Ο περονόσπορος που έπληξε το αμπέλι το 2023 στην μεγάλη πλειοψηφία των αμπελουργικών περιοχών της χώρας (Τύρναβος, Νεμέα, Ηράκλειο κλπ.) και η δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ξηρασίας, συνοδευόμενη από τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες του περασμένου Ιουλίου, είναι τα γενικά αίτια, μιας αναμενόμενης για δεύτερη χρονιά, μικρής συγκομιδής σταφυλιών και κατ’ επέκταση παραγωγής κρασιού, το 2024.
Όπως επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ, ο περονόσπορος του 2023, ευθύνεται για την δημιουργία μικρού αριθμού αναπαραγωγικών οφθαλμών με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής σταφυλιών, καθώς επίσης οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες επηρέασαν την καρπόδεση και την ομοιογένεια στην ωρίμαση, με αποτέλεσμα τα σταφύλια να είναι αφυδατωμένα, ελλιποβαρή και σε πολλές περιπτώσεις να παρατηρείται ακαρπία στο μεγαλύτερο μέρος των πρέμνων.
Κοινός παρονομαστής αποτελεί η δυνατότητα ή όχι άρδευσης των αμπελώνων που εξελίσσεται πλέον σε κριτήριο βιωσιμότητας του αμπελώνα, ενώ οι πιθανές λύσεις αντιμετώπισης του φαινομένου της λειψυδρίας, έχουν καθυστερήσει δραματικά.
Παρ’ όλ’ αυτά οι ξηροθερμικές συνθήκες συνέβαλλαν στην απουσία γενικά μυκητολογικών προσβολών, με αποτέλεσμα η εναπομείνασα σταφυλική παραγωγή να χαρακτηρίζεται εξαιρετική από άποψη ποιότητας.
Οι τιμές των σταφυλιών, ήδη καταβάλλονται αυξημένες, χωρίς όμως να αναπληρώνουν το εισόδημα των αμπελουργών
Οι τιμές
«Είναι γεγονός ότι πολλά οινοποιεία προβληματίζονται για την επάρκεια της οινοπαραγωγής, ακόμη και για να εφοδιάσουν το παραδοσιακό πελατολόγιό τους, ενώ ήδη οι εισαγωγές οίνων σε άκρως ανταγωνιστικές τιμές από τη γείτονα Ιταλία είναι γεγονός και μάλιστα για λευκούς οίνους 12,50 vol στην τιμή των 0,63 € συμπεριλαμβανομένων των μεταφορικών, είτε 11,50 vol στην τιμή των 0,56 € χωρίς μεταφορικά, τιμές οι οποίες θα επιδράσουν αρνητικά στις αντίστοιχες εγχώριες τιμές», επισημαίνει η ΚΕΟΣΟΕ.
Πάντως, οι τιμές των σταφυλιών, ήδη καταβάλλονται αυξημένες, χωρίς όμως να αναπληρώνουν το εισόδημα των αμπελουργών, εξαιτίας των μειωμένων ποσοτήτων, ενώ πλέον αυξάνονται με γρήγορο ρυθμό οι περιπτώσεις αμπελουργών που δεν προβαίνουν σε τρύγο λόγω του ασύμφορου της καλλιέργειας, με πρωταγωνίστρια την περιοχή της Ανατολικής Αττικής, όπου παρατηρούνται για πρώτη φορά και φαινόμενα εγκατάλειψης από νέους αμπελουργούς.
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η ΚΕΟΣΟΕ, ανά περιοχή, η εικόνα είναι η ακόλουθη:
Αμύνταιο
Στο Αμύνταιο ο τρύγος ξεκίνησε πρώιμα κατά 15 ημέρες. Στις πρώιμες λευκές ποικιλίες όπως το Sauvignon Blanc και το Traminer η παραγωγή προβλέπεται μειωμένη κατά τουλάχιστον 40%, δεδομένων και των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών του Ιουλίου. Στις ερυθρές ποικιλίες Merlot, αλλά και στο Ξινόμαυρο η μείωση προβλέπεται να κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα αν και οι αποδόσεις φαίνεται ότι είναι μικρότερες σε σχέση με προηγούμενες χρονιές.
