Νευροεπιστήμονες εντόπισαν ένα δίκτυο στον εγκέφαλο που είναι σχεδόν δύο φορές μεγαλύτερο στους εγκεφάλους των ανθρώπων με κατάθλιψη. Αναλύοντας τους εγκεφάλους των ανθρώπων για μια εκτεταμένη περίοδο και όχι σε ένα μόνο χρονικό διάστημα, οι ερευνητές απέκτησαν νέες γνώσεις για το νευρολογικό υπόβαθρο της διαταραχής ψυχικής υγείας, με νέους πιθανούς στόχους για αποτελεσματική θεραπεία.
«Η κατάθλιψη είναι μια επεισοδιακή κατάσταση, που σημαίνει ότι τα συμπτώματα έρχονται και φεύγουν με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε ο Charles Lynch, αναπληρωτής καθηγητής νευροεπιστήμης στο Weill Cornell Medicine και ένας από τους συν-συγγραφείς της μελέτης. «Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες απεικόνισης εγκεφάλου μέχρι σήμερα αποκτούν μία μόνο σάρωση εγκεφάλου σε μια χρονική στιγμή».
«Πριν από μερικά χρόνια, ο Conor Liston, [ένας από τους άλλους συν-συγγραφείς της μελέτης] και εγώ σκεφτήκαμε ότι η μελέτη ενός ατόμου με κατάθλιψη επανειλημμένα με την πάροδο του χρόνου θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε ποια εγκεφαλικά σήματα ή διαδικασίες ρυθμίζουν αυτές τις μεταβάσεις της διάθεσης», δήλωσε ο Lynch.
Νέα μελέτη συνδέει την κατάθλιψη με διεύρυνση κρίσιμης περιοχής του εγκεφάλου
Σε νέα μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, οι Lynch, Liston και οι συνεργάτες τους στο Cornell χρησιμοποίησαν προηγμένες τεχνικές νευροαπεικόνισης για να μελετήσουν τους εγκεφάλους 141 ατόμων με διάγνωση μείζονος κατάθλιψης και τους συνέκριναν με σαρώσεις από 37 υγιή άτομα ελέγχου. Αυτό που βρήκαν ήταν μια απροσδόκητη διεύρυνση σε μια ομάδα περιοχών του εγκεφάλου, συλλογικά γνωστές ως frontostriatal salience network, σε όσους έπασχαν από κατάθλιψη.
Πράγματι, αυτή η περιοχή – που θεωρείται ότι παίζει ρόλο στην ανίχνευση και το φιλτράρισμα των εξωτερικών ερεθισμάτων – ήταν σχεδόν δύο φορές μεγαλύτερη κατά μέσο όρο σε συμμετέχοντες με κατάθλιψη από όσους δεν είχαν. Αυτή η διαφορά φαινόταν να είναι σταθερή με την πάροδο του χρόνου, ανεξάρτητα από τις διακυμάνσεις της διάθεσης και των συμπτωμάτων και μπορούσε να ανιχνευθεί σε παιδιά πριν από την εμφάνιση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων κατά την εφηβεία.
Γιατί λοιπόν αυτή η διευρυμένη περιοχή του εγκεφάλου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης κατάθλιψης; «Υπάρχει μια πεπερασμένη ποσότητα χώρου στον φλοιό [την εξωτερική επιφάνεια του εγκεφάλου]», δήλωσαν οι Lynch και Liston. «Η ποσότητα του χώρου που διαθέτει μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου ή ένα δίκτυο στον φλοιό πιστεύεται ότι σχετίζεται τουλάχιστον εν μέρει με τη χρήση ή τη σημασία του».
Η εξέλιξη του δικτύου επιτελικής προσοχής του εγκεφάλου και η πιθανότητα κατάθλιψης
Δεδομένου ότι το δίκτυο επιτελικής προσοχής διαδραματίζει ρόλο στον προσδιορισμό της σημασίας διαφορετικών συμβάντων, η επέκτασή του θα μπορούσε να μας οδηγήσει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας στις πιο αρνητικές πληροφορίες στο περιβάλλον μας.
Αλλά ποιοι παράγοντες ελέγχουν το μέγεθος του δικτύου προσοχής μας; «Είναι γνωστό ότι η τοπολογία του λειτουργικού δικτύου εγκεφάλου – μέγεθος, σχήμα, χωρικές θέσεις – ελέγχεται εν μέρει από εγγενή γενετικά προγράμματα, αλλά και από περιβαλλοντικές διεργασίες και τις εμπειρίες μας», δήλωσαν οι Lynch και Liston. «Ένα από τα επακόλουθα πειράματα στην εργασία μας υποδηλώνει ότι αυτή η επέκταση του δικτύου προσοχής είναι παρούσα σε υγιή παιδιά που καταλήγουν να γίνουν καταθλιπτικοί ως έφηβοι, κάτι που είναι συνεπές με την ιδέα ότι οι γενετικοί παράγοντες που διαμορφώνουν την ανάπτυξη του δικτύου μπορεί να εμπλέκονται», δήλωσαν.
Ωστόσο, πρόσθεσαν ότι αυτά τα ευρήματα δεν αποκλείουν τη δυνατή συμβολή των εμπειριών της πρώιμης ζωής στην προώθηση της εγκεφαλικής επέκτασης σε αυτές τις περιοχές. «Αυτό είναι κάτι που ελπίζουμε να διερευνήσουμε στη συνέχεια», δήλωσαν. Βελτιώνοντας την κατανόησή μας για τα νευρολογικά θεμέλια αυτών των διαταραχών, η ερευνητική ομάδα ελπίζει να ανοίξει νέες οδούς για μελλοντικές θεραπείες και διαγνωστικά. «Το να γνωρίζουμε ότι ένα άτομο έχει διευρυμένο δίκτυο επιτελικής προσοχής και μπορεί να κινδυνεύει να γίνει καταθλιπτικό θα μπορούσε να δώσει χρήσιμες πληροφορίες και να ενθαρρύνει προσπάθειες πρόληψης της κατάθλιψης», δήλωσαν οι Lynch και Liston.
