Η ακρίβεια στην Ελλάδα παραμένει ένα από τα κύρια προβλήματα των νοικοκυριών. Η απόκλιση-ρεκόρ του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) στην Ελλάδα από τον αντίστοιχο της Ευρωζώνης και οι αναλύσεις για τον επίμονο πληθωρισμό, οι οποίες προέρχονται από τα πλέον επίσημα χείλη, αρχίζουν να κάνουν την εικόνα καθαρότερη.
Η ακρίβεια «ροκανίζει» το διαθέσιμο εισόδημα
Οι αρχικές εξηγήσεις για τις αυξήσεις σοκ «πάτησαν» στην έναρξη της πανδημίας (Covid-19), συνεχίστηκαν με τον πόλεμο στην Ουκρανία, τροφοδοτήθηκαν από τις πολλαπλές εστίες έντασης στη Μέση Ανατολή και διατηρήθηκαν μέχρι και σήμερα υπό την απειλή της κλιματικής κρίσης. Αποτέλεσαν, πράγματι, «εστίες» εξωγενών παραγόντων, ικανών να επηρεάσουν τις τιμές στην εγχώρια αγορά, αλλά έχουν ημερομηνία λήξης.
Ενδογενείς οι πιέσεις
Τα τελευταία στοιχεία φανερώνουν πως σχεδόν όλα τα παραπάνω έχουν κατά κάποιο βαθμό ξεπεραστεί και οι πιέσεις στην ελληνική οικονομία είναι κυρίως ενδογενείς αποδυναμώνοντας το σχεδόν μόνιμο επιχείρημα της ελληνικής κυβέρνησης για «εισαγόμενο πληθωρισμό».
Εδώ και μια πενταετία ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έχει εκτοξευθεί κατά 30% ενώ προ ημερών γνωστοποιήθηκε νέα αύξηση τιμών στη στέγαση. Αγαθά πρώτης ανάγκης είναι πλέον απλησίαστα στα σούπερ μάρκετ ενώ το κόστος τους παραμένει δυσβάστακτο ακόμη και στις λαϊκές αγορές.
Για τον Αύγουστο του 2025 η Ελλάδα ήταν ακριβότερη από τη Ευρωζώνη
- Τρόφιμα Ελλάδα 2,6% Ευρωζώνη 2,4%
- Ενοίκια Ελλάδα 10,9% Ευρωζώνη 2,9%
- Ηλεκτρικό ρεύμα Ελλάδα 7,7% Ευρωζώνη -0,5%
- Υπηρεσίες Ελλάδα 4,9% Ευρωζώνη 3,1%
Σε μία πενταετία ο πληθωρισμός στα τρόφιμα έχει εκτοξευθεί κατά 30%
Μια ματιά στα στοιχεία του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για το μήνα Αύγουστο φανερώνει πολλά. Ο ΕνΔΤΚ στη χώρα μας διατήρησε το τρία μπροστά (3,1%) ενώ στην Ευρωζώνη παρέμεινε σταθερός στο 2,0%. Η απόκλιση, της τάξης του +1,1%, είναι η μεγαλύτερη εδώ και χρόνια.
«Σε αντιδιαστολή με την, εν πολλοίς, εισαγόμενη πληθωριστική κρίση του 2021-2022, οι τρέχουσες πιέσεις δεν μπορούν πλέον να αποδοθούν στις αυξημένες τιμές των εισαγόμενων μεταποιημένων αγαθών, των μη ενεργειακών πρώτων υλών και κυρίως των καυσίμων –με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, σε ευρώ, να υποχωρούν κατά 16,3% ετησίως στο 7μηνο–, ενώ και η δασμολογική αβεβαιότητα δεν φαίνεται να έχει επιδράσει μέχρι σήμερα στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες», υποστηρίζει η Εθνική Τράπεζα σε πρόσφατη ανάλυσή της φανερώνοντας πως οι πιέσεις στην ελληνική οικονομία είναι πλέον καθαρά ενδογενείς.
