Μάλλον αδιάφορους αφήνει τους καταναλωτές η λίστα με τους 123 κωδικούς προϊόντων που θα πωλούνται στα σούπερ μάρκετ με «εθελοντική» μείωση τιμής, -6% ως -15%. Όχι επειδή δεν τους απασχολεί η επίμονη ακρίβεια. Αντιθέτως, παρά την επιβράδυνση των ανατιμήσεων σε ορισμένα αγαθά, οι συσσωρευμένες αυξήσεις έχουν γονατίσει τα νοικοκυριά, που στην πλειοψηφία τους ασθμαίνουν για να βγει ο μήνας. Ο βασικος λόγος της αδιαφορίας αλλά κυρίως της απογοήτευσης των καταναλωτών είναι ότι δεν προσδοκούν πλέον καμία ανακούφιση από την ανακύκλωση ημίμετρων.
Σάλτσες και πουτίγκα
Καταρχάς, όπως διαπιστώνει κανείς από την πρώτη ματιά, πρόκειται για μόλις 32 προϊόντα από 12 εταιρείες. Ο μαγικός πολλαπλασιασμός των 123 προκύπτει από τις διαφορετικές συσκευασίες.
Δεύτερον, όπως είναι σε θέση να διαπιστώσει οποιοσδήποτε και οποιαδήποτε ψωνίζει στα σούπερ μάρκετ –δηλαδή οι πάντες- η πλειονότητα των προϊόντων της λίστας συμμετέχουν ούτως ή άλλως σε προωθητικές ενέργειες, συχνά με πολύ μεγαλύτερες εκπτώσεις από το 6-15%. Εξάλλου, εδώ και μήνες, μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ έχουν ανακοινώσει μόνιμες μειώσεις τιμών σε επιλεγμένα προϊόντα, στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν τους πιεσμένους από την ακρίβεια καταναλωτές.
Τρίτον, πολλά από τα προϊόντα της λίστας είναι δευτερεύουσας σημασίας, ως επί το πλείστον εισαγόμενα, και σε καμία περίπτωση βασικά αγαθά: Σάλτσες, κρέμα σόγιας, συσκευασμένα γαλλικά μίνι-τυράκια, πρωτεϊνούχα πουτίγκα, παιδικά σοκολατάκια με γάλα.
Κάποια από τα είδη πρώτης ανάγκης είτε συμμετέχουν ήδη στο καλάθι του νοικοκυριού (ελαιόλαδο, χυμός τομάτας) είτε εμπίπτουν στην κατηγορία της υποχρεωτικής μείωσης της τελικής τιμής στο 30% του ύψους των περσινών εκπτώσεων (είδη προσωπικής φροντίδας, πάνες, βρεφικό γάλα).
Τέλος, η πρωτοβουλία των επιχειρήσεων θυμίζει έντονα τα περίφημα ταμπελάκια που διαφήμιζαν τη «μόνιμη μείωση τιμής -5%», ένα μέτρο που έχει καταργηθεί από τον Ιούνιο. Όπως συνέβαινε και στο προηγούμενο μέτρο, οι επιχειρήσεις δεν είναι υποχρεωμένες να συμμετέχουν αλλά το κάνουν εθελοντικά. Η μόνη διαφορά είναι ότι τα ταμπελάκια είχαν την κρατική σφραγίδα, ενώ τώρα δεν μεσολαβεί το κράτος.
Μείωση τιμών για δύο μήνες… και βλέπουμε
Η πρωτοβουλία μείωσης τιμών ξεκινάει τυπικά να εφαρμόζεται από το τέλος Οκτωβρίου και θα έχει διάρκεια τουλάχιστον δύο μηνών – με πιθανότητα να επεκταθεί. Ήδη κάποιοι προμηθευτές και σούπερ μάρκετ το έχουν ξεκινήσει από τώρα. Όπως έχει ανακοινωθεί η λίστα θα ανανεώνεται και θα εμπλουτίζεται, με στόχο να φτάσει τους 600 κωδικούς ως το τέλος του 2024.
Μήπως η νέα πρωτοβουλία έρχεται να υποκαταστήσει τα μέτρα που έχουν καταργηθεί όπως τα ταμπελάκια; Ο Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, γενικός γραμματέας Εμπορίου και Καταναλωτή στο υπουργείο Ανάπτυξης επιμένει ότι δεν υπάρχει καμία σύνδεση.
«Πρόκειται καθαρά για μια δέσμευση των επιχειρήσεων. Η εικόνα που έχουμε είναι ότι θα κρατηθούν οι χαμηλότερες τιμές δύο με τρεις μήνες», δηλώνει ο κ. Αναγνωστόπουλος στο in.
«Δεν συνδέεται με τα υπόλοιπα μέτρα. Είναι προσπάθεια των επιχειρήσεων να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, που προφανώς την έχουν χάσει σε κάποιο ποσοστό, λόγω της εικόνας που υπάρχει γενικά στην οικονομία, χωρίς απαραίτητα να φταίνε οι ίδιοι. Είναι παγκόσμια η κρίση. Όμως οι καταναλωτές έχουν αυτή την αίσθηση», μας λέει.
