Οι περισσότεροι από εμάς πιθανόν έχουμε συνδυάσει τις φωτογραφίες με το χαμόγελο. Ίσως επειδή θεωρούμε ότι δείχνουμε πιο ωραίοι όταν η κάμερα μας απαθανατίζει σε μια πιο ευχάριστη πτυχή μας.
Πιστεύουμε ίσως ότι μια χαμογελαστή φωτογραφία αντικατοπτρίζει την ευημερία μας, μια σκέψη αρκετά διαδεδομένη τώρα που μεσουρανούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Όμως αν στα χέρια μας πέσουν παλιές φωτογραφίες του 19ου ή του 20ου αιώνα, αντιλαμβανόμαστε αμέσως ότι τότε δεν ίσχυε κάτι τέτοιο. Σε τι οφείλεται όμως αυτό; Γιατί οι άνθρωποι, τις περισσότερες φορές τουλάχιστον, δε χαμογελούν στις παλιές φωτογραφίες;
Όσο παράξενο κι αν μοιάζει, στις παλιές φωτογραφίες οι εικονιζόμενοι, ανεξαρτήτου ηλικίας, κοινωνικής τάξεως, φύλου, περίστασης ή ψυχολογικής κατάστασης, δε χαμογελούσαν ποτέ.
Το βλέμμα τους κοιτούσε στο κενό. Ακόμη και στα λιγοστά ταξίδια που αποτυπώνονταν στις φωτογραφίες, δε χαμογελούσαν.
Τι συνέβαινε όμως στην πραγματικότητα; Σύμφωνα με μία θεωρία, τα ακάλυπτα δόντια, την εποχή εκείνη, θεωρούνταν δείγμα απρέπειας. Το ίδιο πίστευαν και στην Βικτωριανή εποχή. Όμως, υπάρχει και μία ακόμη εξήγηση. Οι περισσότεροι άνθρωποι έκρυβαν τα δόντια τους, καθώ αυτά ήταν άσχημα και γι’ αυτό και απέφευγαν να τα παρουσιάσουν.
Μια ακόμη θεωρία που επιχειρεί να δώσει απάντηση στην ερώτηση «γιατί δε χαμογελούν στις παλιές φωτογραφίες», «χρεώνει» τη σοβαροφάνεια που επικρατούσε στις παλιές φωτογραφίες στις φωτογραφικές μηχανές.
Οι φωτογραφικές μηχανές της εποχής ήθελαν τον χρόνο τους να εστιάσουν, να απαθανατίσουν και τελικά να βγάλουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτό, όχι απλώς χρειαζόταν χρόνο, αλλά και την απόλυτη ακινησία.
Το χαμόγελο μειώνει τις πιθανότητες του προσώπου να μείνει εντελώς σταθερό κατά την λήψη και μιας κι αυτή θα έπαιρνε κάμποση ώρα, ήταν εμφανώς δύσκολο για τους φωτογραφιζόμενους να πραγματοποιήσουν την παραμικρή κίνηση.
Μία ακόμη εξήγηση είναι πως οι άνθρωποι που στήνονταν για την φωτογραφία ήταν «εξαντλημένοι». Η ώρα που έπρεπε να παραμείνουν ακίνητοι ήταν αντικειμενικά αρκετή για να τους κάνει να χάσουν την υπομονή τους, ενώ αυτό φυσικά άλλαξε με τις νέες φωτογραφικές μηχανές που εμφανίστηκαν μετά το 1900.
Τέλος, σύμφωνα με μία άλλη θεωρία, η φωτογραφία μιμούταν την τέχνη. Στους ζωγραφικούς πίνακες η αλήθεια είναι πως οι εικονιζόμενοι δε χαμογελούσαν. Είχαν το ίδιο σοβαρό ύφος που συνηθίζουμε να βλέπουμε στις παλιές φωτογραφίες και τόσο μας ξενίζει.
Τα έργα τέχνης εκτός του ότι ήταν πιο δυσεύρετα, κόστιζαν πιο πολύ αλλά και χρειάζονταν ακόμη περισσότερο χρόνο προκειμένου να υλοποιηθούν. Οπότε εδώ ήρθε η φωτογραφία να κάνει το πορτραίτο μια ευκολότερη λύση και πολύ πιο προσβάσιμη στον απλό κόσμο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
