Πρόσφατη έρευνα στελεχών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, προειδοποίησε για τον κίνδυνο να χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας στην Ευρώπη, ως παράπλευρη συνέπεια των δασμών του Τραμπ. Ο κίνδυνος για την απασχόληση, σύμφωνα με τους ευρωπαίους οικονομολόγους, προέρχεται έμμεσα και από την Κίνα, λόγω του αυξημένου ανταγωνισμού.
Οι σκληρές κυρώσεις των ΗΠΑ, θα οδηγήσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, να ανακατευθύνει περισσότερες εισαγωγές στην Ευρώπη. Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός από την Κίνα, έχει άμεσες επιπτώσεις στις θέσεις εργασίας στην Ευρωζώνη, και απειλεί όλο και περισσότερους κλάδους. ««Ενώ προς το παρόν ο αντίκτυπος επικεντρώνεται σε τομείς όπως τα οχήματα και τα χημικά, οι ευρύτερες επιπτώσεις θα μπορούσαν να επεκταθούν σε σχεδόν το ένα τρίτο της απασχόλησης στη ζώνη του ευρώ», αναφέρουν οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ.
Νέα έρευνα για τις θέσεις εργασίας στην ΕΕ
Τις προειδοποιήσεις της ΕΚΤ, συμπληρώνει και επαυξάνει νέα μελέτη οικονομολόγων της Κομισιόν, για τους κινδύνους στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας, από το πλήγμα στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Τη μελέτη συνυπογράφουν δύο κορυφαίες εμπειρογνώμονες της Γενικής Διεύθυνσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Απασχόληση: Η Λορίζ Μορό, επικεφαλής του τομέα στατιστικής και η κοινωνικο-οικονομική αναλύτρια Έβα Σόνβαλντ.
Αν και προσπαθούν να αποφύγουν την κινδυνολογία, τα συμπεράσματά τους προκαλούν εύλογη ανησυχία. Περίπου 5,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε όλη την ΕΕ υποστηρίζονται από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ. Οι αλλαγές στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ θα μπορούσαν να επηρεάσουν δυσανάλογα ορισμένους τομείς και περιοχές περισσότερο από άλλους. Ειδικότερα, ο μεταποιητικός τομέας (τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός) θα επηρεαστεί περισσότερο, καθώς και ορισμένες περιοχές στην Ιρλανδία, τη Βόρεια Ιταλία και τη Γερμανία.
Ποσοστό θέσεων εργασίας που εξαρτώνται από τις εξαγωγές στις ΗΠΑ, ανά τομέα. Η Ελλάδα είναι προτελευταία, με 1,1% -πηγή: Υπολογισμοί Κομισιόν
Τα καλά και τα κακά νέα για την Ελλάδα
Τα καλά νέα είναι ότι οι θέσεις εργασίας σε χώρες όπως η Ελλάδα, που υστερεί στον μεταποιητικό τομέα, είναι λιγότερο ευάλωτες στις διαταραχές του εμπορίου. Όμως αυτό δεν μας καθιστά «αλεξίσφαιρους». Ο αρνητικός αντίκτυπος στην απασχόληση, μπορεί να προκύψει από τις ευρύτερες μακροοικονομικές πιέσεις. Η παρατεταμένη επιδείνωση των παγκόσμιων εμπορικών σχέσεων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των επενδύσεων και της ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο, επηρεάζοντας έμμεσα την απασχόληση σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Πώς πλήττονται ή πώς σώζονται θέσεις εργασίας
Οι δασμοί μπορούν να επηρεάσουν την απασχόληση στην ΕΕ αυξάνοντας το κόστος των προϊόντων της ΕΕ στην αγορά των ΗΠΑ, υπονομεύοντας την ανταγωνιστικότητα των τιμών της ΕΕ με δυνητικά αρνητικές συνέπειες για τη ζήτηση ευρωπαϊκών προϊόντων. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να μειώσει την απασχόληση που συνδέεται με τις εξαγωγές στην ΕΕ. Η κλίμακα των επιπτώσεων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες.
Ανακατεύθυνση εμπορίου
Πρώτον, εάν οι εταιρείες της ΕΕ μπορούν να ανακατευθύνουν τις εξαγωγές τους αλλού, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, οι αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση μπορούν να μειωθούν. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι ούτε δεδομένο ούτε εύκολο – αφού υπάρχει και ανταγωνισμός από άλλες χώρες, με βασικότερη την Κίνα.