Οι αμπελουργοί που δεν ξεφύλλισαν νωρίς και είχαν τη δυνατότητα να προβούν σε ποτίσματα, δεν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα σε σχέση με τον όγκο παραγωγής.
Οι τιμές σταφυλιών θα κυμανθούν στα περσινά επίπεδα μεταξύ 0,60 € και 0,90€.
Νάουσα
Ο τρύγος ξεκίνησε πρώιμα κατά 22-23 ημέρες με τις λευκές ποικιλίες και τις ερυθρές ποικιλίες, Syrah και Merlot στις οποίες δεν παρατηρείται μεγάλη μείωση. Αντίθετα στις λευκές ποικιλίες παρατηρείται το φαινόμενο της ακαρπίας και η μείωση προβλέπεται να είναι της τάξης του 40%.
Η κύρια ποικιλία της περιοχής το Ξινόμαυρο δεν θα παρουσιάσει μεγάλη πτώση κατά τη συγκομιδή της, αν και είναι νωρίς δεδομένων των άγνωστων κλιματολογικών συνθηκών που θα επικρατήσουν μέχρι τον τρύγο.
Ο περονόσπορος του 2023, ευθύνεται για την δημιουργία μικρού αριθμού αναπαραγωγικών οφθαλμών με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής σταφυλιών
Γενικός κανόνας της περιοχής, αλλά κανόνας που ισχύει και για την υπόλοιπη Ελλάδα, είναι η δυνατότητα άρδευσης των αμπελώνων (και για τις λευκές και για τις ερυθρές ποικιλίες), δυνατότητα που αποτελεί τη συνθήκη για κανονική ή ελαφρά μειωμένη συγκομιδή, σε σχέση με τους μη αρδευόμενους αμπελώνες των οποίων στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η παραγωγή έχει καταστραφεί.
Οι τιμές θα κυμανθούν στα περσινά επίπεδα, με τη βασική ποικιλία της περιοχής το Ξινόμαυρο να πληρώνεται στα 0,70€.
Ιωάννινα
Για πρώτη φορά στα χρονικά της περιοχής, ο τρύγος ξεκίνησε πρώιμα από τις 20 Αυγούστου με τη βασική ποικιλία της περιοχής Ντεμπίνα. Οι αυξημένες θερμοκρασίες έχουν ανεβάσει τα σάκχαρα των σταφυλιών, αλλά και η οξύτητά τους κυμαίνεται σε άριστα επίπεδα.
Οι κλιματολογικές συνθήκες της προηγούμενης του τρύγου περιόδου, θα επηρεάσουν αρνητικά την παραγωγή σταφυλιών, η οποία προβλέπεται μειωμένη κατά 20% – 30%.
Οι τιμές σταφυλιών που θα καταβληθούν θα είναι ελαφρά αυξημένες σε σχέση με την περσινή περίοδο.
Τύρναβος
Ο τρύγος ξεκίνησε πρώιμα κατά 15 ημέρες, με τις λευκές ποικιλίες να τρυγούνται πριν το δεκαπενταύγουστο, γεγονός πρωτοφανές για την περιοχή. Η ποιότητα είναι εξαιρετική και για τις λευκές ποικιλίες, αλλά και για το μοσχάτο Τυρνάβου. Στις λευκές ποικιλίες παρατηρείται πτώση της παραγωγής σταφυλιών κατά 40%, ενώ στο μοσχάτο Τυρνάβου η πτώση θα είναι άνω του 50%.
Ο συνεταιρισμός προσκάλεσε την κυρία Μπινιάρη από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, προκειμένου να μελετήσει τις αιτίες μείωσης της παραγωγής. Σύμφωνα με πόρισμα που εξέδωσε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η μείωση οφείλεται στην ακαρπία που δημιούργησε η προσβολή του περονόσπορου κατά την περσινή χρονιά, η οποία επηρέασε την ανθοφορία και στις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες κατά τον Ιούλιο, οι οποίες επηρέασαν την ανάπτυξη των ραγών.
