Με τις μετακινήσεις να έχουν περιοριστεί αισθητά – στην Αθήνα
αλλά και όλες τις πόλεις – λόγω της πανδημίας του κορονοϊού,
η ατμοσφαιρική ρύπανση που οφείλεται στην κυκλοφορία των
οχημάτων έχει φυσιολογικά μειωθεί.
Πόσο όμως;
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημοσιοποίησε τα
ευρήματα της Διεύθυνσης Κλιματικής Αλλαγής & Ποιότητας της
Ατμόσφαιρας (ΚΑΠΑ).
Η σύγκριση των τιμών συγκέντρωσης διοξειδίου του αζώτου
(ΝΟ2) έγινε το χρονικό διάστημα από τις 11 Μαρτίου (ημέρα που
έκλεισαν όλα τα σχολεία) έως τις 30 Μαρτίου 2020, με το αντίστοιχο
μέσο όρο της προηγούμενης τριετίας (2017-2019).
Στους πίνακες 1, 2 και 3 που ακολουθούν γίνεται σύγκριση των
μέσων τιμών συγκέντρωσης για τους ρύπους διοξείδιο του αζώτου (ΝΟ2)
και αιωρούμενα σωματίδια (ΑΣ10 και ΑΣ2,5), για το χρονικό διάστημα
11 Μαρτίου έως και 30 Μαρτίου 2020, με το αντίστοιχο διάστημα της
τριετίας 2017-2019. Για τη σύγκριση έχουν επιλεγεί οι σταθμοί
κυκλοφορίας του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Ατμοσφαιρικής
Ρύπανσης (ΕΔΠΑΡ) ΠΑΤΗΣΙΩΝ και ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ καθώς και ο περιαστικός
σταθμός ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ, που επηρεάζεται σημαντικά λιγότερο από την
κυκλοφορία. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί από τη βάση δεδομένων των
μετρήσεων των σταθμών, που την ευθύνη λειτουργίας τους έχει το
Τμήμα Ποιότητας Ατμόσφαιρας, της Δ/νσης ΚΑΠΑ, του ΥΠΕΝ.
Η σύγκριση γίνεται για τους ρύπους ΝΟ2 που είναι κατ΄ εξοχήν
ρύπος που επηρεάζεται από την κυκλοφορία, ΑΣ10 και ΑΣ2,5, όπου η
συμμετοχή της κυκλοφορίας στις συγκεντρώσεις, είναι επίσης
σημαντική. Επισημαίνουμε ότι, επειδή φαινόμενα μεταφοράς σκόνης από
απομακρυσμένες ξηρές περιοχές (Σαχάρα) συνεισφέρουν στις
μετρούμενες συγκεντρώσεις των ΑΣ10, η σύγκριση πραγματοποιείται και
για τα ΑΣ2,5 που είναι κυρίως ανθρωπογενούς προέλευσης. Το χρονικό
διάστημα που εξετάζεται είναι από την 11η Μαρτίου, όπου άρχισαν τα
περιοριστικά μέτρα (κλείσιμο σχολείων), μέχρι και την 30η Μαρτίου,
όπου τα μέτρα περιορισμού λόγω του covid-19 κλιμακώθηκαν
περεταίρω.
Τα επίπεδα των εκπομπών επίσης, από την
κυκλοφορία των οχημάτων θεωρείται βέβαιο ότι έχουν επηρεαστεί λόγω
των περιοριστικών μέτρων που έχουν ληφθεί για τον covid 19, σε
σχέση με προηγούμενες χρονικές περιόδους. Οι
συγκεντρώσεις των ρύπων, όμως, στην ατμόσφαιρα
είναι συνάρτηση όχι μόνο των εκπομπών, αλλά και της ατμοσφαιρικής
χημείας και φυσικής.
Η ποιότητα της ατμόσφαιρας εξαρτάται συνδυαστικά αφενός
από τις εκπομπές
ατμοσφαιρικών ρύπων από τις διάφορες πηγές, όπως εν
προκειμένω η κυκλοφορία και αφετέρου από τις επικρατούσες
μετεωρολογικές
συνθήκες. Για το λόγο αυτό εξετάστηκαν για τα
αναφερόμενα χρονικά διαστήματα και οι σχετικοί μετεωρολογικοί
παράμετροι (κατεύθυνση και ταχύτητα ανέμου).
