Η Ελλάδα, ιστορικά πια είναι μία από τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των νέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις στην αγορά εργασίας. Παρότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μείωση των ποσοστών ανεργίας, η χώρα μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλές θέσεις στην ευρωπαϊκή κατάταξη, ανταγωνιζόμενη την Ισπανία και τη Σουηδία για την πρώτη θέση.
Η κατάσταση της ανεργίας των νέων στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat, η ανεργία των νέων στην Ελλάδα ανήλθε στο 21% στα τέλη του 2024. Αν και το ποσοστό είναι χαμηλότερο από τα επίπεδα του 2021, όταν είχε εκτοξευθεί στο 45%, εξακολουθεί να είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για την ακρίβεια είναι το δεύτερο υψηλότερο.
Την ίδια στιγμή, άλλες οικονομίες όπως η Ισπανία καταγράφουν ακόμη υψηλότερα ποσοστά ανεργίας των νέων (25,3%), ενώ χώρες όπως η Γαλλία (20,4%), η Ιταλία (19,4%) και η Γερμανία (6,4%) βρίσκονται σε πολύ καλύτερη θέση. Η Ελλάδα, παρά τη μείωση που έχει σημειώσει, εξακολουθεί να απέχει σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ο οποίος διαμορφώνεται στο 15%.
Σε απόλυτους αριθμούς, οι νέοι άνεργοι στην Ελλάδα το 2024 ήταν περίπου 265.000. Αριθμός υψηλός για μια χώρα με μικρότερο πληθυσμό σε σχέση με τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης.
Η ανεργία των νέων σε σύγκριση με το παρελθόν
Η Ελλάδα είχε φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας των νέων την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Τα ποσοστά άγγιζαν το 60% στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Μετά την έξοδο από τα μνημόνια, το ποσοστό μειώθηκε σταδιακά. Παραμένει σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που αποτυπώνει τη δυσκολία του ελληνικού εργασιακού μοντέλου να ενσωματώσει τους νέους στην αγορά εργασίας.
Η Ισπανία το μεγαλύτερο ποσοστό
Η βελτίωση των δεικτών ανεργίας στην Ελλάδα είναι πιο αργή από ό,τι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Για παράδειγμα, η Ισπανία, που είχε συγκρίσιμα ποσοστά ανεργίας με την Ελλάδα το 2021, κατάφερε να μειώσει το ποσοστό της πιο γρήγορα. Διατηρεί όμως ακόμη τα υψηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη.
Δομικά προβλήματα στην αγορά εργασίας
Παρά τις πολιτικές απασχόλησης που εφαρμόζονται, η ελληνική αγορά εργασίας αντιμετωπίζει βαθιά διαρθρωτικά προβλήματα. Είναι τόσο σοβαρά που εμποδίζουν τη γρήγορη μείωση της ανεργίας των νέων:
– Έλλειψη σταθερών θέσεων εργασίας: Οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας είναι είτε εποχιακές είτε χαμηλά αμειβόμενες, με αποτέλεσμα να μην προσφέρουν προοπτικές στους νέους εργαζομένους.
– Brain drain: Χιλιάδες νέοι Έλληνες επιλέγουν να μεταναστεύσουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και υψηλότερους μισθούς.
– Αυξημένο κόστος εργασίας: Οι επιχειρήσεις επισημαίνουν ότι η αύξηση του κατώτατου μισθού και η μείωση των ωρών εργασίας δυσκολεύουν την προσθήκη νέων θέσεων απασχόλησης.
– Έλλειψη επενδύσεων: Αν και η Ελλάδα έχει προσελκύσει επενδύσεις τα τελευταία χρόνια, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας παραμένει περιορισμένη.
Η σύγκριση με άλλες χώρες
Αν και η Ισπανία ξεπερνά την Ελλάδα στην ανεργία των νέων, η ελληνική οικονομία έχει να αντιμετωπίσει επιπλέον προκλήσεις. Βασικά ζητήματα είναι η χαμηλή ανταγωνιστικότητα και η υπερβολική εξάρτηση από τον τουρισμό. Αντίθετα, χώρες όπως η Πορτογαλία έχουν καταφέρει να μειώσουν την ανεργία των νέων μέσω στοχευμένων πολιτικών απασχόλησης και προώθησης νέων τεχνολογιών.
Η Γερμανία, με ποσοστό ανεργίας νέων μόλις 6,4%, διαθέτει ένα ισχυρό σύστημα επαγγελματικής εκπαίδευσης που διευκολύνει τη μετάβαση των νέων από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας.
Η πρόκληση για την Ελλάδα
Η μείωση της ανεργίας των νέων στην Ελλάδα απαιτεί μακροπρόθεσμες πολιτικές και αλλαγές στη δομή της οικονομίας.
Ορισμένα μέτρα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την κατάσταση περιλαμβάνουν:
– Ενίσχυση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης: Η σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας είναι ζωτικής σημασίας.
– Προώθηση της καινοτομίας και των startups: Η δημιουργία νέων επιχειρήσεων μπορεί να δώσει ευκαιρίες απασχόλησης στους νέους.
– Κίνητρα για την επιστροφή των νέων επιστημόνων: Μέτρα που ενθαρρύνουν την επαναπατρισμό των νέων που εργάζονται στο εξωτερικό.
– Μείωση της γραφειοκρατίας και των φόρων στις επιχειρήσεις: Η διευκόλυνση του επιχειρείν μπορεί να ενισχύσει τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Η Ελλάδα έχει σημειώσει πρόοδο στη μείωση της ανεργίας των νέων, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλές θέσεις στην ΕΕ.
Η σύγκριση με άλλες χώρες δείχνει ότι η ελληνική οικονομία πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες προκλήσεις. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να επενδύσει σε τομείς που θα δημιουργήσουν βιώσιμες και ποιοτικές θέσεις εργασίας για τη νέα γενιά.