Οι τιμές για το μοσχάτο Τυρνάβου θα ξεκινήσουν από τη βάση των 0,48€/Kg σταφυλιού, ενώ αυξημένες καταβάλλονται οι τιμές και για τις υπόλοιπες οινοποιήσιμες ποικιλίες (Ροδίτης 0,37€).
Βοιωτία
Ο τρύγος ξεκίνησε πρώιμα και στη Βοιωτία και γενικά οι συνθήκες ακαρπίας και μειωμένων αποδόσεων που παρατηρούνται στην Ελλάδα από τη Θεσσαλία και νοτιότερα, παρατηρούνται και στο νόμο Βοιωτίας.
Η παραγωγή σταφυλιών αναμένεται μειωμένη σε ποσοστό 50%, και για το Σαββατιανό και για τις ξενικές ποικιλίες .
Οι τιμές για το Σαββατιανό ξεκινούν φέτος από τα 40 λεπτά ενώ αντίστοιχα πέρυσι καταβάλλονταν 33 λεπτά. Οι τιμές στις ξενικές ποικιλίες ξεκινούν από τα 0,55 λεπτά και είναι οι ίδιες με τις περσινές.
Μέγαρα
Πρώιμος είναι ο τρύγος και στα Μέγαρα. Παρατηρείται σοβαρή μείωση της παραγωγής της τάξεως του 50% λόγω και εδώ των φαινομένων ακαρπίας και μειωμένων αποδόσεων.
Ιδιαίτερα μεγάλο πρόβλημα παρατηρείται στους μη αρδευόμενους αμπελώνες των οποίων καταστράφηκε ολοσχερώς η σταφυλική παραγωγή. Πρόβλημα επίσης παρατηρείται από τις καταστροφές που προκαλούν αγριογούρουνα.
Οι τιμές που θα καταβληθούν για το σαββατιανό έχουν καθοριστεί μέχρι σήμερα στα 40 λεπτά.
Ανατολική Αττική
Η πραγματικότητα στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής διαψεύδει και τις πιο αισιόδοξες προσδοκίες. Πέραν της πρωιμότητας του τρύγου, παρατηρείται πρωτοφανής πτώση της παραγωγής η οποία αναμένεται μειωμένη κατά 40 έως 50% συγκριτικά με την περσινή παραγωγή.
Οι αποδόσεις των ξερικών αμπελώνων, κυμαίνονται από 150 έως 200 kg ανά στρέμμα, ενώ στους ποτιστικούς αμπελώνες οι αποδόσεις κυμαίνονται στα 1.000 kg ανά στρέμμα αντί της κανονικής απόδοσης των 1.500 κιλών ανά στρέμμα που είναι συνήθης για την περιοχή. Οι τιμές ξεκινούν από τα 40 και 42 λεπτά ανά κιλό σταφυλιού για το Σαββατιανό.
Οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία έχουν προκαλέσει θερμικό σοκ στο 10% των αμπελώνων με αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή τους. Η κλιματολογικές συνθήκες μετά από 2 χρόνια ξηρασίας, θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στο φυτικό κεφάλαιο και το ύψος της παραγωγής σταφυλιών και τα επόμενα χρόνια.
Αχαΐα
Παρόμοια κατάσταση παρατηρείται στο νομό Αχαΐας για τις ποικιλίες μαυροδάφνη και μοσχάτο με την παραγωγή να αναμένετε μειωμένη κατά 50%. Οι τιμές των παραπάνω ποικιλιών παραμένουν στα ίδια επίπεδα με την περσινή περίοδο και κυμαίνονται από 60 λεπτά και πάνω. Το ίδιο ισχύει και για τις ποικιλίες που παράγουν ποικιλιακούς οίνους, για τις οποίες καταβάλλονται τιμές που ξεκινούν από τα 55 λεπτά.
