Ανηφορικός παραμένει ο δρόμος των νοικοκυριών με την ακρίβεια να «κοιτάζει» κατευθείαν στα πορτοφόλια τους. Η κυβέρνηση, τα τελευταία τρία χρόνια, παρεμβαίνει συχνά πυκνά με «εργαλεία» που έχουν σκοπό την καταπολέμησή της όμως το αποτέλεσμα, αν λάβουμε υπόψη τα δημοσκοπικά ευρήματα, είναι σχεδόν αμελητέο.
Στόχος η συγκράτηση των τιμών και η ανακούφιση των νοικοκυριών, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων, από τις συνεχείς ανατιμήσεις. Το αποτέλεσμα μέχρι τώρα παραμένει σχεδόν ανύπαρκτο αλλά η προσπάθεια συνεχίζεται…
Τρανό παράδειγμα αποτελεί η τελευταία δημοσκόπηση της ALCO (δεύτερο μέρος) για λογαριασμό του ALPHA. Στο ερώτημα: «έχετε παρατηρήσει έστω και μικρή αποκλιμάκωση στις τιμές, έστω και σε περιορισμένα προϊόντα ή θεωρείται ότι η ακρίβεια συνεχίζεται αμείωτη;» το 81% απαντά πως η ακρίβεια παραμένει αμείωτη ενώ μόνο ένα 15% βλέπει μικρή αποκλιμάκωση.
Φύγε εσύ, έλα εσύ…
Η δημοσκόπηση ήρθε σε μια εποχή «απόσυρσης» του «καλαθιού του νοικοκυριού» και την κατά κάποιον τρόπο αντικατάστασή του με την εθελοντική πρωτοβουλία μείωσης τιμών που άρχισαν να εφαρμόζουν στα τέλη του Οκτωβρίου οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.
Το εύρος των μειώσεων κυμαίνεται κατά μέσο όρο στο 8% και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και κωδικούς προϊόντων που δεν λογίζονται στα βασικά αγαθά. Αφορά περίπου 2.500 κωδικούς και αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους (Δεκέμβριος 2025).
Αυτό δεν είναι αρκετό αν λάβει κανείς υπόψη τις θηριώδεις ανατιμήσεις που έχουν μεσολαβήσει σε βάθος πενταετίας, ιδίως σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης.
Με τα νοικοκυριά να έχουν «βομβαρδιστεί» από τις ανατιμήσεις των τελευταίων ετών η πρωτοβουλία μείωσης τιμών, αν και αποτελεί αδιαμφισβήτητα μικρή ανάσα, ενδέχεται να συμβάλλει ελάχιστα στην ανακούφιση της ελληνικής οικογένειας και είναι μάλλον δύσκολο να καθησυχάσει τους προβληματισμούς των καταναλωτών.
Το παράδειγμα της πρωτοβουλίας «μόνιμη μείωση τιμής» (2023) σε 868 κωδικού προϊόντων δεν έφερε ορατή ανακούφιση στη τσέπη των καταναλωτών.
Νούμερα που μαρτυρούν… πολλά
Στο μεταξύ, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα καταναλωτικής εμπιστοσύνης του ΙΟΒΕ, το 65% των νοικοκυριών μόλις τα βγάζουν πέρα, ποσοστό αυξημένο κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον Ιούλιο. Αν προσθέσουμε όσους αντλούν από τις αποταμιεύσεις τους (9%) και όσους έχουν χρεωθεί (6%), φτάνουμε σε ένα 80% που αντιμετωπίζει από κάποια ως μεγάλη δυσκολία να τα βγάλει πέρα.
Εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα οι ανατιμήσεις υπερβαίνουν τον ρυθμό αύξησης των μισθών και των εισοδημάτων, γι’ αυτό και βλέπουμε την αγοραστική δύναμη (κατά κεφαλήν ΑΕΠ) να κατρακυλά στον πάτο της ΕΕ.
Τα διπλά «ταμπελάκια»
Η κυβέρνηση όμως επιμένει και παρά τα πενιχρά αποτελέσματα των μέτρων που λαμβάνει συνεχίζει τις προσπάθειες. Πριν λίγες ημέρες, το υπουργείο Ανάπτυξης παρουσίασε ένα νέο «εργαλείο» για την καταπολέμηση της ακρίβειας.
Στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο για τη σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας Αγοράς και Προστασίας Καταναλωτή προβλέπεται ότι έως το τέλος του έτους αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή και η υποχρέωση αναγραφής της τιμής παραγωγού για νωπά προϊόντα καθώς υπήρχαν και υπάρχουν πολλές καταγγελίες από τους παραγωγούς για «φούσκωμα» των τιμών στη διαδρομή από το χωράφι ως το ράφι.
Με το μέτρο αυτό, οι καταναλωτές θα μπορούν να βλέπουν την τιμή παραγωγού δίπλα στην τελική τιμή πώλησης σε προϊόντα όπως λαχανικά, κρέας και αυγά. Είτε η αγορά γίνεται από σούπερ μάρκετ, είτε από μανάβικο ή κρεοπωλείο, η διαφορά θα είναι πλέον ξεκάθαρη.
Όπως προβλέπει το νομοσχέδιο, «στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου αναγράφονται, κατά τρόπο προσήκοντα και ευκρινή, τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η πορεία διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα (…)».
Από το χωράφι στο ράφι
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο του ΥΠΑΝ, οι επιχειρήσεις λιανικής θα πρέπει να αποτυπώνουν την πορεία διαμόρφωσης της τελικής τιμής σε φρέσκα προϊόντα – από τον παραγωγό έως το ράφι – ώστε να ενισχυθεί η διαφάνεια και ο υγιής ανταγωνισμός. Ουσιαστικά, αυτό θα φέρει διπλά «ταμπελάκια» στα ράφια με την πρόταση των παραγωγών είναι να υπάρχει ηλεκτρονική παρακολούθηση, με πλατφόρμα ιχνηλασιμότητας, σε όλα τα στάδια της διαδρομής των προϊόντων από το χωράφι στο ράφι.
Ακόμη, παρατείνει έως τις 30 Ιουνίου μια σειρά από μέτρα που έληγαν στις 31 Οκτωβρίου και ειδικότερα:
- Το μέτρο περί υποχρέωσης ανακοίνωσης ανατιμήσεων από τα σούπερ μάρκετ, στο υπουργείο Ανάπτυξης
- Το μέτρο που αφορά στην ανακοίνωση ενδεικτικών τιμών λιανικής πώλησης οπωροκηπευτικών προϊόντων από τα σούπερ μάρκετ στο υπουργείο Ανάπτυξης
- Το μέτρο που αφορά στην τρίμηνη απαγόρευση προσφορών και προωθητικών ενεργειών για καταναλωτικά προϊόντα των οποίων οι τιμές αυξάνονται
Με το ίδιο νομοσχέδιο επέρχονται ρυθμίσεις που αφορούν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και ειδικότερα σε ζητήματα για την υποχρέωση προηγούμενης γνωστοποίησης συγκεντρώσεων επιχειρήσεων, για τη διαδικασία προληπτικού ελέγχου συγκεντρώσεων της Επιτροπής, για τα πρόστιμα, τον υπολογισμό του τέλους υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού επί της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου αλλά και την πρακτική άσκηση φοιτητών.
Η δημόσια διαβούλευση για τη δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή θα διαρκέσει έως τις 11 Νοεμβρίου.
