Σε μια δέσμη μέτρων «που θα πρέπει να αποτελέσουν προτεραιότητα για τη βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση της τρέχουσας κρίσης» στον αγροτικό τομέα κατέληξε το Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, που συνεδρίασε σήμερα υπό την «καυτή ανάσα» των νέων διαμαρτυριών αγροτών, που διαδήλωσαν με τα τρακτέρ τους στις Βρυξέλλες. Παράλληλα, το Συμβούλιο «προσέφερε πολιτική καθοδήγηση για τα επόμενα βήματα, καθώς και για διαρθρωτικές αλλαγές σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο».
«Ακούμε τους αγρότες»
«Το αποτέλεσμα της συνάντησής μας δείχνει ότι ακούμε τους αγρότες και τους ακούμε δυνατά και καθαρά. Δεσμευόμαστε να συμβάλουμε στην ανακούφιση των πιέσεων που αντιμετωπίζουν και να τους προσφέρουμε συγκεκριμένες λύσεις. Οι προτεραιότητες για τα μέτρα απλούστευσης στα οποίες συμφωνήσαμε θα μειώσουν το διοικητικό βάρος για τους γεωργούς και θα τους δώσουν την ευελιξία που χρειάζονται» δήλωσε ο David Clarinval, Αναπληρωτής Πρωθυπουργός του Βελγίου και Υπουργός για τους αυτοαπασχολούμενους, τις ΜΜΕ και τη γεωργία, τη θεσμική μεταρρύθμιση και τη δημοκρατική ανανέωση. «Κοιτάμε επίσης μπροστά στο μέλλον, για να βελτιώσουμε τη θέση των γεωργών στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τηρούμε τις δεσμεύσεις μας για περιβαλλοντική βιωσιμότητα», πρόσθεσε.
Οι υπουργοί σημείωσαν ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του της 1ης Φεβρουαρίου 2024, υπενθύμισε τον ουσιαστικό ρόλο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) στην αντιμετώπιση των ανησυχιών που εξέφρασαν οι γεωργοί και ανέθεσε στο Συμβούλιο Γεωργίας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσουν τις σχετικές διεργασίες.
Κατά τη σύνοδό του, το Συμβούλιο Γεωργίας εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις πρόσφατες αποφάσεις που ανακοίνωσε η Επιτροπή στο πλαίσιο αυτό, όπως η μερική εξαίρεση από τους κανόνες για τις εκτάσεις που βρίσκονται σε αγρανάπαυση, το λεγόμενο πρότυπο καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης 8 (GAEC 8), η απόσυρση της πρότασης κανονισμού για τη βιώσιμη χρήση των φυτοφαρμάκων (SUR) και οι πρόσθετες διασφαλίσεις στην προτεινόμενη ανανέωση των μέτρων για τις εισαγωγές από την Ουκρανία.
Στο πλαίσιο της ανταλλαγής απόψεων, το Συμβούλιο συζήτησε τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που αποσκοπούν στην απλούστευση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί και τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να αντιδράσει στις ανησυχίες των γεωργών. Τα μέτρα αυτά επικεντρώνονται στη μείωση του διοικητικού φόρτου και της γραφειοκρατίας τόσο για τους γεωργούς όσο και για τις εθνικές διοικήσεις.
Τι αποφασίστηκε
Μία από τις δράσεις που συμφώνησε το Συμβούλιο αφορά τις αλλαγές στους κανόνες για το πρότυπο GAEC 1, το οποίο επιβάλλει την απαίτηση να διατηρούνται σταθερές οι εκτάσεις μόνιμων βοσκοτόπων σε σχέση με το έτος αναφοράς 2018.
Σύμφωνα με το πρότυπο GAEC 1, θα μπορούσε να ζητηθεί από πρώην κτηνοτρόφους με μεγάλες εκτάσεις βοσκοτόπων, οι οποίοι αναγκάστηκαν λόγω των διαταραχών της αγοράς στον τομέα του κρέατος και των γαλακτοκομικών προϊόντων να στραφούν στην παραγωγή αροτραίων καλλιεργειών, να μετατρέψουν τις αροτραίες εκτάσεις τους σε μόνιμους βοσκοτόπους. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια εισοδήματος για τους εν λόγω γεωργούς. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πρόταση της Επιτροπής να τροποποιήσει τους κανόνες GAEC 1 έως τα μέσα Μαρτίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται υπόψη οι διαρθρωτικές αλλαγές που προκαλούνται από τη μείωση του ζωικού κεφαλαίου και ότι οι γεωργοί χωρίς ζωικό κεφάλαιο δεν υποχρεούνται να μετατρέψουν τις αρόσιμες εκτάσεις σε βοσκότοπους ή χορτολιβαδικές εκτάσεις.
Όσον αφορά το GAEC 6, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να επανεξετάσει τις πρακτικές που είναι δυνατόν να καλύψουν τα εδάφη, ώστε να ληφθούν υπόψη τα περιφερειακά χαρακτηριστικά, ώστε οι γεωργοί να επωφεληθούν από μεγαλύτερη ευελιξία. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει αυτή τη δυνατότητα και θα υποβάλει κατευθυντήριες γραμμές τον Απρίλιο.
