Αντιμέτωπη με την απειλή της πληθυσμιακής συρρίκνωσης βρίσκεται όλη η Ευρώπη καθώς τα ποσοστά των γεννήσεων μειώθηκαν απότομα. Η δημογραφική γήρανση είναι σε σημαντικό βαθμό αναπόφευκτη, καθώς μερικοί από τους παράγοντες που την τροφοδοτούν (όπως η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης ή η μείωση του μέσου αριθμού παιδιών ανά γυναίκα στις νεότερες γενιές) αντανακλούν σε πλήθος πεδίων εκτός του «δημογραφικού».
Ωστόσο υπάρχει ένας παράγοντας που μπορεί να συμβάλλει στην αναχαίτιση ή και ακόμα στην αντιστροφή του δημογραφικού προβλήματος. Τα παιδιά των μεταναστών φαίνεται να επιβραδύνουν τη δημογραφική μείωση της Γηραιάς Ηπείρου, πηγαίνοντας αντίθετα με τη γενική τάση.
Σύμφωνα με τo Euronews, το ποσοστό των μωρών που γεννήθηκαν από αλλοδαπή μητέρα μεταξύ 2014 και 2023 αυξήθηκε στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, κατά μέσο όρο 5,3%.
Σημειώνεται ότι η Eurostat υπολογίζει τον πληθυσμό της χώρας για το 2024 με βάση τα ετήσια στοιχεία Φυσικής Κίνησης Πληθυσμού του έτους 2023 (γεννήσεις – θάνατοι) και τις εκτιμήσεις των μεταναστευτικών ροών (εισερχόμενη – εξερχόμενη μετανάστευση).
Η Πολωνία αναφέρει τη μεγαλύτερη αύξηση των νεογέννητων μεταναστών. Κατά την περίοδο 2014-2023, ο αριθμός των νεογέννητων από μητέρες μετανάστριες αυξήθηκε κατά 645% στην Πολωνία, με απότομο άλμα στον απόηχο της πλήρους εισβολής στην Ουκρανία. Μάλιστα η Πολωνία έχει τον δεύτερο υψηλότερο πληθυσμό Ουκρανών προσφύγων στην Ευρώπη.
Τα ποσοστά αυξήθηκαν επίσης απότομα στη Μάλτα, +159%, στην Εσθονία, +92%, και στην Πορτογαλία, +91%.
Τα μόνα μέλη της ΕΕ όπου τα ποσοστά των παιδιών μεταναστών μειώθηκαν ήταν η Κροατία, -41,3%, η Ελλάδα, -33,7%, η Ιταλία, -27,5%, η Λετονία, 19,1% και η Γαλλία με -0,5%.
Τα νεογέννητα μεταναστών είναι περισσότερα από τα ντόπια στο Λουξεμβούργο
Σχεδόν το ένα τέταρτο των νεογέννητων μωρών (23%) στην ΕΕ το 2023 είχε μητέρα αλλοδαπή.
Στο Λουξεμβούργο, ήταν σημαντικά περισσότερα από τα παιδιά που γεννήθηκαν από δύο Λουξεμβούργιους γονείς (67% έναντι 33%).
Ποσοστά τουλάχιστον 30% αναφέρθηκαν επίσης στη Γερμανία, την Ισπανία, την Αυστρία, τη Σουηδία και το Βέλγιο, μεταξύ άλλων, ενώ στη Γαλλία τα νεογέννητα με αλλοδαπές μητέρες ήταν 25%.
Στην άλλη πλευρά του φάσματος, τα χαμηλότερα ποσοστά – όλα κάτω από 5% – καταγράφηκαν από τη Βουλγαρία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία.
Αλμα στην εισερχόμενη μετανάστευση
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ πάντως αυτό που συγκρατεί την τάση μείωσης του πληθυσμού είναι η αύξηση της εισερχόμενης μετανάστευσης – η οποία σχεδόν διπλασιάστηκε το 2023 σε σχέση με το 2021.
Συγκεκριμένα, η άνοδος των εισερχόμενων μεταναστευτικών ροών το διάστημα 2016-2019 ταυτίζεται πρακτικά με την κορύφωση της προσφυγικής κρίσης, στον απόηχο του εμφυλίου στη Συρία και εν μέσω συνεχιζόμενων συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Το διάστημα αυτό οι καταγεγραμμένες εισροές πληθυσμού, μεταναστών και προσφύγων-αιτούντων άσυλο που μένουν στη χώρα πάνω από ένα χρόνο – προσεγγίζουν αθροιστικά το μισό εκατομμύριο άτομα.
Ακολούθησε σταδιακή μείωση, ενώ το 2020 έφτασαν στην Ελλάδα μόλις 57.000 μετανάστες από και πρόσφυγες αιτούντες άσυλο, ο χαμηλότερος αριθμός που έχει καταγραφεί από το 1991.
Αντιθέτως, από το 2023 έχουμε επιστρέψει στα επίπεδα της προσφυγικής κρίσης, με 118.816 εισερχόμενα άτομα, συμπεριλαμβανομένων όσων αιτούνται διεθνούς ή προσωρινής προστασίας.
Ποιες χώρες της ΕΕ έχουν τα υψηλότερα και τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας;
Όσον αφορά τις νέες γεννήσεις συνολικά -μετανάστες και ντόπιοι- το ποσοστό γονιμότητας στην ΕΕ μειώθηκε σε 1,48 γεννήσεις ανά μητέρα.
Το υψηλότερο ποσοστό γονιμότητας στην ΕΕ ήταν στη Βουλγαρία (1,81 γεννήσεις ανά γυναίκα), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (1,66) και την Ουγγαρία (1,55).
Τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας παρατηρήθηκαν στη Μάλτα (1,06 γεννήσεις ανά γυναίκα), την Ισπανία (1,12) και τη Λιθουανία (1,18).
