Τα τελευταία χρόνια, αν και η κατηγορία των SUV κάθε μεγέθους
έχει κυριαρχήσει στην αγορά, τα καθαρόαιμα
off-roaders
εξαφανίζονται. Είναι χαρακτηριστικό, ότι πλέον δεν
υπάρχει προσιτό «παραδοσιακό» τετρακίνητο μοντέλο για να αγοράσει
κάποιος, εκτός του Suzuki Jimny που διατίθεται
αποκλειστικά ως επαγγελματικό. Κατασκευές όπως Jeep
Wrangler και Land Rover Defender,
ξεφεύγουν σε χρήματα και πλησιάζουν ή και ξεπερνούν τις
100.000 €.
Παλαιότερα τα πράγματα δεν ήταν έτσι. Αν ήθελες, αγόραζες φθηνό
και ικανό τετρακίνητο και οι προτάσεις στην αγορά ήταν πολλές.
Στην Ελλάδα μια από τις δημοφιλέστερες ήταν το
LADA Niva.
Σκληροτράχηλο και σπαρτιάτικο, δεν παρείχε καμία απολύτως άνεση
στους επιβάτες, αλλά μπορούσε να τους ταξιδέψει παντού. Το
εσωτερικό του αποτελείται από… τιμόνι, καθίσματα και μια
κεντρική κονσόλα με ελάχιστους διακόπτες, για το
ξεθάμπωμα του παρμπρίζ ή στις πλουσιότερες εκδόσεις, του Air
Condition.
Χαμηλότερα όμως, βρίσκουμε και τρεις λεβιέδες που
μοιάζουν με μοχλούς ταχυτήτων. Ο μεγαλύτερος είναι ο
κλασικός που μέσω αυτού, επιλέγουμε την επιθυμητή σχέση στο σασμάν.
Τι κάνουν όμως οι άλλοι δύο; Ας αρχίσουμε από τα
βασικά. Το LADA Niva ανήκει στη σχολή των 4×4 παλαιάς κοπής. Έχει
μόνιμη τετρακίνηση με… κλασική δομή, δηλαδή με τρία διαφορικά και
όχι κάποιο αυτόματο σύστημα με πολύδισκους συμπλέκτες που συναντάμε
πλέον στα περισσότερα τετρακίνητα.
Οι δύο μικροί λεβιέδες βρίσκονται εκεί για να ελέγχει ο
οδηγός το κεντρικό διαφορικό και το κιβώτιο υποπολλαπλασιασμού των
σχέσεων. Με τον έναν λεβιέ επιλέγουμε αν το κεντρικό
διαφορικό θα είναι κλειδωμένο ή ελεύθερο και με τον άλλον, αν θα
χρησιμοποιήσουμε τις «κοντές» σχέσεις ή τις κανονικές.
Τι σημαίνει «κλείδωμα
διαφορικού» και «κοντές σχέσεις»;
Αν ακόμα δεν καταλάβατε, μην ανησυχείτε. Ελάχιστα αυτοκίνητα
σήμερα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους. Το
κλείδωμα του κεντρικού διαφορικού χρησιμεύει σε δύσκολα εκτός
δρόμου κομμάτια και αυτό που κάνει, είναι να μοιράζει τη
ροπή σε σταθερό ποσοστό ανάμεσα στον εμπρός και τον πίσω άξονα. Αν
σε ένα εμπόδιο το Niva κολλήσει, ο εμπρός άξονας σπινάρει στη
γλιστερή λάσπη και ο πίσω έχει πρόσφυση, κλειδώνοντας το κεντρικό
διαφορικό το σύστημα θα δώσει περισσότερη κίνηση
πίσω αξιοποιώντας το «πάτημα» των τροχών και το όχημα θα
βγει από τη δύσκολη θέση.
Όπως είπαμε, το LADA Niva έχει τρία διαφορικά. Σε κάποια
μοντέλα συναντάμε δυνατότητα κλειδώματος και στο πίσω, αλλά και στο
εμπρός διαφορικό, εκτός του κεντρικού. Το ρωσικό 4×4 όμως,
μπορεί να κλειδώσει μόνο το κεντρικό. Το εμπρός και το πίσω, είναι
«ελεύθερα». Από την άλλη, οι «κοντές» σχέσεις αναλαμβάνουν
να δώσουν περισσότερη ροπή σε απαιτητικές συνθήκες.
Σκεφτείτε ότι επιλέγοντάς τες, το αυτοκίνητο μπορεί να
«σκαρφαλώσει» πολύ πιο εύκολα σε απότομα, ανηφορικά περάσματα. Οι
κοντές σχέσεις επιτρέπουν στις στροφές του κινητήρα να βρίσκονται
πολύ ψηλά, εκεί που αποδίδει τα μέγιστα, ενώ το όχημα κινείται πολύ
αργά, με λιγότερα από 10 km/h.
Για να καταλάβετε καλύτερα, σκεφτείτε ότι πάτε να ανεβείτε μια
ανηφόρα με τη δεύτερη ταχύτητα στο κιβώτιο. Αν είναι πολύ απότομη,
κάποια στιγμή θα πρέπει να κατεβάσετε και να βάλετε την
πρώτη. Τα καθαρόαιμα 4×4 έχουν τις κοντές σχέσεις για τις
περιπτώσεις που ούτε η πρώτη δεν φτάνει
προκειμένου να προχωρήσει το όχημα. Το «ζόρι» μπορεί να μην έρχεται
αποκλειστικά από την ανηφόρα. Σε ένα πέρασμα εκτός δρόμου, το
ανάγλυφο του εδάφους και η μειωμένη πρόσφυση από λάσπες,
χώμα κλπ δυσκολεύουν την κατάσταση. Με τις κοντές σχέσεις,
ο οδηγός έχει καλύτερο έλεγχο και το αυτοκίνητο δουλεύει με
υψηλότερες στροφές, άρα δίνει περισσότερη δύναμη για να
προχωρήσει και παράλληλα, η ταχύτητα διατηρείται χαμηλά,
στα επιθυμητά επίπεδα.