Μετακύλιση κόστους
Δεύτερον, ο αντίκτυπος των δασμών στην απασχόληση στην ΕΕ επηρεάζεται από τον βαθμό στον οποίο οι επιχειρήσεις της ΕΕ και οι λιανέμποροι των ΗΠΑ μπορούν και θέλουν να μετακυλήσουν το υψηλότερο κόστος των δασμών στους καταναλωτές τους. Το γεγονός αυτό θα επηρεάσει με τη σειρά του τις συνολικές εξαγωγές.
Για την ΕΕ, ο βαθμός μετακύλισης εξαρτάται από το πόσο εύκολα μπορούν να αντικατασταθούν τα προϊόντα της ΕΕ με προϊόντα από άλλες χώρες. Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ελαστικότητα της υποκατάστασης μεταξύ των προϊόντων της ΕΕ και των προϊόντων άλλων εμπορικών εταίρων.
Χαραμάδα ελπίδας
Τρίτον, σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως εάν άλλες χώρες αντιμετωπίζουν υψηλότερους δασμούς, οι εξαγωγείς της ΕΕ ενδέχεται να κερδίσουν μερίδιο αγοράς.
Πρόκειται δηλαδή για πολλά «αν» με το ένα να αντισταθμίζει το άλλο.
Ποιες χώρες είναι πιο ευάλωτες
Το 2022, περίπου 5,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ (2,4 % της συνολικής απασχόλησης) υποστηρίζονταν από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Η έκθεση ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ: το 6,7 % του συνόλου των θέσεων εργασίας στην Ιρλανδία συνδέεται με τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, σε σύγκριση με μόλις 1 % στην Κροατία. H Eλλάδα βρίσκεται στην προτελευταία θέση, με περίπου 1,1% των συνολικών θέσεων εργασίας να εξαρτάται από τις εξαγωγές στις ΗΠΑ.
Ποσοστό θέσεων εργασίας που εξαρτώντα απο τις εξαγωγές προς ΗΠΑ, ανά τομέα μεταποίησης – Στην κορυφή τα φάρμακα και τα μηχανήματα. Πηγή: Υπολογισμοί Κομισιόν
Φαρμακοβιομηχανία, μηχανήματα, μέταλλα
Η μεταποίηση διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στο εμπόριο της ΕΕ με τις ΗΠΑ, καθώς αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τρίτο του συνόλου των θέσεων εργασίας που υποστηρίζονται από τις εξαγωγές των ΗΠΑ στην ΕΕ.
Το 2022, περίπου 1,61 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, που αντιπροσωπεύουν το 31% της απασχόλησης που εξαρτάται από τις εξαγωγές, αφορούσαν τον τομέα της μεταποίησης. Άλλοι σημαντικοί τομείς είναι το χονδρικό και λιανικό εμπόριο (14 %), οι επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες (12 %) και οι διοικητικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες (10 %)
Στη φαρμακευτική βιομηχανία, σχεδόν το 14 % των θέσεων εργασίας εξαρτώνται από τη ζήτηση των ΗΠΑ, καθιστώντας τον υποτομέα αυτό τον πιο εκτεθειμένο. Τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός (συμπεριλαμβανόμενης της αυτοκινητοβιομηχανίας) και τα βασικά μέταλλα (π.χ. χάλυβας, αλουμίνιο) παρουσιάζουν επίσης σχετικά υψηλά επίπεδα έκθεσης, με 7,4% και 7,1% των θέσεων εργασίας να εξαρτώνται από τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ.
Επιπτώσεις ανά περιφέρεια
Ακόμα και εντός των χωρών της ΕΕ, οι επιπτώσεις στην απασχόληση δεν είναι ομοιόμορφες. Περιφέρειες με υψηλότερη συγκέντρωση βιομηχανιών θα πληγούν περισσότερο. Οι επτά από τις δέκα περιφέρειες με την υψηλότερη έκθεση στο εμπόριο με τις ΗΠΑ βρίσκονται στην Ιρλανδία και τη Βόρεια Ιταλία. (ιδίως στο Βένετο, τις Μάρκε, την Εμίλια-Ρομάνια και το Πιεμόντε).
Άλλες περιοχές με υψηλή έκθεση περιλαμβάνουν τμήματα της Γερμανίας (Τύμπινγκεν), της Τσεχίας, της Αυστρίας και της Ουγγαρίας. Οι περιοχές αυτές είναι στενά συνδεδεμένες με τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και έχουν υψηλότερο μερίδιο απασχόλησης στον τομέα της μεταποίησης, γεγονός που τις καθιστά πιο ευάλωτες στις διαταραχές του εμπορίου.
Δείτε τη μελέτη των οικονομολόγων της Κομισιόν για τις θέσεις εργασίας ΕΔΩ
