όπως η κυστική ίνωση, τα καρδιαγγειακά και νευρολογικά νοσήματα, καθώς και μια σειρά από σπάνιες παθήσεις.
Η συμβολή της καινοτομίας στην υγεία φάνηκε πιο άμεσα στη διάρκεια της πανδημίας του κοροναϊού, με τα νέα εμβόλια και φάρμακα.
Παρόλα αυτά όμως, η πρόσβαση των ασθενών στις νέες αυτές θεραπείες δεν είναι δεδομένη, καθώς οι υπέρογκες υποχρεωτικές επιστροφές που καταβάλλει η φαρμακοβιομηχανία, όπως και οι πολλαπλές διαδικασίες αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης των τιμών τους οδηγούν σε καθυστερήσεις στην έγκριση και διάθεσή τους στην εσωτερική αγορά. Οι καθυστερήσεις αυτές υπάρχουν μάλιστα, παρά τη δυνατότητα να φτάνουν στη χώρα μας – μέσω του ΙΦΕΤ – φάρμακα που έχουν ήδη κυκλοφορήσει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά όχι και στη δική μας.
Το γεγονός αυτό υποδηλώνει τις ανισότητες υγείας που υπάρχουν, καθώς λίγοι είναι οι ασθενείς που καταφέρνουν να ολοκληρώσουν αυτήν την κατ΄ εξαίρεση διαδικασία. Και επιπλέον, στο μεσοδιάστημα που μεσολαβεί μέχρι την άφιξη του καινοτόμου φαρμάκου, οι χρονοβόρες διαδικασίες συχνά έχουν ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της υγείας του ασθενή και την αχρήστευση είτε του φαρμάκου είτε της θεραπευτικής του δυνατότητας, αφού η νόσος έχει προχωρήσει σε επόμενο στάδιο και χρειάζεται άλλου είδους διαχείριση.
Στα δεδομένα αυτά αναφέρθηκαν η διοίκηση του PhARMA Innovation Forum Greece (PIF) και εκπρόσωποι οργανώσεων ασθενών, στο πλαίσιο παρουσίασης του αποτυπώματος της καινοτομίας για τους ασθενείς, την οικονομία και την κοινωνία στην Ελλάδα.
Χρειάζονται 10 έως 15 χρόνια και περίπου 2 δις δολάρια για να αναπτυχθεί ένα επιτυχημένο φάρμακο
Το διοικητικό συμβούλιο του Pharma Innovation Forum
Το «αποτύπωμα» του PIF
Η πρόεδρος του PIF Λαμπρίνα Μπαρμπετάκη επεσήμανε ότι «το PhARMA Innovation Forum Greece ταυτίζεται με την καινοτομία στην υγεία. Ως καινοτομία ορίζουμε την επένδυση που επιστρέφει αυξημένο προσδόκιμο και βελτιωμένη ποιότητα ζωής για τους πολίτες στην Ελλάδα, ραγδαίες προόδους στην αντιμετώπιση απειλητικών για τη ζωή ασθενειών και προστιθέμενη αξία στο υγειονομικό σύστημα, την οικονομία της χώρας και το κοινωνικό σύνολο».
Σύμφωνα με μελέτη της KPMG για την περίοδο2019-2021, στοιχεία της οποίας παρουσίασε ο Γενικός Διευθυντής του PIF Ιωάννης Κωτσιόπουλος, από τις 26 εταιρείες μέλη του PIF καταγράφηκαν 4.100 άμεσες θέσεις απασχόλησης υψηλής κατάρτισης (οι μισές αφορούν γυναίκες), 520 προγράμματα υποστήριξης για 90.000 ασθενείς, 1.400 και πλέον κλινικές μελέτες που έδωσαν πρώιμη πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες σε χιλιάδες ασθενείς, αλλά και 87 καινοτόμες θεραπείες που αναμένονται τα προσεχή χρόνια στην Ελλάδα. Ο κ. Κωτσιόπουλος αναφέρθηκε επίσης στις εξοικονομήσεις που προκύπτουν χάρη στην φαρμακευτική καινοτομία για το υγειονομικό σύστημα από τη μείωση της ανάγκης περίθαλψης, εντατικής νοσηλείας και χειρουργείων ή από τη χρήση δεδομένων και τις δυνατότητες εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας».
