Τα χρηματιστήρια κατέρρευσαν την Δευτέρα (7/4), καθώς προκλήθηκε πανικός από τους πιο εξωφρενικούς δασμούς που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και σχεδόν έναν αιώνα και την ανακοίνωση, στις 4 Απριλίου, ότι η Κίνα θα προβεί σε αντίποινα.
Οι αναλυτές χαρακτήρισαν την πτώση «ιστορική» και ορισμένοι έκαναν λόγο ακόμη και για «λουτρό αίματος» στις ασιατικές και ευρωπαϊκές αγορές.
Στο χρηματιστήριο του Παρισιού, η πτώση εξαφάνισε όλα τα κέρδη που είχε σημειώσει ο δείκτης CAC 40 από τις αρχές του 2025. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που τα χρηματιστήρια πέφτουν: από τις αρχές του 20ού αιώνα, άλλες μεγάλες απώλειες έχουν κλονίσει την παγκόσμια οικονομία. Η γαλλική εφημερίδα Libération αναλύει μερικές από αυτά τα ιστορικά κραχ.
Η πανδημία του Covid-19 το 2020
Στις 12 Μαρτίου του 2020, την επομένη της επίσημης ανακήρυξης της πανδημίας Covid-19 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα χρηματιστήρια βίωσαν μια μαύρη Πέμπτη: Το Παρίσι (-12%), η Μαδρίτη (-14%) και το Μιλάνο (-17%) υπέστησαν μεγάλες πτώσεις.
Στο Λονδίνο (-11%) και τη Νέα Υόρκη (-10%), τέτοια πτώση είχε να παρατηρηθεί από το κραχ του Οκτωβρίου του 1987.
Οι αγορές υπέφεραν περαιτέρω τις ημέρες που ακολούθησαν. Στις 16 Μαρτίου, οι δείκτες των ΗΠΑ υποχώρησαν περισσότερο από 12%. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μεγάλο πετρελαϊκό σοκ, όταν η ζήτηση για υδρογονάνθρακες έπεσε ανεξέλεγκτα, ακόμη και όταν η παραγωγή αυξανόταν.
Η κρίση των στεγαστικών δανείων το 2008
Οι συνέπειες της κρίσης των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων μειωμένης εξασφάλισης στις Ηνωμένες Πολιτείες εξαπλώθηκαν στις χρηματοπιστωτικές αγορές του κόσμου.
Από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2008, οι κυριότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες υποχώρησαν κατά 30% έως 50%, με απότομες απώλειες κατά τη διάρκεια αρκετών συνεδριάσεων τον Οκτώβριο.
Η χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία κορυφώθηκε με την κατάρρευση της επενδυτικής τράπεζας Lehman Brothers τον Σεπτέμβριο, βύθισε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε ύφεση. Τι συνέβη στη συνέχεια; Εκατομμύρια Αμερικανοί έχασαν τα σπίτια τους και οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να αυξήσουν τους φόρους, για να διασώσουν τα λάθη της οικονομίας και να αποτρέψουν έναν παγκόσμιο κατακλυσμό – με το πρόσθετο μπόνους των υποσχέσεων για… «ποτέ ξανά».
Η «φούσκα» του Διαδικτύου έσκασε το 2000
Η κερδοσκοπική «φούσκα» γύρω από τις μετοχές του Διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών ξεφουσκώνει.
Αφού έφθασε στο υψηλό ρεκόρ των 5.048,62 µονάδων στις 10 Μαρτίου 2000, ο δείκτης Nasdaq, ο οποίος συγκεντρώνει τα εκατό µεγαλύτερα ονόµατα του αµερικανικού τοµέα της πληροφορικής, συµπεριλαµβανοµένων των Intel, Microsoft, Oracle, Dell και Yahoo, υποχώρησε κατά 27% τις δύο πρώτες εβδοµάδες του Απριλίου και κατά 39,3% σε ένα έτος.
Η πτώση αυτή είχε επιπτώσεις σε όλες τις αγορές που συνδέονται με τη «νέα οικονομία».
Η «Μαύρη Δευτέρα» του 1987
Στις 19 Οκτωβρίου του 1987, μετά από ένα μεγάλο εμπορικό έλλειμμα και μια αύξηση των βασικών επιτοκίων από την Εθνική Τράπεζα Bundesbank της Γερμανίας, ο δείκτης Dow Jones έχασε 22,6% σε μια μέρα στην Wall Street.
Άλλα χρηματιστήρια κατέρρευσαν επίσης, αναδεικνύοντας την αλληλεξάρτηση των παγκόσμιων χρηματοπιστωτικών αγορών.
Ήταν το πρώτο κραχ στην εποχή της πληροφορικής, που ονομάστηκε «Μαύρη Δευτέρα» (Black Monday). Όμως. οι δείκτες σύντομα ανέκαμψαν. Και δύο χρόνια αργότερα, ο Dow Jones επέστρεψε στα προ του κραχ επίπεδα.
Οι παγκόσμιες απώλειες εκτιμήθηκαν σε 1,71 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Η σοβαρότητα του κραχ πυροδότησε φόβους εκτεταμένης οικονομικής αστάθειας ή ακόμα και επανάληψης της Μεγάλης Ύφεσης του 1929.
Η «Μαύρη Πέμπτη» του 1929
Η κατάρρευση των χρηματιστηρίων τον Οκτώβριο του 1929 ακολούθησε το σκάσιμο μιας κερδοσκοπικής «φούσκας».
Στις 24 Οκτωβρίου, που ονομάστηκε «Μαύρη Πέμπτη», ο δείκτης Dow Jones έχασε πάνω από 22% στην αρχή της συνεδρίασης, αλλά περιόρισε την πτώση του στο 2,1% στο κλείσιμο. Στις 28 Οκτωβρίου υποχώρησε κατά 13% και στις 29 Οκτωβρίου κατά 12%.
Στο χαμηλότερο σημείο του, στα μέσα του 1932, είχε χάσει σχεδόν το 90% των προ του κραχ επιπέδων του και μόλις το 1954 κατάφερε να τα ξεπεράσει ξανά.
Η κρίση αυτή φρέναρε την κερδοσκοπία στο χρηματιστήριο και σηματοδότησε την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και μια παγκόσμια οικονομική κρίση.
Και ένα μπόνους – Η κρίση της τουλίπας του 1637
Ήταν η μητέρα όλων των κρίσεων. Η «τουλιπομανία» στην Ολλανδία ήταν η πρώτη οικονομική και χρηματοπιστωτική κερδοσκοπική «φούσκα» στη σύγχρονη ιστορία και το αρχαιότερο οικονομικό κραχ στην ιστορία.
Η κερδοσκοπία βασίστηκε στο εμπόριο βολβών τουλίπας, οι οποίοι θεωρούνταν πολυτελείς και οι τιμές τους έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ πριν καταρρεύσουν.
Το 1637, η πτώση ήταν τόσο απότομη όσο και η άνοδος. Όσοι είχαν δεσμεύσει τα σπίτια τους, ως εγγύηση για ένα δάνειο, καταστράφηκαν.
Το 1642, μετά την κατάρρευση, η τιμή της τουλίπας είχε πέσει στο ένα δέκατο της αξίας της.