Για τον Ροδίτη αναμένεται μικρή μείωση της παραγωγής λόγω κυρίως της δυνατότητας άρδευσης των αμπελώνων. Η περιοχή της Αχαΐας, έχει προσελκύσει αγοραστές σταφυλιών από όλη τη χώρα και η τιμή εκκίνησης ενώ αρχικά προβλεπόταν στα 33 λεπτά ξεκινά από τα 40 λεπτά με την προϋπόθεση παράδοσης από τον αμπελουργό και Μαυροδάφνης ή Μοσχάτου, ενώ μόνο για παράδοση Ροδίτη η τιμή ξεκίνησε από τα 38 λεπτά και σήμερα έχει φτάσει τα 45 λεπτά και μάλιστα τοις μετρητοίς.
ΝεμέαΠαρά τις αρχικές προβλέψεις η παραγωγή Αγιωργίτικου προβλέπεται και στη Νεμέα μειωμένη σε σχέση ακόμη και με την περσινή. Οι αποδόσεις των αμπελώνων κυμαίνονται από 300 έως 500 kg το στρέμμα, εξαιτίας της ακαρπίας που προκάλεσε η προσβολή του περονόσπορου την περσινή περίοδο και των παρατεταμένων θερμοκρασιών που κατέστησαν τα σταφύλια ελλιποβαρή. Η ποιότητα του αγιωργίτικου είναι εξαιρετική και οι τιμές που έχουν ανακοινώσει τα μεγάλα οινοποιεία ξεκινούν από 65 έως 75 λεπτά.
Η παραγωγή σουλτανίνας και κορινθιακής σταφίδας είναι εξαιρετικά μειωμένες και ποιοτικά μη εμπορεύσιμες. Οι τιμές για τις ποικιλίες αυτές πού οδεύουν παράνομα στα οινοποιεία ξεκίνησαν στα 23 λεπτά και σήμερα έχουν φτάσει στα 41 λεπτά ανά κιλό.
Σάμος
Ο τρύγος στο νησί ξεκίνησε πρώιμα και η συγκομιδή του μοσχάτου αναμένεται μειωμένη εξαιτίας των παραγόντων που προκαλούν μείωση και στις άλλες περιοχές της Ελλάδας, δηλαδή των επιπτώσεων της προσβολής του περονόσπορου της περσινής περιόδου και των παρατεταμένων θερμοκρασιών.
Η μείωση αναμένεται να είναι της τάξης του 50%, ενώ οι τιμές είναι σταθερές με ελαφρά αυξητική τάση. Μεγάλο πρόβλημα για τη σταφυλική παραγωγή του νησιού αποτελούν οι επιδρομές στους αμπελώνες των αγριογούρουνων.
Λήμνος
Όμοια εικόνα επικρατεί και στο νησί της Λήμνου σχετικά με την ποσότητα παραγωγής σταφυλιών η οποία φέτος είναι μειωμένη κατά 30% σύγκριση συγκριτικά με την περσινή παραγωγή και κατά 55% μειωμένη σε σχέση με την κανονική παραγωγή.
Η ποιότητα των σταφυλιών είναι πολύ καλή εξαιτίας της μειωμένης σταφυλικής παραγωγής, ενώ αναμένεται αύξηση των τιμών σταφυλιού, η οποία θα επηρεάσει και τις τιμές των εμφιαλωμένων ινών στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Σαντορίνη
Γενικά ήταν μια χρονιά συνέχεια της περσινής, με όλα τα κακά που θα μπορούσαν να συμβούν στον αμπελώνα της Σαντορίνης. Τα χαρακτηριστικά της χρονιάς πριν τον τρύγο:
- Ανομβρία τον χειμώνα.
- Ισχυροί νοτιάδες όταν άνοιγαν οι ταξιανθίες
- Χαλαζόπτωση στις 4 Μαΐου που έπληξε πάλι τη νοτιοανατολική πλευρά, την περιοχή δηλαδή με τους καλύτερους αμπελώνες του νησιού.