Επίσης, έγινε λόγος για 740 προγράμματα εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας με 480.000 ωφελούμενους πολίτες και 100 προγράμματα για την προστασία του περιβάλλοντος με 350.000 ωφελούμενους.
Τέλος, επισημάνθηκε πως κατά την περίοδο 2019 – 2021, οι εταιρείες μέλη του PIF συνεισέφεραν περίπου 4 δις. ευρώ στην Ελληνική οικονομία μέσω υποχρεωτικών επιστροφών, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,8% του ΑΕΠ.
Συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη από τις φαρμακευτικές, το κράτος και τους ασθενείς
Ανισότητες υγείας
Η κ. Μπαρμπετάκη ανέφερε ότι το PIF βρίσκεται σε συζητήσεις με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας για τη διαμόρφωση της νέας φαρμακευτικής πολιτικής, με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών στις νέες θεραπείες, καθώς η διαδικασία του ΣΗΠ και η εισαγωγή μέσω ΙΦΕΤ δεν αποτελεί λύση για το σύνολο των ασθενών της κάθε θεραπευτικής κατηγορίας. «Να έρθει ένα φάρμακο για έναν ασθενή, αυτό δεν είναι επιτυχία», είπε η κ. Μπαρμπετάκη χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι για κάθε καινοτόμο φάρμακο υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα υποστήριξης.
Από την πλευρά της το μέλος του ΔΣ του PIF Υβόνη Παπαστελλάτου αναφέρθηκε στο έμμεσο όφελος της καινοτομίας όπου ο ασθενής ακολουθεί τη θεραπεία και δεν αισθάνεται ασθενής, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στην ποιότητα ζωής, αλλά και στην παραγωγικότητα.
Την οπτική των ασθενών έδωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Πνεύμονα και υπεύθυνος ψηφιακής υγείας της Ένωσης Ασθενών Ελλάδος Δημήτρης Κοντοπίδης τονίζοντας ότι η κατ΄ εξαίρεση διαδικασία μπορεί να πετύχει θεραπεία για 30 ασθενείς, αφήνοντας άλλους 700 της ίδιας κατηγορίας χωρίς θεραπεία. Είναι δε τόσο χρονοβόρα, που η καθυστέρηση λήψης μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της νόσου σε επόμενο στάδιο, πχ. Θεραπεία για πνευμονική ίνωση να οδηγήσει στην ανάγκη μεταμόσχευσης.
Αντίστοιχα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου Γιώργος Καπετανάκης, παρατήρησε ότι η καθυστέρηση μπορεί να είναι τέτοια που τα φάρμακα μπορεί να λήξουν.
Οι υποχρεωτικές επιστροφές
Η κ. Μπαρμπετάκη αναφερόμενη στις υποχρεωτικές επιστροφές rebate και clawback που είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη, τόνισε πως «αναμένεται να φτάσουν στο 58% μέχρι το 2026. Ήδη, το 2022 αυτό το ποσοστό εκτοξεύθηκε σχεδόν στο 70% για φάρμακα και σωτήριες θεραπείες σοβαρών παθήσεων που χορηγούνται στο νοσοκομείο για νοσηλευόμενους ή και περιπατητικούς ασθενείς (κατηγορίες 1A, 1B). Το ποσοστό αυτό, αποτελεί πρόκληση για τη βιωσιμότητα της καινοτομίας στο χώρο της υγείας».
Υπογράμμισε ότι «η ενίσχυση της κρατικής χρηματοδότησης για το φάρμακο, οι διαρθρωτικές αλλαγές και η διεύρυνση της πρόσβασης των ασθενών στην καινοτομία πρέπει να αποτελέσουν άμεσες πολιτικές προτεραιότητες».
Καταλήγοντας, ο αντιπρόεδρος του PIF Christian Rodseth, επισήμανε πως «χρειάζονται 10 έως 15 χρόνια και περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια για να αναπτυχθεί ένα επιτυχημένο φάρμακο. Είναι λοιπόν καθοριστικής σημασίας η προσπάθεια αυτή να υποστηριχθεί από όλους έτσι ώστε το ανεκτίμητο αποτύπωμα της καινοτομίας στη Δημόσια Υγεία που παρουσιάζουμε σήμερα, να διατηρηθεί και να πολλαπλασιαστεί στο μέλλον προς όφελος των Ελλήνων ασθενών, της οικονομίας και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου».
