Στη δεκαετία του 1990, η Ινδονησία θεωρούνταν οικονομικό θαύμα, με την ετήσια ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία να αγγίζει το 4,2%, έναντι 2,5% στις ΗΠΑ. Ωστόσο, σήμερα, η μεσαία τάξη της έχει συρρικνωθεί κατά 9,5 εκατομμύρια άτομα ενώ το εθνικό νόμισμα κατρακύλησε στο χαμηλότερο των τελευταίων 20 ετών. Φτάει ο εμπορικός πόλεμος που οι Ινδονήσιοι επιστρέφουν στα ρυζοχώραφα για πενιχρές αμοιβές;
Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ το 2021 οι αναπτυσσόμενες χώρες έδειχναν να πλησιάζουν το βιοτικό επίπεδο των πλουσίων. Ακολουθούσαν το μοντέλο της εξαγωγής φθηνών αγαθών και σταδιακής μετάβασης σε πιο προηγμένα.
Σήμερα όμως, αυτό το μοντέλο κατέρρευσε με την πρωτοκαθεδρία της Κίνας, η οποία επωφελήθηκε από τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις, εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και υποδομές παγκόσμιας κλάσης.
Οι πελάτες άρχισαν να απαιτούν από Ινδονήσιους και Ινδούς προμηθευτές τιμές ανάλογες με των Κινέζων. Όσοι δεν συμμορφώνονταν, χάνονταν από την αγορά.
Οι ίδιοι ερευνητές το 2024 κατέληξαν ότι η «σύγκλιση» μεταξύ αναπτυσσόμενων και ανεπτυγμένων χωρών έχει σταματήσει, καθώς οι προστατευτικές πολιτικές πλήττουν ιδιαίτερα τις φτωχές χώρες.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Wall Street Journal, η εξέλιξη της Κίνας σε βιομηχανική υπερδύναμη, κατέστησε δύσκολο για άλλες χώρες να αναπτυχθούν μέσω εξαγωγών. Ταυτόχρονα, κλάδοι όπως η τεχνολογία και οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων απέτυχαν να αποδώσουν, ενώ το χρέος, η διαφθορά και οι επιπτώσεις της πανδημίας επιδείνωσαν την κατάσταση.
Έτσι ενώ τη δεκαετία του 1990 τα κλωστοϋφαντουργεία που είχαν ανοίξει στη μικρή πόλη Πεκαλόνγκαν, στις ακτές της Ιάβας, έκαναν τους αγρότες ρυζιού και τους βοσκούς να εγκαταλείψουν τις αχυρένιες καλύβες για να εγκατασταθούν στα τσιμεντένια σπίτια και να στείλουν τα παιδιά τους στο πανεπιστήμιο χάρη στα χρήματα που κέρδιζαν ράβοντας ρούχα για την αμερικανική αγορά, σήμερα η κατάσταση αντιστράφηκε.
Μέχρι το 2022, η ανάπτυξη είχε παγώσει και τα εργοστάσια άρχισαν να κλείνουν. Οι φθηνότεροι Κινέζοι ανταγωνιστές απέκλεισαν τους Ινδονήσιους παραγωγούς από τις διεθνείς αγορές.
Σαν να μην έφτανε αυτό, το αμερικανικό δημοσίευμα υπογραμμίζει ότι ο εμπορικός πόλεμος του Ντόναλντ Τραμπ με το Πεκίνο έχει ως αποτέλεσμα οι κινεζικές εξαγωγές που απορρίπτονται από τις ΗΠΑ να καταλήγουν στην Ινδονησία, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις τοπικές βιομηχανίες. Γι’ αυτό και πολλοί εργαζόμενοι επιστρέφουν στα ρυζοχώραφα για πενιχρές αμοιβές.
Ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ απειλεί να βάλει τέλος σε μια εποχή ελεύθερου εμπορίου που είχε ανοίξει νέες δυνατότητες για τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Φρούδες ελπίδες
Οι ελπίδες ότι η αύξηση του κόστους εργασίας στην Κίνα θα ωθούσε τη μεταφορά παραγωγής αλλού διαψεύστηκαν, καθώς όπως σημειώνεται στο αμερικανικό δημοσίευμα, η σύγχρονη βιομηχανία απαιτεί τεχνολογία και εξειδίκευση, όχι απλώς φθηνά εργατικά χέρια.
Η Ινδονησία είχε θεωρηθεί η επόμενη μεγάλη δύναμη στην παραγωγή συνθετικών ινών. Όμως, η Κίνα επένδυσε μαζικά στον κλάδο, κυριάρχησε σε όλα τα στάδια και τελικά υπερκάλυψε την τοπική αγορά με φθηνά προϊόντα, σημειώνει η Wall Street Journal
Έτσι, η κυβέρνηση διχάζεται: να στηρίξει ή όχι εργοστάσια που δεν είναι ανταγωνιστικά; Παρότι είχαν εξαγγελθεί δασμοί έως και 200% στα κινεζικά προϊόντα, δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, υπό την απειλή κινεζικών αντιποίνων.
Το 2023, η πάλαι ποτέ κραταιά Sritex, προμηθευτής της H&M και της Zara, κατέρρευσε, απολύοντας 8.000 εργαζομένους.
Οι προσπάθειες για ανάπτυξη νέων βιομηχανιών, όπως ηλεκτρικά οχήματα και μπαταρίες, παραμένουν άκαρπες. Παρά τις συμφωνίες με τη Foxconn και τη LG, μεγάλα έργα είτε δεν ξεκίνησαν ποτέ είτε εγκαταλείφθηκαν. Η Tesla απέρριψε πρόταση για εργοστάσιο λόγω αδύναμης περιφερειακής ζήτησης.
Η στροφή στην τεχνολογία επίσης δεν απέδωσε. Εγχώριες startups όπως η Gojek και η Tokopedia έφτασαν να χάνουν πάνω από τα ¾ της αξίας τους. Οι χρήστες εγκατέλειψαν τις εφαρμογές μόλις σταμάτησαν οι εκπτώσεις και οι ξένες επενδύσεις εξαφανίστηκαν.
Το ποσοστό ανάπτυξης στο 4,2% κατά μέσο όρο την τελευταία δεκαετία, δεν επαρκεί για να δημιουργηθούν αρκετές ποιοτικές θέσεις εργασίας. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι θα χρειαστούν 70 χρόνια για να φτάσει το εισόδημα των Ινδονήσιων στο 25% του αμερικανικού μέσου όρου.