Στα ακόλουθο σχήμα 1 παρουσιάζονται οι συχνότητες εμφάνισης (%),
των διευθύνσεων του ανέμου στο σταθμό Γεωπονική για το χρονικό
διάστημα 11.3 έως και 30.3 της τριετίας 2017-2019 ενώ στο σχήμα 2
οι αντίστοιχες συχνότητες για το ίδιο χρονικό διάστημα του
2020.
Στο σχήμα 3 αποτυπώνεται η μέση ταχύτητα ανέμου (σε m/sec)
ανά διεύθυνση ανέμου, στον ίδιο σταθμό, για το χρονικό διάστημα
11.3 έως και 30.3 της τριετίας 2017-2019, ενώ στο σχήμα 4 τα
αντίστοιχα για το ίδιο χρονικό διάστημα του 2020.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ
Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι:
1) Οι μετρούμενες τιμές συγκέντρωσης και για τους τρεις
ρύπους που εξετάσθηκαν έχουν επηρεαστεί σημαντικά
το χρονικό διάστημα του 2020 που ελήφθησαν τα
περιοριστικά μέτρα, λόγω του covid 19, σε σχέση με το αντίστοιχο
διάστημα της προηγούμενης τριετίας.
2) Για το διοξείδιο του αζώτου για τους
σταθμούς κυκλοφορίας ΠΑΤΗΣΙΩΝ και ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ
παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των συγκεντρώσεων
31,36% και 23,45% αντίστοιχα, ενώ για τον
περιαστικό σταθμό της ΓΕΩΠΟΝΙΚΗΣ, μείωση 1,22%.
Είναι εμφανές πως η μείωση της κυκλοφορίας έχει επηρεάσει
περισσότερο τις μετρούμενες συγκεντρώσεις στους σταθμούς
του κέντρου, οι οποίοι και καταγράφουν διαχρονικά
υπερβάσεις των οριακών τιμών, οι οποίες οφείλονται στην κυκλοφορία.
Σε αντιδιαστολή, ο περιαστικός σταθμός Γεωπονική, ο οποίος
επηρεάζεται σημαντικά λιγότερο από την κυκλοφορία, εμφανίζει και
πολύ χαμηλότερη μείωση.
3) Παρ΄ όλη τη σημαντική μείωση, η μετρούμενη συγκέντρωση
στο σταθμό κυκλοφορίας ΠΑΤΗΣΙΩΝ (που είναι διαχρονικά ο πιο
επιβαρυμένος σταθμός του κέντρου), για το μέχρι τώρα χρονικό
διάστημα από τη λήψη των περιοριστικών μέτρων κυκλοφορίας,
δεν
χαρακτηρίζεται ως «χαμηλή» με βάση τα όρια και το
δείκτη για την ποιότητα της ατμόσφαιρας.
4) Για τα ΑΣ10 για
το σταθμό κυκλοφορίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση
22,32%, ενώ για τα ΑΣ2,5 η μείωση ήταν
10,53%.
5) Οι επικρατέστεροι άνεμοι το χρονικό διάστημα 11.3
έως και 30.3 της τριετίας είναι του ΒΒΑ τομέα, ενώ
του αντίστοιχου διαστήματος του 2020 του ΒΑ τομέα.
Και στις δυο αυτές περιπτώσεις κατεύθυνσης ανέμων, διαχρονικά
παρατηρούνται μικρότερες τιμές συγκεντρώσεων, σε σχέση με τις
συγκεντρώσεις που παρατηρούνται με ανέμους του νότιου τομέα.
Η μέγιστη μέση τιμή ταχύτητας ανέμου
για το χρονικό διάστημα 11.3 έως και 30.3 της τριετίας ήταν
3,9m/sec
ενώ για το αντίστοιχο διάστημα του 2020 ήταν
4,4m/sec,
και στις δυο περιπτώσεις ΒΑ.
Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι
συγκεκριμένοι μετεωρολογικοί παράμετροι για τα διαστήματα που
εξετάσθηκαν είναι
παρόμοιοι και επομένως οι παρατηρούμενες μειώσεις των
συγκεντρώσεων, οφείλονται κατά κύριο λόγο στη μείωση των εκπομπών
από τον περιορισμό της κυκλοφορίας των
οχημάτων.
Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται ξανά, ότι το παραπάνω χρονικό διάστημα θεωρείται
ακόμη πολύ μικρό, προκειμένου να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για
το βαθμό που τα μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας των οχημάτων,
επηρέασαν τις τιμές ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην
Αθήνα.
