Πέρασαν 50 χρόνια από την άνοιξη του 1975, όταν οι τελευταίοι Αμερικανοί άφηναν άρον άρον το Βιετνάμ, τη στιγμή που ο στρατός του Βόρειου Βιετνάμ εισέβαλε νικηφόρος στη Σαϊγκόν. Έκτοτε τα δύο κράτη, ήρθαν κοντά, αλλά ο δασμολογικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ, δημιούργησε επιπλοκές. Το Ανόι όμως, αποδείχτηκε επιδέξιος σχοινοβάτης και σε αυτή τη συγκυρία.
Το Βιετνάμ αποτελεί, εδώ και καιρό, κεντρικό παράγοντα στην κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, από τότε που ξεκίνησαν σοβαρά το 2018, όταν ο Πρόεδρος Τραμπ επέβαλε δασμούς 10% στις κινεζικές εισαγωγές.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, το εμπορικό έλλειμμα ΗΠΑ-Βιετνάμ τριπλασιάστηκε εις βάρους των πρώτων, αγγίζοντας σχεδόν τα 124 δισ. δολ. που είναι το τρίτο χειρότερο έλλειμμα των ΗΠΑ μετά την Κίνα και το Μεξικό.
Το Βιετνάμ αποτελεί επίσης μια «πόρτα» για τις κινεζικές εξαγωγές, καθώς εισάγει και συναρμολογεί κινεζικά προϊόντα με ελάχιστη προστιθέμενη αξία πριν τα επανεξάγει στις ΗΠΑ.
Ο εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ, Πήτερ Ναβάρο, ισχυρίστηκε ότι το Βιετνάμ είναι ένοχο για «μη δασμολογική απάτη», εννοώντας ότι το Ανόι επιτρέπει στην Κίνα να μεταφέρει τα προϊόντα του μέσω του Βιετνάμ για να αποκρύψει την προέλευσή τους και έτσι να αποφύγει τους δασμούς των ΗΠΑ.
Συνεπώς, εκτιμώντας μετά από όλα αυτά οι Αμερικανοί ότι το Βιετνάμ, τους απειλεί, το τιμώρησαν με τον σοκαριστικό δασμό 46%!.
Συμμόρφωση Βιετνάμ
Ωστόσο, το Βιετνάμ, υποχώρησε και συμμορφώθηκε στις ΗΠΑ. Το υπουργείο Οικονομικών του Βιετνάμ εργάζεται για την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τα τελωνεία με τις ΗΠΑ και τη σύνταξη μιας ολοκληρωμένης διμερούς εμπορικής συμφωνίας που περιλαμβάνει διατάξεις για τη φορολογία και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.
Το Βιετνάμ μάλιστα ήταν η πρώτη και παραμένει η μόνη χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας της οποίας ο ηγέτης έχει μιλήσει απευθείας με τον Τραμπ για τους δασμούς. Προσφέρθηκε μάλιστα α μειώσει τους δασμούς στα αμερικανικά προϊόντα στο μηδέν, σύμφωνα με τον Τραμπ, ενώ τα διάφορα υπουργεία του Βιετνάμ έχουν την ευθύνη να εξετάσουν τα υπάρχοντα νομικά πλαίσια και να προτείνουν αλλαγές.
Το Ανόι ενέκρινε επίσης τη λειτουργία του Starlink, της υπηρεσίας δορυφορικού διαδικτύου που ανήκει στον Έλον Μασκ, και συμφώνησε να επιταχύνει τις εγκρίσεις για ένα προτεινόμενο θέρετρο του Τραμπ ύψους 1,5 δισ. δολαρίων.
Το σημαντικότερο όλων, ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Χο Ντουκ Φοκ, μετέβη τις ΗΠΑ για διαπραγματεύσεις για τη βελτίωση της εμπορικής ανισορροπίας και την αντιμετώπιση ζητημάτων μεταφόρτωσης, όπου αγαθά (συγκεκριμένα κινεζικά προϊόντα) αποστέλλονται μέσω Βιετνάμ για να αποφευχθούν οι δασμοί ή άλλοι εμπορικοί περιορισμοί που επιβάλλονται σε χώρες όπως η Κίνα.
Τέλος, για να αυξήσει τις εξαγωγές των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, το Ανόι έχει συνάψει συμφωνία για να αγοράσει έναν στόλο μαχητικών αεροσκαφών F-16.
