Αγορά σπιτιού, οικογένεια, άνετη συνταξιοδότηση, λεφτά στον τραπεζικό λογαριασμό: το «Αμερικανικό Όνειρο» χτίζεται από την εποχή των πρώτων Ευρωπαίων αποίκων στις ΗΠΑ, με την υπόσχεση ότι όλοι μπορούν να τα καταφέρουν, με σκληρή δουλειά, στην καπιταλιστική «Γη της Επαγγελίας».
Όμως στους χαλεπούς καιρούς του πληθωρισμού, της οικονομικής ανασφάλειας και των αλληλένδετων γεωπολιτικών κρίσεων, ξεφτίζει.
Μόλις το 10% των ερωτηθέντων σε νέα δημοσκόπηση των Wall Street Journal/NORC δηλώνει σήμερα ότι θεωρεί εφικτή την ιδιοκατοίκηση, που θεωρείται θεμέλιο του «Αμερικανικού Ονείρου».
Οι βασικοί λόγοι είναι προφανείς.
Ο πληθωρισμός διαβρώνει τα εισοδήματα, τα επιτόκια παραμένουν υψηλά και είναι περιορισμένη η προσφορά προσιτής στέγης.
Θέση που καταγράφεται κοινή για όλα τα φύλα και όλες τις κομματικές «αποχρώσεις» στις ΗΠΑ, αλλά πιο απογοητευμένους τους νεαρούς Αμερικανούς, που βρίσκονται στο ξεκίνημα της ενήλικης ζωής τους, αλλά αισθάνονται ότι έχουν κομμένα τα φτερά.
Το αίσθημα αυτό εδραιώνεται τα τελευταία χρόνια στις νεότερες γενιές.
Από το 2017, έρευνα του καθηγητή Οικονομικών του ΜΙΤ, Ναθάνιελ Χέντρεν, και του οικονομολόγου του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Ραζ Τσέτι, έχει καταγράψει ότι το 92% των Αμερικανών που γεννήθηκαν το 1940 «ήταν τελικά σε καλύτερη κατάσταση από τους γονείς τους», αλλά μόνο το 50% «όσων γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980 ήταν σε θέση να πουν το ίδιο».
Τα στοιχεία σκιαγραφούν τον φαύλο κύκλο μιας δημογραφικής παρακμής και των προοπτικών οικονομικής ανάπτυξης, εν μέσω διευρυνόμενων ανισοτήτων.
Σήμερα, αν και η οικονομική ασφάλεια (96%) και η άνετη συνταξιοδότηση (95%) χαρακτηρίζονται «απαραίτητες ή σημαντικές», θεωρούνται εύκολα επιτεύξιμες μόλις από το 8-9% των Αμερικανών.
Μοιραία, η κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ.
Η μεν Κάμαλα Χάρις υπόσχεται στήριξη των Αμερικανών «που εργάζονται σκληρά, κυνηγώντας τα όνειρά τους», ο δε Ντόναλντ Τραμπ την «επαναφορά του Αμερικανικού Ονείρου».
Όμως μαγικές φόρμουλες δεν υπάρχουν.
Το δε τίμημα του ονείρου γίνεται όλο και πιο δυσθεώρητο.
Κάθε πέρσι και καλύτερα…
Πριν από μια δωδεκαετία, περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς θεωρούσαν την απόκτηση κατοικίας έναν επιτεύξιμο στόχο.
Αυτό πλέον δεν ισχύει.
Πρόσφατη έκθεση της κτηματομεσιτικής πλατφόρμας Zillow έδειξε έδειξε ότι για την αγορά κατοικίας απαιτείται σήμερα 80% περισσότερο εισόδημα απ’ ό,τι πριν από τέσσερα χρόνια.
Οι μηνιαίες δόσεις στεγαστικών δανείων για ένα τυπικό σπίτι στις ΗΠΑ, με 10% προκαταβολή, έχουν σχεδόν διπλασιαστεί σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020 και τα επίπεδα προ της πανδημίας COVID-19.
Ενόσω όμως το κόστος ζωής αυξάνεται, οι μισθοί δεν έχουν συμβαδίσει.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δυσοίωνη για τους αγοραστές πρώτης κατοικίας στις μεγάλες πόλεις, όπου οι διογκωμένες τιμές των ακινήτων αντικατοπτρίζουν την περιορισμένη προσφορά και την αυξημένη ζήτηση, καθώς οι άνθρωποι επιδιώκουν να απεγκλωβιστούν από τη «μέγγενη» των υψηλών ενοικίων.
Δεν είναι εύκολο, παρατηρεί νέα έκθεση της Investopedia για το σημερινό κόστος του Αμερικανικού Ονείρου.