Ιδιωτική πρωτοβουλία
Αφού πρόκειται για ιδιωτική πρωτοβουλία, γιατί τότε παρουσιάζεται ως νίκη της κυβέρνησης;
«Είναι μια απάντηση των επιχειρήσεων στο κάλεσμα του υπουργείου Ανάπτυξης τον Αύγουστο. Δεν είναι κάτι ασύνδετο. Μετά την πρόσκληση του υπουργείου σε συζήτηση, δούλεψαν οι επιχειρήσεις να δουν πώς μπορούν να εφαρμόσουν μειώσεις. Μεσολάβησε ένα σεβαστό χρονικό διάστημα και επήλθε αυτό το αποτέλεσμα. Προφανώς είχε συμμετοχή το υπουργείο υπό αυτή την έννοια. Όμως δεν είναι μια καθοδηγούμενη νομικά ενέργεια» απαντά ο γενικός γραμματέας Εμπορίου και Καταναλωτή.
Αντίο πλαφόν, καλημέρα… «εθελοντικές μειώσεις»
Στο τέλος του χρόνου λήγει το μέτρο για το πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους, και θα επανεξεταστεί αν θα συνεχιστεί ή όχι. Όπως είναι γνωστό οι επιχειρήσεις ζητάνε μετ’ επιτάσεως να καταργηθεί, υποστηρίζοντας ότι αντιβαίνει στο δίκαιο του ανταγωνισμού.
Μήπως η πρωτοβουλία «εθελοντικής μείωσης τιμής» είναι μια χειρονομία καλής θέλησης από τις επιχειρήσεις, ώστε το υπουργείο Ανάπτυξης να αποσύρει το πλαφόν;
Ο κύριος Αναγνωστόπουλος το διαψεύδει κατηγορηματικά, λέγοντας ότι δεν υπάρχει καμία σχέση ανταλλαγής. Σε ό,τι αφορά τις πιέσεις από τις επιχειρήσεις για να αρθεί το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους ο γενικός γραμματέας μας λέει ότι «ο καθένας μπορεί να ζητάει ό,τι θέλει».
Χωρίς να ξεκαθαρίζει αν το πλαφόν θα συνεχιστεί ή όχι το 2025, υπογραμμίζει ότι πρόκειται για μέτρο έκτακτου χαρακτήρα. «Εξαρτάται από την εικόνα του πληθωρισμού και της αγοράς. Αν διαγνώσουμε ότι έχει παρέλθει η έκτακτη αυτή ανάγκη, το μέτρο θα αποσυρθεί. Όχι μόνο για λόγους που κατανοούμε όλοι, αλλά και για θέμα Συντάγματος. Το Σύνταγμά μας δεν επιτρέπει την εισαγωγή πλαφόν ή άλλων περιορισμών στην ιδιωτική ελευθερία χωρίς να υπάρχει πολύ συγκεκριμένος λόγος που το επιτάσσει. Αν επανέλθουμε σε μια οικονομική ομαλότητα, ένα τέτοιο μέτρο δεν μπορεί να σταθεί».
Το τι θα γίνει τελικά, αναμένται να αποφασιστεί στα μέσα του Δεκεμβρίου.
Δεν έγινε κανένα «παζάρι»
Ο Απόστολος Πεταλάς, γενικός διευθυντής της Ένωσης Σούπερ μάρκετ Ελλάδας, δηλώνει επίσης κατηγορηματικά ότι η πρωτοβουλία μείωσης τιμής εκ μέρους των επιχειρήσεων δεν συνδέεται σε καμία περίπτωση με το αίτημά τους για κατάργηση του πλαφόν.
«Εμείς θέλουμε πάρα πολύ (να καταργηθεί στο πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους). Πιστεύουμε ότι είναι παράλογο, νομικά δεν πατάει πουθενά. Όταν εφαρμόστηκε με την πανδημία πιθανόν να είχε νόημα, αλλά τέσσερα χρόνια μετά δεν έχει κανένα».
Διευκρινίζει ωστόσο ότι το μέτρο της εθελοντικής μείωσης τιμών δεν έχει καμία συσχέτιση με το πάγιο αίτημα της ΕΣΕ και των υπόλοιπων φορέων της αγοράς για κατάργηση του πλαφόν.
«Δεν έγινε κανένα παζάρι, ότι δηλαδή εμείς θα κάνουμε αυτό για να σταματήσει το άλλο», δηλώνει στο in.
Αλλά «ακόμα και αν γινόταν παζάρι, τους πολιτικούς δεν μπορούμε αν τους εμπιστευόμαστε. Εμείς όμως πιέζουμε, υποστηρίζουμε και πιστεύουμε ότι είναι καλό και για τον καταναλωτή και για την αγορά να καταργηθεί αυτός ο νόμος. Δεν προσφέρει τίποτα».
