Υπολογίζεται ότι 890.000 είναι οι άστεγοι σε ολόκληρη την ΕΕ, σύμφωνα με μια έκθεση του 2023 που δημοσιεύτηκε από τη FEANTSA. Ο αριθμός αυτός ισοδυναμεί με τον πληθυσμό του Τορίνο ή της Μασσαλίας.
Η Ομοσπονδία Εθνικών Οργανώσεων που Εργάζονται με τους Άστεγους δημοσίευσε την πρώτη της έκθεση το 2009. Εκείνη την εποχή, υπολόγισαν ότι υπήρχαν περίπου 410.000 άστεγοι.
Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν σε αυτή την αύξηση των αστέγων, συμπεριλαμβανομένου του αυξανόμενου κόστους ζωής, της μεταναστευτικής κρίσης και της έλλειψης διαθέσιμης στέγης
Η κατάσταση είναι πιο κρίσιμη στη Γερμανία, όπου υπολογίζονται περισσότεροι από 210.000 άστεγοι, ακολουθούμενη από τη Γαλλία, με τουλάχιστον 209.000 άτομα στην ίδια κατάσταση.
Η πρωτοβουλία «Housing First»
Από την άλλη πλευρά, ο αριθμός των αστέγων στη Φινλανδία μειώνεται. Το 2022, 794 ζούσαν στο δρόμο ή σε καταλύματα έκτακτης ανάγκης και καταφύγια.
Σύμφωνα με τον Freek Spinnewijn, διευθυντή της FEANSTA, η επιτυχία της Φινλανδίας μπορεί να αποδοθεί εν μέρει στην έγκαιρη υιοθέτηση από τη χώρα της προσέγγισης «Housing First».
Το Housing First είναι μια πολιτική που προσφέρει άνευ όρων, μόνιμη στέγαση το συντομότερο δυνατό σε άστεγους και άλλες υποστηρικτικές υπηρεσίες στη συνέχεια. Συζητήθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1990 και στις επόμενες δεκαετίες έγινε κυβερνητική πολιτική σε ορισμένες τοποθεσίες εντός του δυτικού κόσμου.
Αυτή η γραμμή δράσης λειτουργεί με βάση την αρχή ότι η προσφορά μόνιμης στέγης σε άστεγους είναι το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας και κοινωνικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.
Η λύση που προτείνεται είναι εκπληκτικά απλή: δώστε σε κάθε άτομο που ζει στο δρόμο ένα σπίτι. Η πρωτοβουλία που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ, γνωστή ως Housing First, υιοθετείται όλο και περισσότερο στην Ευρώπη.
Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές προσεγγίσεις, δεν απαιτεί από τα άτομα να πληρούν ορισμένα κριτήρια πριν λάβουν στεγαστική βοήθεια. Η ιδέα είναι ότι οι άστεγοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να δημιουργήσουν ένα πιο λαμπρό μέλλον για τον εαυτό τους, εάν πρώτα έχουν μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους.
Η Housing First βλέπει τη στέγαση ως δικαίωμα και όχι ως ανταμοιβή, όπως κατοχυρώνεται στην Αρχή 19 του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων. Ορίζει:
- πρόσβαση σε κοινωνική στέγαση ή στεγαστική βοήθεια θα πρέπει να παρέχεται σε όσους έχουν ανάγκη.
- Τα ευάλωτα άτομα έχουν δικαίωμα στην κατάλληλη βοήθεια και προστασία από την αναγκαστική έξωση.
- θα πρέπει να προσφέρεται επαρκής στέγη και υπηρεσίες σε άστεγους και οικογένειες για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης.
Η αστεγία στην ΕΕ
Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των αστέγων στην ΕΕ έχει διπλασιαστεί από το 2009. Περίπου 895.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι κοιμούνται χωρίς στέγη ή μένουν σε καταλύματα έκτακτης ανάγκης κάθε βράδυ.
Η αύξηση του κόστους διαβίωσης τα τελευταία χρόνια, ιδίως η εκτίναξη των τιμών των ενοικίων, των καυσίμων και των τροφίμων, θεωρείται ότι αποτελεί σημαντικό παράγοντα.
