Τη διατήρηση των θετικών τάσεων με ετήσια ανάπτυξη του 2,4% για το 2025 προβλέπει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών για την ελληνική οικονομία – ΙΟΒΕ.
Βέβαια, το Ιδρυμα επισημαίνει τους κινδύνους που υπάρχουν στο διεθνές περιβάλλον, ιδιαιτέρως απο την επαναφορά τάσεων προστατευτισμού στο διεθνές εμπόριο, τις γεωπολιτικές εντάσεις σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, καθώς και από το ενδεχόμενο αύξησης των τιμών ενέργειας με αρνητικές επιπτώσεις στο κόστος παραγωγής και την αποκλιμάκωση των επιτοκίων.
Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι πάγιες επενδύσεις αναμένεται να υπερβούν την φετινή τους επίδοση, με υψηλότερη ετήσια διεύρυνση το 2025 (+9,5%) ενώ η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να επιβραδυνθεί ελαφρά (+1,6%). Το έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο αναμένεται να μειωθεί, αν και σε υψηλά επίπεδα, με τις εξαγωγές και τις εισαγωγές να αυξάνονται ετησίως το 2025 κατά +2,8% και +1,9% αντιστοίχως.
Προϋπολογισμός
Η εκτέλεση του προϋπολογισμού σε ταμειακή βάση κινήθηκε καλύτερα από το στόχο για το πρώτο ενδεκάμηνο του 2024. Καταγράφηκε ετήσια αύξηση στα δημόσια έσοδα (+12,8%), λόγω της καλύτερης απόδοσης των φόρων εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων.
Σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης, σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2025, εκτιμάται δημοσιονομικό έλλειμμα -0,7% και -0,6% για το 2024 και το 2025, καθώς και πρωτογενές αποτέλεσμα 2,5% και 2,4% για αμφότερα τα έτη. Το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα μειωθεί περαιτέρω φέτος ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 147,5%.
Δεδομένης της αστάθειας στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων αλλά και του κινδύνου επιβολής μέτρων προστατευτισμού.
Απασχόληση – Ανεργία
Στο τρίτο τρίμηνο του 2024 το ποσοστό ανεργίας παρουσίασε μείωση στο 9,0% από 10,8% ένα έτος νωρίτερα. Οι τομείς με τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο στην απασχόληση ήταν Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο και Επισκευή Μηχανοκίνητων Οχημάτων και Μοτοσικλετών, Κατασκευές και Μεταφορές και Αποθήκευση.
Ο δείκτης μισθολογικού κόστους παρουσίασε πτώση το γ’ τρίμ. 2024, έπειτα από εννέα συνεχόμενα τρίμηνα ανόδου, ενώ οριακή πτώση κατέγραψε και η συμμετοχή στην εργασία. Καθώς η χώρα προσεγγίζει μονοψήφιο ποσοστό ανεργίας, περαιτέρω μειώσεις κατά τα επόμενα τρίμηνα αναμένονται βραδύτερες.
Η απασχόληση αναμένεται να ενισχυθεί ηπιότερα το 2025, λόγω της ανοδικής τάσης σε κατανάλωση, επενδύσεις και σε επιμέρους τομείς της βιομηχανίας και των υπηρεσιών. Το ποσοστό ανεργίας για το 2024, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 10,1% και περί το 9,3% το 2025.
Δείκτης Τιμών
Ο ρυθμός μεταβολής του ΓΔΤΚ διαμορφώθηκε στο 2,7% το 2024 (3,0% για τον ΕνΔΤΚ), από άνοδο 3,5% (4,2% για τον ΕνΔΤΚ) ένα έτος πριν. Η ενίσχυση των τιμών οφείλεται κυρίως στη θετική επίδραση της εγχώριας ζήτησης, καθώς και της επίμονης πληθωριστικής πίεσης σε αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα.
Το ΙΟΒΕ εκτιμά ότι οι τιμές θα διατηρηθούν σε ηπιότερη ανοδική τροχιά τo 2025, στην περιοχή του 2,4%, λόγω κυρίως της καταναλωτικής ζήτησης. Ωστόσο, οι πρόσφατες εξελίξεις στο παγκόσμιο περιβάλλον τόσο σε πολιτικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο προκαλούν έντονη αβεβαιότητα.
