Η καθαρή περιουσία των πολιτών στην Ευρώπη παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις τόσο από χώρα σε χώρα όσο και από έτος σε έτος. Η Παγκόσμια Έκθεση Πλούτου 2025 της UBS φέρνει στο φως ενδιαφέροντα στοιχεία για τις μεταβολές στον πλούτο ανά ενήλικα, προσαρμοσμένα στον πληθωρισμό.
Τα δεδομένα δείχνουν μια σαφή εικόνα για το ποιοι ευνοήθηκαν και ποιοι αντιμετώπισαν απώλειες κατά την περίοδο 2023-2024, σύμφωνα με το Euronews.
Πρωταθλήτρια η Ουγγαρία – Ακολουθούν Λιθουανία και Σουηδία
Στην κορυφή των αυξήσεων στον πραγματικό διάμεσο πλούτο ανά ενήλικα βρέθηκε η Ουγγαρία, με εντυπωσιακή άνοδο της τάξης του 18,6%. Η Λιθουανία ακολούθησε με 16,9% και η Σουηδία με 15,3%.
Παρόμοια ποσοστά σημειώθηκαν και στην Ιταλία και τη Λετονία (15% έκαστη), ενώ η Κύπρος ξεχώρισε με αύξηση 14,2%.
Αντίθετα, η Ελλάδα σημείωσε μια πιο μετριοπαθή άνοδο του πλούτου με 8,9%, καταγράφοντας χαμηλότερες επιδόσεις σε σχέση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Από τις πέντε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες, η Ιταλία παρουσίασε την υψηλότερη πραγματική αύξηση του διάμεσου πλούτου με 15%, ενώ η Γερμανία και η Γαλλία ακολούθησαν με 9,5% και 10,3% αντίστοιχα. Η Ισπανία κατέγραψε 9%, και το Ηνωμένο Βασίλειο μόλις 5,3%.
Ωστόσο, με βάση νεότερα δεδομένα στην ίδια έκθεση, αναφέρεται ότι η Γερμανία σημείωσε τελικά τη μεγαλύτερη άνοδο μεταξύ των πέντε με 20,1%, με τη Γαλλία να πέφτει στο 10,5% και την Ιταλία να περιορίζεται σε μόλις 4,7%.
Η εικόνα εκτός Ευρώπης
Αξιοσημείωτη άνοδος καταγράφηκε και σε μεγάλες μη ευρωπαϊκές οικονομίες. Οι ΗΠΑ παρουσίασαν αύξηση 45,8%, η Ρωσία 35,1%, και η Νότια Κορέα 31%. Η Αυστραλία είχε αύξηση 10,7%, ενώ η Ιαπωνία και ο Καναδάς 8,6% και 9,6% αντίστοιχα.
Αντιθέτως, η Κίνα κατέγραψε πτώση -6,3%, και η Ρωσία παρουσίασε παράλληλα και μείωση σε άλλες παραμέτρους.
Οι «Χαμένοι»: Τουρκία και Βέλγιο
Η Τουρκία είδε τη μεγαλύτερη μείωση στον πλούτο των πολιτών της με -20,9%, ενώ το Βέλγιο σημείωσε πτώση -5,6%. Η έκθεση τονίζει πως η περίπτωση της Τουρκίας είναι ιδιαίτερη και απαιτεί βαθύτερη ανάλυση.
Ο καθηγητής Hakan Kara του Πανεπιστημίου Bilkent στην Άγκυρα και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας, προτείνει ότι για να κατανοήσουμε αυτή την τάση, πρέπει να κοιτάξουμε πίσω στα τελευταία πέντε χρόνια.
Σημείωσε ότι μεταξύ 2020 και 2023, ένα περιβάλλον άφθονων πιστώσεων και εξαιρετικά χαμηλών πραγματικών επιτοκίων οδήγησε σε σημαντική άνοδο των τιμών των περιουσιακών στοιχείων.
«Την περίοδο αυτή σημειώθηκε μια σημαντική μεταφορά πλούτου από τους αποταμιευτές στους δανειολήπτες και από τα νοικοκυριά με σταθερό εισόδημα στις επιχειρήσεις. Το σύστημα καταθέσεων με προστασία συναλλάγματος (KKM) ενίσχυσε περαιτέρω αυτή τη δυναμική.
Καθώς η ανισότητα του πλούτου αυξήθηκε ραγδαία, μόνο ένα μικρό τμήμα του πληθυσμού -αυτοί που είχαν πρόσβαση σε πιστώσεις ή προϋπάρχουσες αποταμιεύσεις- ήταν σε θέση να επωφεληθούν από την έκρηξη των τιμών των περιουσιακών στοιχείων», εξήγησε.
Στα μέσα του 2023, με την ομαλοποίηση των επιτοκίων, άρχισε μια πραγματική διόρθωση των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Καθώς οι τιμές των κατοικιών, της γης, των μετοχών και των ομολόγων μειώθηκαν σε πραγματικούς όρους, παρατηρήθηκε αντίστοιχη απομείωση του πραγματικού πλούτου.
«Μπορούμε να δούμε την περίοδο 2023-24 ως διόρθωση της περιόδου 2020-22», πρόσθεσε.
Μέσος Όρος και Διάμεσος
Η UBS υπογραμμίζει ότι η διάμεσος τιμή είναι πιο αξιόπιστος δείκτης της γενικής οικονομικής ευημερίας, καθώς δεν επηρεάζεται από ακραίες περιπτώσεις πλούτου. Παρ’ όλα αυτά, και ο μέσος όρος έχει ενδιαφέρον, αφού σε πολλές χώρες οι δύο αυτοί δείκτες αποκλίνουν σημαντικά.
Για παράδειγμα, στην Ελβετία, η διάμεση αύξηση ήταν 14%, ενώ ο μέσος όρος έδειξε αρνητική μεταβολή, λόγω πτώσης του πλούτου των υπερπλουσίων. Αντίστοιχα στην Ιταλία, η διάμεση αύξηση ήταν +5%, ενώ ο μέσος όρος παρουσίασε μείωση -10%.
Ο Ρόλος του πληθωρισμού και άλλων παραγόντων
Η έκθεση αποδίδει τη μείωση του πραγματικού μέσου πλούτου κυρίως στον υψηλό πληθωρισμό, ιδιαίτερα στην Αυστρία, το Βέλγιο, και τις Κάτω Χώρες.
Στην Ελβετία, καθοριστικός παράγοντας ήταν η υποτίμηση του νομίσματος, ενώ στις Κάτω Χώρες η αύξηση του πληθυσμού συνέβαλε επιπλέον.
Ποιες είναι οι τάσεις
Η φετινή έκθεση της UBS αναδεικνύει την αυξανόμενη πόλωση στον πλούτο, όχι μόνο μεταξύ χωρών, αλλά και εντός των ίδιων των κοινωνιών. Η διάμεση αύξηση του πλούτου δείχνει βελτίωση για τα μεσαία στρώματα σε αρκετές περιπτώσεις, την ώρα που ο μέσος πλούτος μειώνεται, υποδηλώνοντας απώλειες για τους πιο εύπορους.
Παράλληλα, η επιρροή του πληθωρισμού, των νομισματικών πολιτικών και των δημογραφικών αλλαγών διαμορφώνουν μια ρευστή και άνιση εικόνα που απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση.
Για χώρες όπως η Ελλάδα, η μικρή αύξηση συνιστά μεν πρόοδο, αλλά υπολείπεται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου, δείχνοντας την ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές ενίσχυσης του πλούτου των νοικοκυριών.
