Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι σαν μικρές κάψουλες χρόνου, που περιέχουν μέσα τους συμπυκνωμένη τη σοφία και την εμπειρία πολλών γενεών…
Οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν έναν εύκολο και αποτελεσματικό τρόπο για να μεταδοθούν από γενιά σε γενιά σημαντικές αξίες, ηθικές αρχές και πρακτικές συμβουλές για τη ζωή.
Είναι διαχρονικές, καθώς αν και δημιουργήθηκαν σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους, διατηρούν τη σημασία τους ακόμη και σήμερα, καθώς οι ανθρώπινες εμπειρίες και τα προβλήματα παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ίδια.
Ουσιαστικά είναι η πολιτισμική ταυτότητα ενός λαού και αποτελούν πλούτο γνώσης και εμπειρίας. Μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο γύρω μας και να αναπτύξουμε κριτική σκέψη, ενώ η εύστοχη χρήση τους σε μια συζήτηση μπορεί να δώσει χιούμορ, ζωντάνια και έμφαση στα λεγόμενά μας.
Μάθε πώς βγήκε η φράση «άρτζι μπούρτζι και λουλάς»
Πολλές φορές ακούμε τη φράση «άρτζι μπούρτζι και λουλάς». Γιατί όμως τη λέμε και από πού προέρχεται; Την χρησιμοποιούμε για μια σειρά πραγμάτων ασύνδετων μεταξύ τους, χωρίς καμία λογική συνοχή.
Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο και λογοτέχνη Τάκη Νατσούλη υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευση της φράσης.
Σύμφωνα με την πρώτη, όταν ο Καποδίστριας έγινε κυβερνήτης της Ελλάδας, οι διάφοροι οπλαρχηγοί που δεν είχαν παρατήσει ακόμη τα όπλα τους, πήγαιναν στο Ναύπλιο και ζητούσαν διάφορα προσωπικά ρουσφέτια, κυρίως όμως χρήματα, για να μπορέσουν να κινηθούν.
Ο Καποδίστριας έκανε ό,τι μπορούσε για να ικανοποιήσει τις ανάγκες τους, όμως τα πράγματα ήταν δύσκολα καθώς τα ταμεία ήταν άδεια. Ωστόσο, αν κι ο κυβερνήτης εξηγούσε στους οπλαρχηγούς την κατάσταση, εκείνοι δεν ενδιαφερόντουσαν για την κατάσταση και συνέχιζαν να τον ενοχλούν. Όταν ο Καποδίστριας τους είπε ότι δεν έπρεπε να ελπίζουν σε τίποτε, γιατί δεν υπήρχαν χρήματα, οι οπλαρχηγοί -θερμόαιμοι καθώς ήταν- «άναψαν» και του είπαν: «Αν δεν μας τακτοποιήσεις στα γρήγορα, θα πάρουμε τα “αρκεβούξιά” μας (όπλα της εποχής) και τον λουλά μας (μέρος του ναργιλέ) και θα τα στήσουμε στο πέρασμα του Αναπλιού (Ναυπλίου). Όποιος πλούσιος θα πέφτει κατά κείθε, θα τον γραπώνουμε και θα του παίρνουμε λύτρα»!
Κατά την δεύτερη εκδοχή, ο διδάσκαλος των Αρμενίων, Σέργιος, είχε ιδιαίτερη αδυναμία σε έναν σκύλο, τον Αρτζιβάριο, που τον πρόσεχε και τον αγαπούσε σαν παιδί του. Όταν τον σκύλο τον κατασπάραξαν θηρία, ο Σέργιος έπεσε σε βαριά θλίψη και δεν έβαλε μπουκιά στο στόμα του για μια ολόκληρη εβδομάδα. Με τον καιρό αυτή η εβδομάδα νηστείας επιβλήθηκε σε όλους τους Αρμένιους. Το «Αρτζιβούριο», λοιπόν, κατά τους Αρμένιους είναι η εβδομάδα που συμπίπτει με τη δική μας πρώτη εβδομάδα της Αποκριάς, όταν ανοίγει το Τριώδιο. Σε αυτές τις 7 ημέρες, οι Αρμένιοι κρατούν αυστηρή νηστεία, αντίθετα από τους άλλους Ορθόδοξους που την καταπατούν συχνά με γαστριμαργικές… ακολασίες. Σε αυτήν, λοιπόν, την απόλυτη ελευθερία και την κατάργηση κάθε περιορισμού κατά το «Αρτζιβούριο», οφείλεται η λαϊκή έκφραση «άρτζι μπούρτζι και λουλάς».
Συνοψίζοντας, οι παροιμίες και οι λαϊκές ρήσεις αποτελούν ανεκτίμητο θησαυρό γνώσης και σοφίας. Είναι ο καθρέφτης του λαϊκού μας πνεύματος, αποτυπώνοντας την κοσμοθεωρία, τις αξίες και την καθημερινότητα των προγόνων μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να τις μεταλαμπαδεύουμε στις επόμενες γενιές.
