Το workslop μοιάζει με τις μεταλλαγμένες ντομάτες. Είναι κόκκινες, μοιάζουν ζουμερές, δείχνουν ωραίες στο ράφι, αφού έχουν ομοιόμορφο σχήμα και μέγεθος. Αλλά όταν τις βάλεις στο στόμα σου η γεύση τους στερείται πρωτοτυπίας και δεν σου ξυπνάει καμία μνήμη, ούτε αφήνει κάποιο άρωμα.
Aυτολεξεί «workslop» σημαίνει «τσαπατσούλικη δουλειά». Ως όρος όμως χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά για να περιγράψει το προϊόν εργασίας που έχει δημιουργηθεί μέσω τεχνητής νοηομοσύνης, και που είναι αρκετά ευπρόσωπο για να περάσει για «καλή δουλειά». Όμως στερείται νοήματος και ουσίας, που θα έκαναν τη δουλειά αυτή να έχει πιάνει πραγματικά τόπο. Κάπως έτσι περιγράφουν το workslop οι ερευνητές των Βetter Up Labs, εργαστήριο που μελετά τις εφαρμογές της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρήσεις, συνδυάζοντας μεθόδους συμπεριφορικής έρευνας και ανθρώπινης τεχνογνωσίας. Σε συνεργασία με το εργαστήριο κοινωνικών δικτύων του πανεπιστημίου του Στανφορντ (Stanford Social Media Lab), διεξήγαγαν την πρώτη μεγάλη έρευνα για τον εντοπισμό του workslop, προσπαθώντας να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις του στην παραγωγικότητα των επιχειρήσεων και να προτείνουν τρόπους για να αποφευχθεί.
Το κόστος του workslop
Σύμφωνα με την έρευνα, η οποία παρουσιάστηκε στο περιοδικό Harvard Business Review, το 41% των εργαζομένων στις ΗΠΑ έχει έρθει αντιμέτωπο με περιεχόμενο «workslop», το οποίο έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη. Τους παίρνει κατά μέσο όρο σχεδόν δύο επιπλέον ανθρωποώρες εργασίας για να το «συμμορφώσουν». Οι ΑΙ τσαπατσουλιές έχουν μετρήσιμο κόστος, καθώς δημιουργούν προβλήματα παραγωγικότητας, εμπιστοσύνης και συνεργασίας.
Για να αντισταθμίσουν το «workslop» οι ηγέτες των επιχειρήσεων, δηλαδή τα διευθυντικά στελέχη, καλούνται να αναθεωρήσουν τον τρόπο οργανωτικής διαχείρισης της εργασίας, να θεσπίσουν σαφείς κανόνες και πρότυπα ποιότητας, και να ενθαρρύνουν μια διαφορετική νοοτροπία αξιοποίησης της τεχνητής νοημοσύνης, που θα συνδυάζει την πρωτοτυπία και την συνεργατικότητα.
Διπλή δουλειά
Καθώς τα εργαλεία AI γίνονται πιο προσβάσιμα, οι εργαζόμενοι είναι όλο και πιο ικανοί να παράγουν γρήγορα καλαίσθητα αποτελέσματα: καλά μορφοποιημένες διαφάνειες, δομημένες παρουσιάσεις, φαινομενικά εύγλωττες περιλήψεις ακαδημαϊκών εργασιών από μη ειδικούς, ακόμα και κώδικες προγραμματισμού. Ωστόσο, ενώ ορισμένοι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν αυτή την ικανότητα για να βελτιώσουν την καλή εργασία, άλλοι τη χρησιμοποιούν για να δημιουργήσουν περιεχόμενο που είναι στην πραγματικότητα άχρηστο, ελλιπές ή στερείται απαραίτητων στοιχείων σχετικά με το εκάστοτε έργο. Το workslop μετατοπίζει ύπουλα τον εργασιακό φόρτο, από πάνω προς τα κάτω, αναγκάζοντας τον παραλήπτη του να το ερμηνεύσει, να το διορθώσει ή να ξανακάνει την ίδια δουλειά από την αρχή.