«Το Ανόι έπραξε σοφά»
Ωστόσο, σύμφωνα με την Κλερ Λγουίν, ειδική στο διεθνές εμπόριο και την οικονομική πολιτική στη νοτιοανατολική Ασία, αυτές οι ενέργειες του Βιετνάμ όσον αφορά τον εμπορικό πόλεμο αντανακλούν τελικά τα δικά του εθνικά συμφέροντα.
«Η απόφασή του να συνάψει συμφωνία με τις ΗΠΑ για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών σηματοδοτεί ότι, ακόμη και αν επιδιώκει να ικανοποιήσει τις εμπορικές απαιτήσεις του Τραμπ, θα το κάνει μόνο με τρόπους που ενισχύουν τα οικονομικά και εθνικά συμφέροντα ασφαλείας του, όπως ορίζονται από την εθνική κυβέρνηση» αναφέρει η Λγουίν σε ανάλυσή της στη Responsible Statecraft.
Ένα από τα βασικά συμφέροντα του Βιετνάμ περιλαμβάνει την υπεράσπιση των εδαφικών του διεκδικήσεων στη Νότια Σινική Θάλασσα έναντι της κινεζικής πίεσης και επιθετικότητας. Τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει παρενοχλήσει Βιετναμέζους ψαράδες κοντά στα Νησιά Παρασέλ, πιο πρόσφατα σε ένα περιστατικό επίθεσης και κατάσχεσης τον περασμένο Οκτώβριο. Έτσι, η Λγουίν υποστηρίζει ότι διατηρώντας στενές διπλωματικές, οικονομικές και στρατιωτικές σχέσεις με την Ουάσινγκτον, το Βιετνάμ αισθάνεται πιο προστατευμένο από την κινεζική επιθετικότητα.
Λεπτή γραμμή
Υπάρχει, ωστόσο, μια λεπτή γραμμή μεταξύ της ενίσχυσης της στρατιωτικής συνεργασίας με τους Αμερικανούς για την επιδίωξη της αποτροπής και της πρόκλησης κλιμάκωσης σε μια δυνητικά εκρηκτική σύγκρουση, λέει η ειδική.
Η συμφωνία για τα μαχητικά F-16 θα μπορούσε να «προκαλέσει προβλήματα» στην περιοχή, σηματοδοτώντας στην Κίνα την αυξημένη στρατιωτική επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή που θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τη μη δέσμευση του Ανόι.
«Η κυβέρνηση Τραμπ θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι το Βιετνάμ επικεντρώνει την εξωτερική και εμπορική του πολιτική στα δικά του εθνικά συμφέροντα και θα συνεργαστεί ευχαρίστως με οποιαδήποτε ξένη δύναμη είναι πρόθυμη να το βοηθήσει να ενισχύσει την οικονομική του ανάπτυξη και να ενισχύσει την εθνική του ασφάλεια» αναφέρει.
Έτσι, την ίδια στιγμή που το Βιετνάμ ανταποκρίνεται φιλικά στις απαιτήσεις του Τραμπ, συνεχίζει να καλλιεργεί στενές εμπορικές σχέσεις με το Πεκίνο, του οποίου η μεγάλη βιομηχανική βάση, η υψηλή τεχνολογική ικανότητα και η τεράστια αγορά το καθιστούν τον σημαντικότερο εμπορικό εταίρο του.
Για παράδειγμα, κατά την επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ στο Βιετνάμ στις 14 Απριλίου, οι δύο χώρες υπέγραψαν 45 συμφωνίες που κυμαίνονται από την αύξηση της ψηφιακής συνδεσιμότητας και των υποδομών έως τη συνεργασία σε αναδυόμενους τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η πράσινη ενέργεια.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει να συνεργαστούν με χώρες με παρόμοια νοοτροπία για την ενίσχυση των διμερών και πολυμερών δεσμών, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτησή τους από τις κινεζικές εξαγωγές μεταποιητικών προϊόντων.
Αντί να απογοητεύεται από την αναπτυσσόμενη εμπορική σχέση του Βιετνάμ με την Κίνα και να την βλέπει ως άμεση απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στο πρίσμα του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων, η Ουάσιγκτον θα πρέπει να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία που προσφέρει η υπόσχεση του Ανόι να ανοίξει τις αγορές της πολύ ευρύτερα στις αμερικανικές εξαγωγές, εκτιμά η ειδική.
