Το εκρηκτικό μείγμα από τις συνεχόμενες ανατιμήσεις προϊόντων σε συνδυασμό με τους χαμηλούς μισθούς κατατάσουν τους Έλληνες στους πλέουν απαισιόδοξους της Ευρώπης σε ότι αφορά την πορεία της οικονομίας και της οικονομικής τους κατάστασης.
Η τελευταία έρευνα προσδοκιών καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) η οποία πραγματοποιήθηκε μεταξύ 19.000 πολιτών σε 11 χώρες της Ευρωζώνης που αντιστοιχούν στο 94% του πληθυσμού της και στο 94% του ΑΕΠ της δείχνουν μία μεγάλη απόκλιση των προσδοκιών των Ελλήνων από τους άλλους Ευρωπαίους κατατάσοντας μοιραία τους Έλληνες πολίτες στους πλέουν απαισιόδοξους.
Τα ευρήματα της έκθεσης της ΕΚΤ
Με την αγοραστική δύναμη μερίδας καταναλωτών να βρίσκεται στο ναδίρ αδυνατώντας να εξυπηρετήσουν βασικές τους ανάγκες αλλά και πολλούς να «ξύνουν τον πάτο του βαρελιού» για να βγάλουν τον μήνα, μόνο έκπληξη δεν προκαλούν τα ευρήματα της ΕΚΤ.
Συγκεκριμένα:
Στο ερώτημα «πόσο υψηλότερα/χαμηλότερα θεωρείτε ότι θα είναι γενικά οι τιμές μετά από 12 μήνες στη χώρα που ζείτε;», η διάμεση προσδοκία των Ελλήνων είναι ότι θα αυξηθούν κατά 10% (Δεκέμβριος 2023). Αν και παρατηρείται μια μικρή αποκλιμάκωση σε σχέση με τέσσερις μήνες το ποσοστό είναι με διαφορά το μεγαλύτερο όταν το αντίστοιχο ποσοστό στη Ευρωζώνη είναι μόλις 3,2%.
Στη λίστα των «11» η δεύτερη χώρα με τις υψηλότερες πληθωριστικές προσδοκίες των πολιτών βρίσκεται η Πορτογαλία με 6%.
Μια πιθανή εξήγηση για το υψηλό ποσοστό των Ελλήνων, παρά την εκτόνωση των πληθωριστικών πιέσεων είναι οι υψηλές τιμές των τροφίμων που «έτρεξαν» με ετήσιο (2023) ρυθμό 8,9% τον τελευταίο μήνα.
Η έρευνα μετρά και τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό μετά από τρία χρόνια με τους Έλληνες να εκτιμούν που θα «τρέξει» με ρυθμούς πάνω από 9% όταν το μέσο όρο στην Ευρωζώνη εκτιμά πως θα είναι στο 2,5%.
Χαμηλές πτήσεις για τους Έλληνες και στο ερώτημα «πόσο περίπου αναμένετε να αυξηθεί/μειωθεί το καθαρό εισόδημα των νοικοκυριών σας τους επόμενους 12 μήνες».
Απαντούν (Δεκέμβριος 2023) μείωση 2% έναντι αύξησης 1,2% που αναμένουν οι πολίτες στην Ευρωζώνη.
Μια πιθανή εξήγηση για την απαισιοδοξία των Ελλήνων ίσως να συνδέεται με τις προσδοκίες για υψηλό πληθωρισμό τροφίμων.
Μείωση των εισοδημάτων και αύξηση των δαπανών αναμένουν μέσα στο 2024 οι Έλληνες
Όσον αφορά τις δαπάνες, τα ελληνικά νοικοκυριά, αναμένουν (Δεκέμβριος 2023) ότι θα αυξηθούν το επόμενο 12μηνο κάτι λιγότερο από 10% ενώ κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη πιστεύουν ότι οι αυξήσεις θα κινηθούν στο 3,6%.
Χαμηλές είναι οι προσδοκίες των Ελλήνων και για την ανάπτυξη το επόμενο 12μηνο (2024). Οι Έλληνες, τον Δεκέμβριο του 2023, ανέμεναν ύφεση μεγαλύτερη από το 4%, παρά το θετικό πρόσημο που καταγράφηκε τόσο το 2022 όσο και το 2023. Αρνητικό είναι το πρόσημο για την πορεία του ΑΕΠ και στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης με το μέσο όρο να απαντά πως θα κινηθεί αρνητικά (ύφεση) με ένα ποσοστό που αγγίζει το 1,5%.
Με το «δείκτη απαισιοδοξίας» να βρίσκεται ψηλά μια έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) ίσως και να εξηγεί την τάση αυτή.
Η μείωση ακόμη και αγορών τροφίμων και ειδών καθημερινής ανάγκης, η ακύρωση δαπανών για ταξίδια και ψυχαγωγία και η αναβολή κοστοβόρων εργασιών για το σπίτι ή το αυτοκίνητο φανερώνουν πως οι πληθωριστικές τάσεις έχουν επηρεάσει τις συνήθειες των ελλήνων καταναλωτών.
Παρατηρείται μια «ξεκάθαρη μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Όπως φαίνεται μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά».
Δεν φτάνουν τα λεφτά
Συγκεκριμένα:
- Το 75% (έναντι 71% τον Ιανουάριο 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.
- Το 52% (έναντι 50% τον Ιανουάριο) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.
- Το 55% (έναντι 55% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
- Το 48% (έναντι 40% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.
- Το 28% (έναντι 24% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.
- Το 28% (έναντι 29% τον Ιανουάριο) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.
- Το 15% (έναντι 11% τον Ιανουάριο) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.
Ο «εφιάλτης» των ελληνικών νοικοκυριών αποτυπώνεται και στο γεγονός πως μόλις 4% του κοινού δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.
