Από τις 14 Φεβρουαρίου θα τεθεί σε ισχύ ο κανονισμός, με τον οποίο παρέχεται μερική εξαίρεση στους ευρωπαίους αγρότες από τον κανόνα της ΚΑΠ για την αγρανάπαυση.
Την τελική έγκριση έδωσε και επίσημα η Κομισιόν (το αίτημα κατατέθηκε στις 31 Ιανουαρίου) και ο κανονισμός θα ισχύει αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου για ένα έτος – δηλαδή μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Να σημειωθεί ότι η αρχική πρόταση κανονισμού προέκυψε κατόπιν σχετικού αιτήματος της Γαλλίας στο Συμβούλιο AGRIFISH, αίτημα το οποίο η Ελλάδα είχε στηρίξει.
Στην ουσία πρόκειται για μια «πράσινη» παρέκκλιση, όπου ουσιαστικά δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους ευρωπαίους αγρότες να εξαιρεθούν απ’ αυτή την απαίτηση, χωρίς να χάνουν τις σχετικές επιδοτήσεις (βασική ενίσχυση).
Τα κράτη μέλη που επιθυμούν να εφαρμόσουν την παρέκκλιση σε εθνικό επίπεδο πρέπει να ενημερώσουν την Επιτροπή εντός 15 ημερών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού
Τι προβλέπεται
Το σχετικό αίτημα για τη μερική εξαίρεση έχει κατατεθεί από τα κράτη μέλη, προκειμένου να ανταποκριθούν καλύτερα στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες της ΕΕ.
Έτσι, αντί να διατηρούν τη γη σε αγρανάπαυση ή μη παραγωγική στο 4% της καλλιεργήσιμης γης τους, οι αγρότες της ΕΕ μπορούν να καλλιεργούν αζωτοδεσμευτικές καλλιέργειες (όπως φακές, μπιζέλια ή φάβα) ή/και δευτερεύουσες καλλιέργειες που παράγουν χωρίς τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στο 4% της καλλιεργήσιμης γης τους και πληροί τη λεγόμενη απαίτηση GAEC 8.
Η τελική πράξη που εγκρίθηκε επιτρέπει επίσης στα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τα οικολογικά τους συστήματα, που υποστηρίζουν μη παραγωγικές περιοχές, ώστε να λάβουν υπόψη την εναλλακτική γραμμή βάσης σύμφωνα με τους όρους της ΚΓΠΣ 8. Μια απλή κοινοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι αρκετή για την άμεση ενημέρωση των σχετικών οικολογικών συστημάτων.
Τα κράτη μέλη που επιθυμούν να εφαρμόσουν την παρέκκλιση σε εθνικό επίπεδο πρέπει να ενημερώσουν την Επιτροπή εντός 15 ημερών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού, ώστε οι αγρότες να μπορούν να ενημερωθούν το συντομότερο δυνατό.
Η πρόταση της Επιτροπής είναι προσεκτικά βαθμονομημένη ώστε να παρέχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της προσφοράς κατάλληλης ανακούφισης και ευελιξίας στους αγρότες που αντιμετωπίζουν πολυάριθμες προκλήσεις, αφενός, και της προστασίας της βιοποικιλότητας και της ποιότητας του εδάφους, αφετέρου.
Τα εννέα πρότυπα
Ειδικότερα, για να λάβουν τη στήριξη της ΚAΠ που δικαιούνται, οι αγρότες πρέπει να σέβονται ένα ενισχυμένο σύνολο εννέα προτύπων ευεργετικών για το περιβάλλον και το κλίμα. Αυτή η αρχή της αιρεσιμότητας ισχύει για σχεδόν το 90% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης στην Ε.Ε. και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση της διάστασης της πολιτικής για βιώσιμες γεωργικές πρακτικές. Αυτό το σύνολο βασικών προτύπων αναφέρεται ως GAEC, που σημαίνει «καλές γεωργικές και περιβαλλοντικές πρακτικές».
Το πρότυπο GAEC 8 απαιτεί, μεταξύ άλλων, την αφιέρωση ενός ελάχιστου μεριδίου γης σε μη παραγωγικές εκτάσεις ή στοιχεία τοπίου. Η δέσμευση αφορά κατά κύριο λόγο σε αγρανάπαυση. Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις με λιγότερα από δέκα εκτάρια αρόσιμης γης εξαιρούνται από αυτή την υποχρέωση.