Η συνεχιζόμενη έρευνα των Βetter Up Labs και του Stanford Μedia Lab, σε 1.150 εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης σε διαφορετικούς κλάδους, διαπίστωσε ότι πάνω από τέσσερις στους δέκα έχουν λάβει worsklop τον τελευταίο μήνα. Οι υπάλληλοι που έχουν αντιμετωπίσει το φαινόμενο της «AI-τσαπατσουλιάς», αναφέρουν ότι κατά μέσο όρο το 15,4% του περιεχομένου που λαμβάνουν στην εργασία τους (εσωτερικά κείμενα, επιστολές, παρουσιάσεις κ.λπ.), εμπίπτουν στις προδιαγραφές του workslop. Συνήθως η ανταλλαγή workslop γίνεται μεταξύ συναδέλφων (το 40% των περιπτώσεων). Έχουν αλλά έχουν παρατηρηθεί και περιπτώσεις που το worsklop αποστέλλεται σε διευθυντές από άμεσους υφισταμένους τους (18%). Τα επιτελικά στελέχη δεν έχουν ανοσία στο worsklop, καθώς ένα 16% των αεριτζίδικων ΑΙ κειμένων και εργασιών διακινείται από τους μάνατζερ προς τις ομάδες τους ή από ακόμα υψηλότερα διευθυντικά κλιμάκια. Το workslop εμφανίζεται σε όλους τους κλάδους, αλλά διαπιστώθηκε ότι οι επαγγελματικές υπηρεσίες και η τεχνολογία επηρεάζονται δυσανάλογα.
Απώλεια παραγωγικότητας
Κάθε περίπτωση workslop έχει πραγματικό κόστος για τις εταιρείες. Οι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι αφιέρωναν κατά μέσο όρο μία ώρα και 56 λεπτά για να αντιμετωπίσουν κάθε περίπτωση workslop – να σουλουπώσουν, να αποκωδικοποιήσουν, να φέρουν στα «ίσα» τους τις τσαπατσουλιές. Με βάση τις εκτιμήσεις των συμμετεχόντων για τον χρόνο που αφιέρωναν, καθώς και τους μισθούς που δήλωσαν, οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι οι περιπτώσεις workslop έχουν ένα κόστος 186 δολαρίων το μήνα. Για έναν οργανισμό με 10.000 εργαζόμενους, δεδομένης της εκτιμώμενης συχνότητας του workslop (41%), αυτό συνεπάγεται απώλεια παραγωγικότητας άνω των 9 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.
Έξυπνες μηχανές, χαζοί άνθρωποι;
Όπως αναφέρει το Ηarvard Business Review, η ανάθεση γνωστικών λειτουργιών σε μηχανές δεν είναι κάτι καινούργιο. Oύτε το άγχος μας ότι εκχωρώντας στις μηχανές αυτά τα καθήκοντα, εμείς θα «χαζέψουμε» είναι κάτι καινούργιο. Πριν από σχεδόν 20 χρόνια, ο δημοσιογράφος Nίκολας Καρ, που ειδικεύεται σε θέματα τεχνολογίας, είχε γράψει ένα προβοκατόρικο άρθρο στο περιοδικό Atlantic με τον τίτλο «Μήπως η Google μας κάνει ηλίθιους;».
Το δίλημμα είναι πανάρχαιο. Ανάγεται στην εποχή του Σωκράτη και την ανησυχία του ότι το αλφάβητο μας κάνει να ξεχνάμε. «Τα γράμματα στις ψυχές εκείνων που θα τα μάθουν, θα φέρουν λησμονιά, μια και αυτοί θα παραμελήσουν τη μνήμη τους, γιατί από εμπιστοσύνη στη γραφή θα φέρνουν τα πράγματα στη μνήμη τους απ’ έξω με ξένα σημάδια, όχι από μέσα από τον εαυτό τους τον ίδιο», είναι το γνωστό χωρίο από το Φαίδρο του Πλάτωνα, που καταλήγει ότι οι άνθρωποι αντί για σοφοί θα γίνουν δοκησίσοφοι – δηλαδή ξερόλες.
Όπως η απάντηση στο άγχος της λήθης δεν είναι ο εκούσιος αναλφαβητισμός, έτσι και η απάντηση στην ψηφιακή σύγχυση του ΑΙ δεν είναι η άρνηση της τεχνολογίας. Άλλωστε πολύ πριν έρθει το ΑΙ, το copy paste ήταν ήδη εδώ. Οι ερευνητές επιμένουν ωστόσο ότι το workslop της τεχνητής νοημοσύνης έχει μια ειδοποιό διαφορά από την χρήση και την κατάχρηση των «ψαχτηριών» του ίντερνετ. Με την τσαπατσούλικη χρήση του ΑΙ, χρησιμοποιούμε τις μηχανές για να «πασάρουμε» τη γνωστική εργασία σε κάποιον άλλο άνθρωπο.
Η συμβουλή των ειδικών
Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι έχουν το φάρμακο ενάντια στο workslop. Προτείνουν τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης με «πρωτοβουλία και αισιοδοξία». Δηλαδή να μην τη φοβόμαστε αλλά και να την φέρνουμε στα μέτρα μας, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Μάλιστα κάνουν τη διάκριση, ανάμεσα στους «πιλότους», που χρησιμοποιούν το ΑΙ σαν όχημα για να πλοηγηθούν εκεί που θέλουν, και τους «επιβάτες», που απλώς ανεβαίνουν και όπου τους πάει.