Τραπεζικό σύστημα
Το ΙΟΒΕ υπογραμμίζει ότι στο τραπεζικό σύστημα, μεταξύ των θετικών τάσεων, ξεχωρίζουν η μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών σε ιστορικά χαμηλό ποσοστό (4,6% το γ’ τρίμηνο του 2024), η ισχυρή πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις, η βελτιωμένη κερδοφορία και ρευστότητα, η ενίσχυση των ιδιωτικών καταθέσεων.
Στις αρνητικές τάσεις, συγκαταλέγονται η αύξηση της έκθεσης των τραπεζών σε κρατικά ομόλογα, το υψηλό περιθώριο επιτοκίου, το υψηλότερο ιδιωτικό κόστος χρηματοδότησης από άλλες χώρες, και το απόθεμα «κόκκινων» δανείων εκτός τραπεζικών ισολογισμών. Η έγκαιρη εφαρμογή του δανειακού σκέλους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελεί ευκαιρία για τη χρηματοδότηση παραγωγικών επενδύσεων με ευνοϊκούς όρους.
«Η Ελληνική οικονομία συγκλίνει συστηματικά πλέον, αλλά σταδιακά, με την υπόλοιπη Ευρώπη»
Προβληματισμοί λόγω Τραμπ
Κατά την παρουσίαση της Έκθεσης, ο Πρόεδρος του ΙΟΒΕ, κ. Γιάννης Ρέτσος, αναφέρθηκε σε προβληματισμούς που προκύπτουν από την αλλαγή πολιτικής που αναμένεται από τη νέα αμερικανική διοίκηση, σε τομείς όπως η οικονομία, το διεθνές εμπόριο και οι δράσεις για το περιβάλλον, με επιδράσεις στη διεθνή οικονομία και ειδικότερα για την ανταγωνιστικότητα και τις προοπτικές της Ευρωπαϊκής οικονομίας.
Ο Πρόεδρος του ΙΟΒΕ, κ. Γιάννης Ρέτσος,
Αβεβαιότητες και κίνδυνοι
Παράλληλα, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Καθηγητής Νίκος Βέττας, επεσήμανε τη συνέχιση των θετικών τάσεων στην ελληνική οικονομία, αλλά με ένταση αβεβαιοτήτων και κινδύνων, ειδικά από το εξωτερικό περιβάλλον. Μεταξύ άλλων, σημείωσε:
· Η Ελληνική οικονομία συγκλίνει συστηματικά πλέον, αλλά σταδιακά, με την υπόλοιπη Ευρώπη. Θετικές επιδόσεις καταγράφονται σε μακροοικονομικούς όσο και δημοσιονομικούς δείκτες, με την απόκλιση ωστόσο σε πολλούς τομείς να παραμένει σημαντική.
· Το διεθνές περιβάλλον παρουσιάζει εντεινόμενες εστίες αβεβαιότητας. Διαφαίνεται επαναφορά τάσεων εμπορικού προστατευτισμού από τη νέα αμερικανική διοίκηση, παραμένουν οι γεωπολιτικές εντάσεις, αναμένεται επιβράδυνση στις δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ενώ εγκυμονεί ο κίνδυνος για μη ευθύγραμμη περαιτέρω αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και του κόστους χρηματοδότησης.
Ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας
Νέο παραγωγικό υπόδειγμα
· Οι ποιοτικές διαστάσεις της εγχώριας ανάπτυξης έχουν μεγάλη σημασία μεσοπρόθεσμα. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζουν η προσέλκυση νέων επενδύσεων, η ισορροπία στο εξωτερικό ισοζύγιο, η ενίσχυση της εξωστρέφειας, η δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλότερης αξίας και η συνέργεια της εκπαίδευσης με τεχνολογίες αιχμής.
· Η μετάβαση της ελληνικής οικονομίας στο νέο παραγωγικό υπόδειγμα περνάει μέσα από τρία συμπληρωματικά κανάλια. Πρώτον, μέσα από υψηλότερη συμβολή των εξαγωγών και των επενδύσεων στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, και αντίστοιχη σχετική (αν και όχι αναγκαστικά απόλυτη) υποχώρηση του μεριδίου της κατανάλωσης και της συμμετοχής των εισαγωγών.