Το υπολογίζει στα 4,4 εκατομμύρια δολάρια για ένα μέσο νοικοκυριό, στη διάρκεια του βίου.
Αφορά ωστόσο μόνο τα βασικά ορόσημα: γάμο, ανατροφή δύο παιδιών, αγορά σπιτιού, απόκτηση νέων αυτοκινήτων, αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση, ετήσιες διακοπές.
Για να επιτευχθούν, διαπιστώνει, απαιτούνται πάνω από 1 εκατομμύριο δολάρια περισσότερα από όσα κερδίζουν τώρα οι περισσότεροι Αμερικανοί σε μια ζωή.
Αν και αυτός ο σκόπελος θα μπορούσε να θεωρητικά να υποσκελιστεί σε ένα νοικοκυριό με διπλό εισόδημα, φαίνεται ότι ούτε και αυτό αρκεί.
Πολλώ μάλλον εάν ληφθούν υπόψη άλλα σημαντικά βασικά έξοδα, που δεν έχει συνυπολογίσει καν η Investopedia.
Μεταξύ άλλων αφορούν τα τρόφιμα, την υγειονομική περίθαλψη, την ασφάλιση ακινήτου και αυτοκινήτου, το κόστος των οποίων έχει επίσης εκτοξευτεί.
Στη δύσκολη εξίσωση υπεισέρχονται δε επιπλέον δομικοί παράγοντες, όπως το φυλετικό χάσμα πλούτου και οι μισθολογικές ανισότητες μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Συνδυαστικά με το αυξανόμενο κόστος ζωής, υπογραμμίζεται στην έκθεση, καθιστούν πτυχές του Αμερικανικού Ονείρου όλο και πιο ανέφικτες για όλο και πιο πολλούς.
Αναπροσαρμόζοντας τους στόχους
«Καμία ιδέα δεν είναι πιο κεντρική για τις προοπτικές των Αμερικανών από το Αμερικανικό Όνειρο -την πεποίθηση ότι με σκληρή δουλειά και την ελευθερία να ακολουθήσεις το πεπρωμένο σου μπορείς να πετύχεις και να προσφέρεις καλύτερες ευκαιρίες στα παιδιά σου», έγραφε προ δεκαετίας η USA Today.
Τότε υπολόγιζε το τίμημα στα 130.908 δολάρια το χρόνο.
Τρεις προέδρους και μια πανδημία μετά, η αμερικανική εφημερίδα επανήλθε στο θέμα, κάνοντας επανυπολογισμό με βάση τα νέα δεδομένα.
Το συμπέρασμα;
Κοστίζει τώρα 36% περισσότερο ή 47.000 δολάρια επιπλέον.
Το κόστος στέγασης αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο της αύξησης.
Σε σχέση με το 2014, τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων 30ετους διάρκειας έχουν αυξηθεί κατά περίπου 2,5 ποσοστιαίες μονάδες.
Το κόστος υγειονομικής περίθαλψης για μια τετραμελή οικογένεια έχει αυξηθεί κατά 32%.
Οι τιμές των τροφίμων έχουν φουσκώσει κατά σχεδόν 36%, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να καταγράφεται μεταξύ 2021 και 2023.
Οι δε τιμές στα εστιατόρια είναι σχεδόν 50% υψηλότερες.
Αν και μέσα στην τελευταία δεκαετία το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών έχει αυξηθεί κατά 46%, σύμφωνα με την Υπηρεσία Απογραφής των ΗΠΑ, δεν έχει αλλάξει σημαντικά η αναλογία 1 στα 8 νοικοκυριά που μπορούν να αντέξουν οικονομικά το Αμερικανικό Όνειρο.
Κι αυτό αναλόγως του τόπου διαμονής, υπογραμμίζει σε σχετική ανάλυση η οικονομική επιθεώρηση GoBankingRates.
Στους δικούς της υπολογισμούς, παίρνει ως βάση μια τετραμελή οικογένεια, με σπίτι, ένα αυτοκίνητο και κατοικίδιο.
Αναφέρει ως σημερινό μέσο κόστος του Αμερικανικού Ονείρου τα 150.000 δολάρια ετησίως, την ώρα που ο μέσος ετήσιος μισθός στις ΗΠΑ ήταν στο πρώτο τρίμηνο του 2024 λίγο πάνω από τα 59.000 δολάρια.
Αλλά το πραγματικό τίμημα είναι κάτι σχετικό.
Στην πιο ακριβή πολιτεία των ΗΠΑ, στη Χαβάη, φτάνει τα 260.734 δολάρια. Στην πιο φθηνή, την πολιτεία του Μισισίπι, υπολογίζεται στα 109.516 δολάρια.