ΚΑΠ και «ανωτέρα βία»
Ένα άλλο μέτρο που χαιρέτισαν οι υπουργοί είναι η επικείμενη επανεξέταση από την Επιτροπή της μεθοδολογίας για την αξιολόγηση της ποιότητας του συστήματος παρακολούθησης περιοχών (AMS). Το AMS είναι ένα σύστημα που βασίζεται στην αυτοματοποιημένη ανάλυση δορυφορικών εικόνων από το Copernicus. Η αναθεώρηση αυτή, η οποία αναμένεται τον Μάρτιο του 2024, θα συμβάλει σημαντικά στη μείωση του αριθμού των επισκέψεων των εθνικών διοικήσεων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις κατά 50% ή και περισσότερο.
Επιπλέον, το Συμβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή θα δημοσιεύσει επεξηγηματικό σημείωμα για να εξηγήσει και να αποσαφηνίσει τη χρήση της λεγόμενης έννοιας της ανωτέρας βίας ή των εξαιρετικών περιστάσεων.
Η έννοια αυτή διασφαλίζει ότι στους γεωργούς οι οποίοι δεν μπορούν να εκπληρώσουν όλες τις απαιτήσεις της ΚΑΠ λόγω εξαιρετικών και απρόβλεπτων γεγονότων που δεν βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους (όπως σε περιπτώσεις σοβαρών ξηρασιών ή πλημμυρών) δεν θα τους επιβληθούν κυρώσεις. Η δημοσίευση αυτού του σημειώματος έτυχε θετικής υποδοχής από τους υπουργούς γεωργίας, οι οποίοι είχαν προηγουμένως τονίσει τη σημασία της βελτίωσης της επικοινωνίας με τους γεωργούς και της διασφάλισης ότι έχουν επαρκή πληροφόρηση σχετικά με τη στήριξη της ΚΑΠ.
Όπως ζήτησαν τα κράτη μέλη, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συνεργαστεί μαζί τους προκειμένου να καθορίσει πιθανούς τρόπους εξορθολογισμού των ελέγχων, με στόχο τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τους γεωργούς.
Το Συμβούλιο εξέφρασε επίσης την ικανοποίησή του για την επικείμενη έρευνα που απευθύνεται στους αγρότες και την οποία η Επιτροπή θα ξεκινήσει τον Μάρτιο, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι φωνές των αγροτών θα ακουστούν. Οι υπουργοί Γεωργίας υπογράμμισαν τη σημασία αυτής της διαδικασίας, η οποία αποσκοπεί στον εντοπισμό των κύριων πηγών ανησυχίας των γεωργών και στην κατανόηση των στοιχείων που απορρέουν από τους κανόνες της ΚΑΠ και οδηγούν σε μεγαλύτερο διοικητικό φόρτο. Τα αποτελέσματα της έρευνας, μαζί με μια λεπτομερή ανάλυση, αναμένεται να δημοσιευθούν από την Επιτροπή το φθινόπωρο του 2024.
«Να απλουστευθεί η τροποποίηση των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ»
Επιπλέον, το Συμβούλιο συμφώνησε ότι η διαδικασία τροποποίησης των στρατηγικών σχεδίων της ΚΑΠ θα πρέπει να απλουστευθεί. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή δεσμεύτηκε να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για να τα βοηθήσει να απλοποιήσουν τις παρεμβάσεις τους και να διευκολύνουν τις τροποποιήσεις των στρατηγικών σχεδίων.
Εκτός από αυτές τις βραχυπρόθεσμες δράσεις που αποσκοπούν στην απλούστευση της καθημερινότητας των γεωργών και στη μείωση του διοικητικού φόρτου τόσο για τους γεωργούς όσο και για τις εθνικές διοικήσεις, οι υπουργοί τόνισαν ότι απαιτείται επίσης μια μακροπρόθεσμη προσέγγιση. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο επέμεινε να εξετάσει τρόπους βελτίωσης της κατάστασης των γεωργών μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα, συμπεριλαμβανομένης της θέσης τους στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
Το Συμβούλιο επέμεινε επίσης ότι είναι αναγκαία η αναθεώρηση των βασικών πράξεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Η αναθεώρηση αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό.
Στρατηγικός διάλογος
Έχοντας αυτόν τον γενικό στόχο κατά νου, οι υπουργοί γεωργίας παρείχαν πολιτική καθοδήγηση για τη βελτίωση του ρόλου των γεωργών ως εγγυητών της επισιτιστικής ασφάλειας, της ΕΕ, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι τηρούνται οι δεσμεύσεις μας για περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Αυτό θα απαιτούσε στοχευμένες τροποποιήσεις των βασικών πράξεων της ΚΑΠ, τη διασφάλιση ισορροπίας στις επιπτώσεις των εμπορικών συμφωνιών και τη βοήθεια προς τις ουκρανικές γεωργικές εξαγωγές για να φτάσουν στις παραδοσιακές τους αγορές.
Το Συμβούλιο κάλεσε την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας να συνεχίσει να εξετάζει τις υποδείξεις και τις προτάσεις που συζήτησαν οι υπουργοί, σύμφωνα με την πολιτική καθοδήγηση που παρείχαν οι υπουργοί, και να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο.
Παράλληλα, θα συνεχιστεί ο στρατηγικός διάλογος για το μέλλον της γεωργίας που ξεκίνησε η Επιτροπή, προκειμένου να προσδιοριστούν τρόποι μακροπρόθεσμης βελτίωσης της ΚΑΠ. Η Προεδρία υπογράμμισε τη σημασία της διασφάλισης ότι οι φωνές των κρατών μελών θα ακουστούν σε αυτή τη διαδικασία.
Τέλος, η Προεδρία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα υποβάλει έκθεση για τα αποτελέσματα της συνόδου του Συμβουλίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