Δεύτερον, μέσα από αύξηση της παραγωγής και στροφή πόρων σε τομείς που μπορούν να έχουν υψηλότερη παραγωγικότητα, όπως η μεταποίηση και για εταιρείες τεχνολογίας, περιοχές στις οποίες υπάρχει σχετική υστέρηση. Τρίτον, ευρύτερα σε όλους τους τομείς και κλάδους, με τη στροφή στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, που θα είναι διεθνώς εμπορεύσιμα και θα στοχεύουν την παγκόσμια αγορά με όρους καινοτομίας.
· Η φορολογική πολιτική καλείται να παίξει διευκολυντικό ρόλο στο νέο παραγωγικό υπόδειγμα. Ειδικότερα, κρίσιμος στόχος είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Η εξάπλωση των ηλεκτρονικών πληρωμών έχει συμβάλει στην πρόσφατη σημαντική μείωση του «κενού» ΦΠΑ, ωστόσο η απόκλιση με την Ευρώπη παραμένει, με σημαντικό περιθώριο να επιτευχθεί δικαιότερη κατανομή του φορολογικού βάρους. Προτεραιότητα στην κατεύθυνση αυτή αναδεικνύεται η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της εργασίας.
· Εξωτερικοί κίνδυνοι που ενδέχεται να αποτελέσουν τροχοπέδη στην ταχύτητα μετάβασης της ελληνικής οικονομίας στο νέο υπόδειγμα περιλαμβάνουν την αναμενόμενη επαναφορά τάσης προστατευτισμού στο διεθνές εμπόριο, καθώς και μια ενδεχόμενη επιβράδυνση ή αντιστροφή στην τάση μείωσης πληθωρισμού και επιτοκίων.
· Το αν η ελληνική οικονομία θα διατηρηθεί στη σημερινή πορεία, αν θα πληγεί από εξωτερικές εξελίξεις ή θα μπει σε μια νέα τροχιά ισχυρής ανάπτυξης, παραμένει ανοιχτό στοίχημα.
Παγκόσμια οικονομία & Ευρωζώνη
Η παγκόσμια οικονομία συνέχισε να μεγεθύνεται το τρίτο τρίμηνο του 2024, με σταθερό αλλά χαμηλό ρυθμό, με ετερογένεια μεταξύ γεωγραφικών περιοχών, ως συνέπεια πολλαπλών εστιών αβεβαιότητας.
Οι οικονομίες των χωρών του ΟΟΣΑ αναπτύχθηκαν με ετήσιο ρυθμό 1,7% το τρίτο τρίμηνο του 2024, οριακά υψηλότερο από το προηγούμενο τρίμηνο και αμετάβλητο από το αντίστοιχο τρίμηνο του 2023 (1,7%). Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερος από το επιθυμητό, παρά τη σημαντική μείωση που έχει σημειωθεί, ενώ και ο δομικός πληθωρισμός παραμένει ανθεκτικός σε πολλές μεγάλες οικονομίες.
Οι κεντρικές τράπεζες των μεγάλων οικονομιών χαλαρώνουν σταδιακά τη νομισματική πολιτική τους καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις μετριάζονται, αλλά τα επιτόκια παραμένουν σχετικά υψηλά για να διασφαλίσουν τη βιώσιμη συγκράτηση του πληθωρισμού. Η νέα αμερικανική διοίκηση δημιουργεί αβεβαιότητα στο διεθνές εμπόριο, καθώς είναι πιθανό να επανέλθουν πολιτικές προστατευτισμού, ενώ αναμένεται να επιβραδυνθεί ο διεθνής συντονισμός δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Για την οικονομία της Ευρωζώνης το ΙΟΒΕ αναφέρει ότι εμφάνισε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το τρίτο τρίμηνο του 2024, κατά 0,9% σε ετήσια βάση και κατά 0,4% σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο σε εποχικά διορθωμένους όρους.
Βάσει των πλέον πρόσφατων εκτιμήσεων, στο σύνολο του 2024, η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,8%, ενώ για το 2025 και το 2026, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει μεγέθυνση 1,3% και 1,6%, αντίστοιχα.
πηγή: ΟΤ