- Καύσωνες παρά τα μελτέμια το καλοκαίρι.
Τα σταφύλια, παρά το γεγονός ότι δοκιμάστηκαν στις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του προηγούμενου διαστήματος και ο τρύγος τους ξεκίνησε νωρίτερα, αναπτύχθηκαν σωστά, χωρίς ασθένειες με αποτέλεσμα να δώσουν άριστη ποιότητα μούστου.
Η μείωση της σταφυλικής παραγωγής, ήταν πρωτοφανής και αφού το ποσοστό μείωσης σε σχέση με την κανονική παραγωγή του νησιού ξεπέρασε το 80%.
Αποτέλεσμα της μικρής συγκομιδής σταφυλιών, ήταν ο διπλασιασμός των τιμών του Ασύρτικου, που έφτασε να πωλείται στα 9-10 € το κιλό.
Πάρος
Πρώιμος τρύγος και μειωμένη παραγωγή κατά 50% στην Πάρο. Ανοδική τάση των τιμών των σταφυλιών για τα οποία καταβλήθηκαν 1,80€ ανά κιλό.
Ρόδος
Το φαινόμενο της ακαρπίας με κύρια αίτια τον περσινό περονόσπορο και τις παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες, παρατηρήθηκε και στην Ρόδο.
Σε πολλούς αμπελώνες τα σταφύλια αφυδατωμένα δεν τρυγήθηκαν από τους αμπελουργούς, με γενικό αποτέλεσμα η μείωση της παραγωγής να ανέλθει άνω του 60%.
Η έλλειψη σταφυλιών για τις βασικές ανάγκες των οινοποιείων (Αθήρι για την παρασκευή αφρωδών οίνων), οδήγησε σε αύξηση των τιμών κατά 50%, από 0,55€/kg.
Ηράκλειο Κρήτης
Οι υψηλές θερμοκρασίες κατά την καρπόδεση, σε συνδυασμό με την ανομβρία και τους συνεχόμενους καύσωνες, είχαν σαν αποτέλεσμα την μειωμένη παραγωγή σταφυλιών κατά 70%, καταγράφοντας ιστορικό χαμηλό για το νομό.
Αν και οι τιμές παρουσιάζουν ανοδική τάση τα σταφύλια είναι λιγοστά, δεν καλύπτουν τις ανάγκες των οινοποιείων και υπάρχουν πληροφορίες για εισαγωγές οίνων, 2,5% vol από Ιταλία στα 0,62€/lt (περιλαμβανομένων των μεταφορικών).
Ζάκυνθος
Καταστροφική θεωρείται η χρονιά και στην Ζάκυνθο, αφού η μείωση της συγκομιδής σταφυλιών ξεπέρασε το 70%, λόγω του καύσωνα και της ανομβρίας. Οι τιμές σταφυλιών αυξήθηκαν κατά 0,05€/kg.
Κεφαλλονιά
Εξαίρεση από τη γενική εικόνα φέτος η Κεφαλλονιά, ενώ η χρονιά είχε πολλές προκλήσεις. Αμπελουργικά ήταν μια απαιτητική χρονιά και χρειάστηκε πολλή προσπάθεια από τους παραγωγούς, καθώς η έντονη ξηρασία και οι διαδοχικοί καύσωνες με θερμοκρασίες που ξεπέρασαν τους 40 βαθμούς Κελσίου για συνεχόμενες ημέρες, σε συνδυασμό με την έλλειψη βροχοπτώσεων, προκάλεσαν αφυδάτωση των αμπελιών, προκαλώντας ζημιές στους αμπελώνες που βρίσκονται στις πλαγιές με απώλειες στο 20%.
Στο τέλος όμως η εξαιρετική ποιότητα των σταφυλιών αποζημίωσε τους παραγωγούς, του κάμπου των Ομαλών, που είδαν φέτος τους κόπους τους να αμείβονται με καλό προϊόν τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά.
