Σε προσωρινή συμφωνία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με επικαιροποιημένους κανόνες για την πρόληψη της υπεραλίευσης κατέληξε το Συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ. Η αναθεώρηση του συστήματος ελέγχου της αλιείας εκσυγχρονίζει τον τρόπο ελέγχου των αλιευτικών δραστηριοτήτων ώστε να διασφαλίζεται ότι τα ενωσιακά σκάφη, και όσα αλιεύουν στα ενωσιακά ύδατα, τηρούν τους κανόνες που ορίζονται στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ).
«Η υπεραλίευση όχι μόνο αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για το θαλάσσιο περιβάλλον, αλλά βλάπτει και τους βιοτικούς πόρους των παράκτιων κοινοτήτων της ΕΕ. Για την πρόληψή της, χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου της αλιείας που να αξιοποιεί τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις. Η σημερινή συμφωνία μάς φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην επίτευξη αυτού του στόχου, διασφαλίζοντας ότι οι περιβαλλοντικές αρχές που κατοχυρώνονται στην αλιευτική πολιτική της ΕΕ θα υλοποιηθούν πρακτικά», επισήμανε σχετικά ο υπουργός Γεωργίας της Σουηδίας Peter Kullgren.
Οι βασικές αλλαγές
Η συμφωνία επικαιροποιεί το 70% περίπου των υφιστάμενων κανόνων για έλεγχο των αλιευτικών σκαφών με στόχο να κάνει πιο βιώσιμη την αλιεία της ΕΕ. Κάποιες από τις βασικές αλλαγές:
- Συστήματα παρακολούθησης σκαφών (VMS) και ηλεκτρονική καταγραφή: για να εξασφαλιστεί συμμόρφωση με την ΚΑλΠ, όλα τα αλιευτικά σκάφη θα παρακολουθούνται μέσω του VMS (για ορισμένα μικρότερα σκάφη, οι κανόνες αυτοί θα εφαρμοστούν από το 2029) και θα υποχρεούνται να καταγράφουν τα αλιεύματά τους με ηλεκτρονικά μέσα
- ερασιτεχνική αλιεία: οι ερασιτέχνες αλιείς που ψαρεύουν συγκεκριμένα είδη θα πρέπει να εγγραφούν σε καταλόγους και να καταγράφουν και να αναφέρουν τα αλιεύματά τους μέσω ηλεκτρονικού συστήματος
- υποχρέωση εκφόρτωσης:θα χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά εργαλεία παρακολούθησης εξ αποστάσεως για να διασφαλιστεί ότι ανεπιθύμητα αλιεύματα μεταφέρονται στην ξηρά
- αναθεώρηση του συστήματος επιβολής κυρώσεων: θα καθοριστούν ελάχιστα επίπεδα διοικητικών οικονομικών κυρώσεων για σοβαρές παραβάσεις των κανόνων της ΚΑλΠ, ως εναλλακτική στις ποινικές κυρώσεις· θα συμφωνηθεί κατάλογος κοινών κριτηρίων για ορισμένες από τις καταχωρισμένες σοβαρές παραβάσεις σε επίπεδο ΕΕ
- βελτιωμένη ιχνηλασιμότητα σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού: θα είναι ευκολότερο να εντοπίζονται νωπά προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (περιλαμβανομένων μεταποιημένων προϊόντων μετά από μελέτη της Επιτροπής και πενταετή μεταβατική φάση)
Αποτροπή υπεραλίευσης
Υπάρχουν επίσης νέοι κανόνες για το περιθώριο ανοχής (ή σφάλματος) κατά την εκτίμηση των αλιευμάτων, οι οποίοι θα συμβάλουν στην αποφυγή ανακριβών αναφορών. Θα ενισχυθεί επίσης η συλλογή δεδομένων περί ερασιτεχνικής αλιείας.
Τέλος, ορισμένα μεγαλύτερα σκάφη θα είναι εξοπλισμένα με συσκευή που να μετρά την ισχύ των μηχανών, ώστε να διασφαλίζεται ότι η αλιευτική τους ικανότητα παραμένει εντός των ορίων που καθορίζει η ΚΑλΠ.
Γενικά, οι νέοι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν δύο έως τέσσερα έτη από την έγκρισή τους. Έτσι, οι αλιευτικές αρχές της ΕΕ και οι άλλοι σχετικοί ενδιαφερόμενοι φορείς θα έχουν αρκετό χρόνο για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις. 
Νέοι κανόνες για τα εισαγόμενα προϊόντα
Θα θεσπιστεί ψηφιακό σύστημα (γνωστό ως «CATCH») στο πλαίσιο του συστήματος πιστοποίησης αλιευμάτων για την παράνομη, λαθραία και άναρχη (ΠΛΑ) αλιεία. Ο σκοπός είναι να διασφαλιστεί ότι η διαχείριση των πιστοποιητικών αλιευμάτων και άλλων σχετικών εγγράφων θα γίνεται σε ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον σε επίπεδο ΕΕ, βελτιώνοντας έτσι την ικανότητα των αρχών να εντοπίζουν προϊόντα που προέρχονται από ΠΛΑ αλιεία.
Οι χώρες εκτός της ΕΕ θα μπορούν να εκδίδουν και να επικυρώνουν πιστοποιητικά αλιευμάτων απευθείας στο ψηφιακό περιβάλλον CATCH. Για τα αλιευτικά προϊόντα που εισάγονται στην ΕΕ, οι εισαγωγείς θα πρέπει επίσης να υποβάλλουν πιστοποιητικά αλιευμάτων μέσω του CATCH.
Γιατί να ελέγχονται οι αλιευτικές δραστηριότητες;
Η ΕΕ είναι η μεγαλύτερη αγορά θαλασσινών στον κόσμο, ενώ η αλιεία παίζει σημαντικό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο σε πολλές χώρες της ΕΕ.
Η ΚΑλΠ καθορίζει αρχές που βοηθούν να διατηρούνται υγιή ιχθυαποθέματα στα ενωσιακά ύδατα, στηρίζοντας παράλληλα τις αλιευτικές κοινότητες. Αυτές περιλαμβάνουν ποσοστώσεις για την αποτροπή της υπεραλίευσης, περιορισμούς στην ισχύ των μηχανών των σκαφών και υποχρεώσεις για επιστροφή ευαίσθητων ειδών, όπως οι καρχαρίες, στο νερό.
Για να εξασφαλιστεί συμμόρφωση με τους κανόνες αυτούς, η ΕΕ χρειάζεται ένα σύγχρονο, αποτελεσματικό και εναρμονισμένο σύστημα ελέγχου της αλιείας που να χρησιμοποιεί τη βέλτιστη διαθέσιμη τεχνολογία.
Να σημειωθεί ότι οι πρέσβεις των κρατών μελών στην ΕΕ θα κληθούν να εγκρίνουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με το Κοινοβούλιο σε προσεχή συνεδρίαση της Επιτροπής των Μόνιμων Αντιπροσώπων. Το κείμενο του κανονισμού θα αναθεωρηθεί στη συνέχεια από τους γλωσσομαθείς νομικούς, προτού εγκριθεί από τους υπουργούς σε προσεχή σύνοδο του Συμβουλίου.