Από στοιχεία της Eurostat (ΕνΔΤΚ) προκύπτει:
- Σεπτέμβριος 2024: Ελλάδα 3,1% Ευρωζώνη 1,7%
- Δεκέμβριος 2024: Ελλάδα 2,9% Ευρωζώνη 2,4%
- Ιανουάριος 2025: Ελλάδα 3,1% Ευρωζώνη 2,5%
- Μάρτιος 2025: Ελλάδα 3,1% Ευρωζώνη 2,2%
- Μάιος 2025: Ελλάδα 3,3% Ευρωζώνη 1,9%
- Ιούλιος 2025: Ελλάδα 3,7% Ευρωζώνη 2,0%
- Αύγουστος 2025: Ελλάδα 3,1% Ευρωζώνη 2,0%
Επί τα χείρω αναθεώρηση του πληθωρισμού
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η ενδεχόμενη -επί τα χείρω- αναθεώρηση του πληθωρισμού που βλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος, στο καθιερωμένο περιοδικό σημείωμά της «Note on the Greek Economy». Σύμφωνα με τη μελέτη της ΤτΕ, ο πληθωρισμός βάσει του Ενδιάμεσου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, φέτος θα διαμορφωθεί σε 3,1% (αντί για 2,5% που ήταν η αρχική εκτίμηση) και το 2026 σε 2,6% (αντί για 2,1%).
Ενοίκια, διατροφή, υπηρεσίες, ενέργεια «εξατμίζουν» τα εισοδήματα. Ειδικά στα είδη διατροφής, τον Αύγουστο, ξεχωρίζουν οι αυξήσεις τιμών σε φρούτα (11,6%), σοκολάτες (23,2%) και καφέ (18,5%). Επίσης ανατιμήσεις υπήρξαν, μεταξύ άλλων, σε ενοίκια κατοικιών (10,9%), ένδυση- υπόδηση (7,7%), μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (18,1%), πακέτο διακοπών (6,4%) και ασφάλιστρα υγείας (7%).
Στο μεταξύ, ένα νέο κύμα ακρίβειας προμηνύουν οι τιμές χονδρικής, καθώς καταγράφονται σημαντικές ανατιμήσεις αγαθών. Οι συνθήκες όπως έχουν διαμορφωθεί στην αγορά δείχνουν πως θα συνεχιστούν οι πιέσεις στα νοικοκυριά και τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου.
Εκτός από τα φρούτα που ήδη πήραν ξανά «φωτιά», οι προβλέψεις δεν είναι αισιόδοξες ούτε για τα ψάρια και τα κρέατα που θα δουν και αυτά ανατιμήσεις.
Δύο στους τρεις πολίτες της Αττικής λένε πως το εισόδημα δεν επαρκεί ούτε για τον μήνα
Δεν βγαίνει ο μήνας
Υπό αυτές τις συνθήκες η πλειοψηφία των πολιτών βλέπει πως η οικονομία βρίσκεται σε στασιμότητα ή επιδείνωση. Είναι χαρακτηριστικό πως για 2 στους 3 πολίτες της Αττικής, σύμφωνα με μεγάλη τη έρευνα του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, το εισόδημα δεν επαρκεί ούτε για τον μήνα.
Πιο συγκεκριμένα, το 66% των ερωτώμενων δήλωσε ότι το εισόδημα αρκεί για 3 από τις 4 εβδομάδες του μήνα ενώ το 32,2% λέει πως αρκεί για τις 15 πρώτες ημέρες του μήνα. Υπάρχει ένα 23,9% των ερωτώμενων που δηλώνουν ότι μπορούν με άνεση να ανταποκριθούν στα έξοδα του μήνα, ενώ το 7,7% έχει και την δυνατότητα αποταμίευσης.
Οι περικοπές δαπανών επικεντρώνονται σε ελαστικές δαπάνες, όπως π.χ. διασκέδαση, ψυχαγωγία, αλλά και σε βασικές κατηγορίες όπου διατίθεται σεβαστό ποσοστό του εισοδημάτων των νοικοκυριών όπως τρόφιμα/ειδή πρώτης ανάγκης και ενέργεια καύσιμα. Σε αυτό το πλαίσιο δεν έχουν μείνει ανεπηρέαστες και οι διακοπές των πολιτών. Περίπου 1 στους 2 (45%) ερωτώμενων δήλωσε ότι έχει επηρεαστεί τόσο η διάρκεια όσο και η ποιότητα των διακοπών τους.
